Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturalnego

• Druk: 2014
• Autor: Adrian Niewęgłowski, Anna Przyborowska-Klimczak, Maria Poźniak-Niedzielska
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

Książka stanowi kompleksowe opracowanie problematyki ochrony niematerialnych zasobów dziedzictwa kulturalnego, zbiorów bibliotecznych, materiałów archiwalnych, muzealiów, dzieł osieroconych, folkloru. Analizowane zagadnienia zostały przedstawione zarówno z punktu widzenia prawa cywilnego, jak i autorskiego, a także przez pryzmat prawa europejskiego i międzynarodowego.






W publikacji w szerokim zakresie ukazano kwestie nieomawiane dotąd w literaturze przedmiotu. Zawarto w niej również praktyczne wskazówki na temat rozwiązywania problemów sygnalizowanych przez instytucje kultury, dotyczące m.in.:


zasad dokonywania digitalizacji materiałów archiwalnych i muzealnych,
udostępniania utworów znajdujących się w zasobach instytucji kultury,
rozpowszechniania przez te instytucje wizerunku i korespondencji,
prowadzenia działalności wydawniczej.



Czytelników książki z pewnością zainteresuje analiza problematyki dzieł osieroconych, które stanowią znaczną część światowego dorobku kulturalnego, a także wywody poświęcone udostępnianiu dóbr niematerialnych przez instytucje kultury w świetle prawa autorskiego.






Adresaci:

Opracowanie przeznaczone jest dla prawników zajmujących się sprawami związanymi z ochroną, digitalizacją i udostępnianiem dziedzictwa kulturalnego przez różnego rodzaju instytucje (archiwa, biblioteki, muzea). Będzie również pomocne bibliotekarzom, archiwistom, muzealnikom oraz naukowcom zajmującym się archiwistyką i ochroną zasobów kultury.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-264-8530-5
• ISBN druku: 978-83-264-3428-0
• EAN: 9788326485305
• Liczba stron: 188

Wykaz skrótów | str. 11

Wstęp | str. 13

Rozdział I
Ochrona spuścizny literackiej i artystycznej w polskim prawie autorskim | str. 19

1. Kryterium upływu czasu jako wyznacznik zakresu domeny publicznej | str. 19

1.1. Czas trwania autorskich praw majątkowych | str. 19

1.2. Zasady korzystania z dzieł po upływie czasu ochrony | str. 22

1.2.1. Płatna domena publiczna | str. 22

1.2.2. Osobiste prawa autorskie po upływie czasu ochrony | str. 29

2. Ustalenie autorstwa dzieła jako przesłanka funkcjonowania ochrony prawnoautorskiej | str. 33

2.1. Wprowadzenie | str. 33

2.2. Prawo do autorstwa dzieła | str. 34

2.3. Status prawny twórcy używającego pseudonimu | str. 35

2.4. Dzieła anonimowe | str. 36

2.5. Skutki prawne ujawnienia autorstwa | str. 36

2.6. Charakter prawny zastępstwa w wykonywaniu praw autorskich | str. 37

3. Dzieło osierocone - nowe wyzwanie dla polskiego prawa autorskiego | str. 38

3.1. Znaczenie problemu dzieł osieroconych | str. 38

3.2. Modele regulacji prawnych dotyczących dzieł osieroconych | str. 39

3.3. Ewolucja pojęcia dzieła osieroconego w Unii Europejskiej na tle prawa polskiego | str. 42

3.4. Przesłanki i zasady korzystania z dzieł osieroconych w prawie unijnym | str. 49

3.5. Ocena rozwiązań dyrektywy w sprawie dzieł osieroconych | str. 51

4. Ochrona folkloru w prawie autorskim - szczególny przypadek nieobecności indywidualnego twórcy | str. 54

4.1. Istota folkloru | str. 54

4.2. Dzieła sztuki ludowej | str. 55

4.3. Folklor a dzieła folklorystyczne | str. 55

4.4. Granice dopuszczalności eksploatacji folkloru | str. 58

4.5. Międzynarodowe aspekty ochrony folkloru | str. 61

 Rozdział II 
Muzea i archiwa jako depozytariusze spuścizny literackiej i artystycznej | str. 63

