Opieka nad pacjentem z ilościowymi zaburzeniami świadomości
Rozwój nauk medycznych daje szansę osobom z ilościowymi zaburzeniami świadomości na lepsze funkcjonowanie i pełniejsze uczestnictwo w życiu społecznym. W książce opisano teoretyczne oraz praktyczne podstawy zasad opieki nad pacjentem z ilościowymi zaburzeniami świadomości, uwzględniono również najważniejsze elementy opieki holistycznej nad osobami w śpiączce i w stanie wegetatywnym. Współautorami książki są lekarze, pielęgniarki, psycholodzy, fizjoterapeuci, logopedzi i terapeuci. Publikacja adresowana jest do wszystkich, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę o złożonym i wieloaspektowym funkcjonowaniu osób z ilościowymi zaburzeniami świadomości.
1. Wstęp. Świadomość, mózg – wybrane dane historyczne – Elżbieta Krajewska-Kułak, Cecylia Regina Łukaszuk 1
1.1. Rozwój badań naukowych mózgu 2
1.2. Świadomość a mózg 4
1.3. Podsumowanie 5
2. Występowanie dłuższego upośledzenia świadomości (DUŚ) – Wojciech Maksymowicz 7
2.1. Epidemiologia 7
2.2. Przytomność i świadomość 7
2.3. Różne stany upośledzenia przytomności i świadomości 10
Śpiączka 10
Zespół czuwania bez reaktywności 15
Minimalny stan świadomości (MCS) 15
Stan minimalnej świadomości (+) 16
3. Stan po leczeniu operacyjnym odbarczenia kostno-oponowego. Terapia i pielęgnacja – Jacek Szczygielski 21
3.1. Odbarczenie kostno-oponowe jako metoda terapii 21
3.2. Procedura operacji odbarczenia i wskazania do leczenia chirurgicznego nadciśnienia śródczaszkowego 22
3.3. Odbarczenie kostno-oponowe i co dalej? Wpływ na przebieg choroby 26
3.4. Opieka nad pacjentem po odbarczeniu kostno-oponowym. Zespół poodbarczeniowy 28
3.5. Zaopatrzenie ubytku kości czaszki: kranioplastyka 30
3.6. Podsumowanie 35
4. Padaczka pourazowa – Wojciech Kułak 39
4.1. Epidemiologia 40
4.2. Klinika 42
4.3. Diagnostyka 44
4.4. Terapia 45
4.5. Podsumowanie 46
5. Mioklonie a epilepsja – Wojciech Kułak 51
5.1. Mioklonie – definicja, klinika, epidemiologia 51
5.2. Mioklonie padaczkowe 53
5.3. Podsumowanie 58
6. Zastosowanie pompy baklofenowej w leczeniu spastyczności – Dagmara Szymkowicz-Kudełko 61
7. Podaż toksyny botulinowej – Anna Święcicka 65
7.1. Cel podaży 66
7.2. Hipertonia i spastyczność 67
7.3. Działanie toksyny botulinowej 68
7.4. Badanie – wybór mięśni 70
Najczęściej ostrzykiwane mięśnie w przykurczach spastycznych 73
Wybór miejsca wkłucia igły w mięsień 75
7.5. Dawka toksyny botulinowej BTX-A 76
Rozcieńczenie leku 76
7.6. Przygotowanie roztworu leku 77
7.7. Proces podaży toksyny botulinowej BTX-A 77
7.8. Podsumowanie sposobu realizacji procesu podaży BTX-A 81
8. Wzajemne oddziaływanie leków – polipragmazja – Ryszard Sot, Piotr Salwa 85
8.1. Działania niepożądane 98
Rodzaje działań niepożądanych 98
Pharmacovigilance w codziennej opiece nad pacjentem i metody zapobiegania działaniom niepożądanym 99
9. Tracheostomia – Tomasz Grochowski 103
9.1. Definicje 103
9.2. Wskazania 104
9.3. Rodzaje tracheotomii i rurek tracheostomijnych 104
9.4. Pielęgnacja tracheostomii 110
9.5. Dekaniulacja 111
10. Postępowanie neurologopedyczne w zaburzeniach połykania u pacjentów z ilościowymi zaburzeniami świadomości (IZS) – Edyta Zomkowska, Agnieszka Rakowska 113
10.1. Postępowanie diagnostyczne 114
10.2. Postępowanie neurologopedyczne w dysfagii u pacjentów z IZS 116
11. Przygotowanie pacjenta do dekaniulacji – Magdalena Lausz 119
12. Codzienna pielęgnacja układu oddechowego – Elżbieta Dróżdż-Kubicka, Beata Janina Olejnik, Anna Baranowska 127
13. Żywienie enteralne drogą sztucznego dostępu – Elżbieta Dróżdż-Kubicka, Beata Janina Olejnik, Anna Baranowska 133
13.1. Codzienna pielęgnacja gastrostomii i niskoprofilowej PEG 138
13.2. Skład i podaż mieszanek żywieniowych 139
13.3. Problemy techniczne mogące prowadzić do interwencji medycznych 142
14. Zasady monitorowania podstawowych parametrów życiowych: tętno, ciśnienie tętnicze, saturacja i oddech – Alicja Biaduń 145
14.1. Tętno 145
14.2. Ciśnienie tętnicze krwi 147
14.3. Saturacja 150
14.4. Oddech 152
14.5. Podsumowanie 154