1. Prawo autorskie w instytucjach muzealnych | str. 63

1.1. Wprowadzenie | str. 63

1.2. Pojęcie muzealiów a status utworów podlegających ochronie prawnoautorskiej | str. 65

1.3. Uprawnienie właściciela egzemplarza do utworu stanowiącego muzealium | str. 67

1.4. Udostępnianie przez instytucje muzealne wizerunku muzealiów | str. 72

1.5. Wnioski | str. 75

2. Pojęcie archiwum | str. 78

3. Rodzaje archiwów | str. 79

4. Status archiwum w prawie publicznym i prywatnym | str. 80

5. Materiał archiwalny jako dobro prawne | str. 82

5.1. Pojęcie materiału archiwalnego | str. 82

5.2. Materiał archiwalny w świetle prawa autorskiego | str. 84

5.3. Problem autorskoprawnego statusu niektórych rodzajów materiałów archiwalnych (dokumenty urzędowe, akty normatywne, mapy i fotografie) | str. 84

5.4. Materiały archiwalne a przedmiot praw pokrewnych | str. 87

5.5. Nabywanie praw autorskich do materiałów archiwalnych przez Skarb Państwa | str. 88

5.6. Materiały archiwalne a droit de suite | str. 90

6. Gromadzenie, przechowywanie i digitalizacja materiałów archiwalnych | str. 90

6.1. Gromadzenie i przechowywanie materiałów archiwalnych w ustawie o archiwach | str. 90

6.2. Digitalizacja materiałów archiwalnych. Narodowe Archiwum Cyfrowe | str. 93

6.3. Digitalizacja i gromadzenie archiwaliów w świetle prawa autorskiego | str. 94

7. Udostępnianie materiałów archiwalnych | str. 97

7.1. Udostępnianie materiałów archiwalnych w świetle ustawy o archiwach | str. 97

7.2. Udostępnianie materiałów archiwalnych w świetle prawa autorskiego | str. 97

7.2.1. Udostępnianie egzemplarzy materiałów archiwalnych | str. 97

7.2.2. Udostępnianie zdigitalizowanych materiałów archiwalnych | str. 99

7.2.3. Udostępnianie materiału archiwalnego stanowiącego korespondencję | str. 101

7.2.4. Udostępnianie materiału archiwalnego zawierającego wizerunek | str. 104

8. Archiwum jako wydawca | str. 107

8.1. Zadania archiwów a działalność wydawnicza | str. 107

8.2. Pojęcie wydawcy materiałów archiwalnych | str. 107

8.3. Status wydawcy materiałów archiwalnych w świetle prawa autorskiego | str. 109

8.4. Istota i rodzaje wydań materiału archiwalnego | str. 110

8.4.1. Pojęcie wydania materiału archiwalnego | str. 110

8.4.2. Wydanie materiałów archiwalnych chronionych prawami autorskimi. Prawa wydawcy a ochrona dóbr osobistych post mortem auctoris | str. 111

8.4.3. Pierwsze wydania oraz wydania naukowe i krytyczne materiałów archiwalnych | str. 113

 Rozdział III
Gromadzenie i udostępnianie niematerialnego dziedzictwa kulturalnego przez biblioteki | str. 116

1. Rola bibliotek w gromadzeniu i udostępnianiu dziedzictwa kulturalnego | str. 116

2. Biblioteki w obliczu nowych form udostępniania dziedzictwa kulturalnego w społeczeństwie informacyjnym | str. 117

2.1. Biblioteki a wyszukiwarki udostępniające treść utworów w internecie | str. 117

2.2. Biblioteki a działalność podmiotów udostępniających hiperłącza | str. 119

2.3. Udostępnianie miniatur utworów a działalność bibliotek | str. 120

3. Gromadzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych w prawie polskim | str. 121

3.1. Pojęcie biblioteki | str. 121

3.2. Materiały biblioteczne jako przedmiot zadań biblioteki | str. 123

3.3. Gromadzenie i digitalizacja materiałów bibliotecznych w świetle prawa autorskiego | str. 125

3.4. Udostępnianie egzemplarzy utworów przez biblioteki | str. 127

3.4.1. Zakres prawa do nieodpłatnego udostępniania egzemplarzy utworów przez biblioteki w polskim prawie autorskim | str. 127

3.4.2. Nieodpłatne udostępnianie egzemplarzy utworów przez biblioteki a prawo do wynagrodzenia autorskiego za publiczne użyczanie egzemplarzy utworów (Public Lending Right) | str. 130

3.5. Udostępnianie przez biblioteki utworów za pośrednictwem terminali w świetle prawa autorskiego | str. 132

3.5.1. Terminal jako instrument udostępniania utworu przez bibliotekę | str. 132

3.5.2. "Teren działania" jako wyznacznik udostępniania cyfrowych kopii utworów przez bibliotekę na podstawie przepisów o dozwolonym użytku publicznym | str. 133

3.5.3. Porównanie zakresu uprawnienia bibliotek do udostępniania egzemplarzy utworów z prawem do udostępniania utworów za pośrednictwem terminali | str. 134

3.6. Przekroczenie przez bibliotekę granic dozwolonego gromadzenia i udostępniania utworów. Problem identyfikacji podmiotu odpowiedzialnego | str. 137

4. Gromadzenie i udostępnianie utworów przez biblioteki na tle unijnych regulacji dotyczących dzieł osieroconych | str. 139

4.1. Dzieła osierocone jako składnik zasobów bibliotecznych | str. 139

4.2. Uprawnienia bibliotek do udostępniania dzieł osieroconych w prawie Unii Europejskiej | str. 140

4.3. Polskie regulacje prawnoautorskie dotyczące gromadzenia i udostępniania utworów przez biblioteki na tle postanowień dyrektywy w sprawie dzieł osieroconych | str. 141

5. Wykonywanie przez biblioteki usług reprograficznych na rzecz użytkowników w świetle dozwolonego użytku publicznego | str. 143

6. Zwielokrotnianie utworów oraz udostępnianie cyfrowych zbiorów przez biblioteki w świetle wyników badań empirycznych | str. 147

6.1. Zakres i cel badania | str. 147

6.2. Kopiowanie zbiorów przez czytelników a przepisy wewnętrzne bibliotek | str. 147

6.3. Kopiowanie zbiorów przez biblioteki na zlecenie czytelników | str. 148

6.4. Ograniczenia zwielokrotniania zbiorów bibliotecznych | str. 149

6.5. Elektroniczne korzystanie z zasobów bibliotecznych | str. 149

6.6. Wnioski | str. 149

 Rozdział IV
Prawnomiędzynarodowe aspekty ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego | str. 150

1. Geneza prawnomiędzynarodowej ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego | str. 150

1.1. Konwencja UNESCO dotycząca ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego z 1972 r. | str. 150

1.2. Zalecenie UNESCO w sprawie ochrony tradycyjnej kultury i folkloru z 1989 r. | str. 152

1.3. Powszechna deklaracja UNESCO w sprawie różnorodności kulturowej z 2001 r. | str. 154

1.4. Deklaracja ze Stambułu, przyjęta podczas Konferencji Ministrów Kultury w 2002 r. | str. 155

2. Kompleksowy system międzynarodowej ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w świetle Konwencji UNESCO o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r. | str. 156

2.1. Ogólna charakterystyka Konwencji UNESCO o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego | str. 156

2.2. Cele Konwencji UNESCO o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego | str. 158

2.3. Pojęcie niematerialnego dziedzictwa kulturowego | str. 158

2.4. Instytucjonalizacja ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego | str. 160

2.4.1. Zgromadzenie Ogólne Państw-Stron Konwencji | str. 160

2.4.2. Międzyrządowy Komitet do spraw Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego | str. 161

2.4.3. Sekretariat | str. 162

2.5. Listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego podlegającego międzynarodowej ochronie | str. 163

2.6. Zobowiązania państw-stron Konwencji UNESCO o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r. w zakresie ochrony tego dziedzictwa na płaszczyźnie krajowej | str. 167

2.7. Międzynarodowa współpraca i pomoc na rzecz ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego | str. 169

2.8. Finansowanie międzynarodowej ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego | str. 171

2.9. Rola konwencji UNESCO w ochronie w dziedzictwa kulturowego | str. 173

3. Międzynarodowa ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturalnego w świetle innych dokumentów międzynarodowych | str. 175

4. Uwagi końcowe | str. 178

Bibliografia | str. 179