15. Zaburzenia funkcjonowania dolnych dróg moczowych – Renata Wiencław, Beata Modzelewska 157
15.1. Funkcje i prawidłowe działanie pęcherza moczowego 158
15.2. Neurogenna dysfunkcja dolnych dróg moczowych 159
15.3. Diagnostyka neurogennych zaburzeń układu moczowego 161
Wywiad i ocena kliniczna 161
Badania laboratoryjne 162
Badania obrazowe 162
Badanie urodynamiczne 162
15.4. Postepowanie urologiczne 163
Uroterapia 163
Leczenie farmakologiczne 163
Sposoby odprowadzenia moczu 164
Leczenie chirurgiczne 165
15.5. Zapobieganie ZUM 166
15.6. Pielęgnacja skóry 168
15.7. Zapobieganie zaparciom 168
15.8. Przygotowanie opiekunów do CPC 169
15.9. Typy cewników urologicznych 170
Bilans płynów 173
Podsumowanie 175
16. Fizjoterapia. Zastosowanie sprzętu wspomagającego rehabilitację i codzienne funkcjonowanie pacjenta – Piotr Pawlak 177
16.1. Podnośniki i systemy transferu pacjenta 180
Podnośniki jezdne 180
Podnośniki sufitowe 180
Podnośniki wannowe 180
Akcesoria do transferowania pacjentów 181
16.2. Pionizacja 182
16.3. Urządzenia multifunkcyjne 183
16.4. Ortezy 183
Ortezy kończyn dolnych 184
Ortezy kończyn górnych 184
Ortezy tułowia 185
16.5. Wózki inwalidzkie 185
Dobór właściwiej wielkości wózka 186
16.6. Zasady refundacji sprzętu ortopedycznego przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) 188
17. Wybrane aspekty terapii EMDR pacjentów z ilościowymi zaburzeniami świadomości (IZS) i ich rodzin – Beata J. Kozielec-Oracka, Kinga Komarzyńska 191
17.1. Zasoby i reakcje na traumatyczne wydarzenia 192
17.2. Model AIP 192
17.3. Terapia EMDR 193
17.4. Przykładowe możliwości zastosowania EMDR 195
Doświadczenia intensywnej terapii 195
Zastosowanie protokołów grupowych EMDR w pracy z rodzinami, rodzeństwem czy zespołami profesjonalistów 196
18. Zespół poOIOMowy u dzieci (PICS-p, post-intensive care syndrome in pediatrics). Istota zaburzenia, strategie pracy i zalecenia dla opiekunów – Justyna Korzeniewska 199
18.1. Częstość występowania i prognozy 201
18.2. Czynniki ryzyka PICS-p 202
18.3. PICS-p a zaburzenia lękowe u dzieci 204
18.4. PICS-p a zaburzenia lękowe spowodowane stanem ogólnomedycznym 211
18.5. PICS-p a PTSD 212
18.6. Dodatkowe strategie pracy z pacjentem w śpiączce obniżające ryzyko PICS-p 217
19. Zespoły psychiatryczne w ilościowych zaburzeniach świadomości (IZS) ‒ metody leczenia – Agnieszka Kułak-Bejda, Napoleon Waszkiewicz 221
19.1. Rodzaje zaburzeń świadomości 222
19.2. Zaburzenia spostrzegania 228
19.3. Zaburzenia treści myślenia 229
19.4. Podsumowanie 230
20. Metody komunikacji z pacjentami z zaburzeniami świadomości – Monika Kumosińska-Ryś, Joanna Celmer-Domańska 233
20.1. Znaczenie komunikacji oraz motywacji pacjenta dla procesu rehabilitacji 234
20.2. Możliwości komunikowania się z otoczeniem u pacjentów z diagnozą zaburzeń świadomości 235
Krótka charakterystyka IZS w odniesieniu do możliwości komunikacyjnych 235
Komunikacja osób z zaburzeniami świadomości 238
Wybrane metody i narzędzia do komunikowania się z pacjentami z zaburzeniami świadomości 240
21. Bezpieczne miejsce, bezpieczna relacja, bezpieczna bliskość – wsparcie psychologiczne osób z zaburzoną świadomością – metoda Arnolda Mindella – Marzena Wasilewska, Tomasz Szwed-Stępkowski 259
21.1. Rola i zadania psychoterapeuty 262
21.2. Droga, którą muszą przejść opiekunowie, aby dotrzeć do miejsca, w którym mogą świadomie skorzystać z oferowanej im pomocy 265
21.3. Komunikacja 271
21.4. Podsumowanie 274
22. Terapia widzenia w procesie wybudzania ze śpiączki dzieci i dorosłych – Joanna Celmer-Domańska 277
22.1. Śpiączka a zaburzenia widzenia 278
22.2. Terapia 284
23. Znaczenie stymulacji sensorycznej osób z zaburzeniami ilościowymi świadomości – Jolanta Kazanowska 299
23.1. Neurofizjologiczny proces integracji bodźców 300
Nadrzędna funkcja układu przedsionkowego 300
Trzy rodzaje czucia: powierzchniowe, głębokie, trzewne 301
Wzrok 305
Słuch 306
Szczególna rola układu węchowego w stymulacji sensorycznej 307
Smak jako wypadkowa percepcji kilkuzmysłowej 308
Integracja bodźców sensorycznych zachodzi na wszystkich piętrach OUN 308
23.2. Odpowiednio dobrane bodźce zmysłowe jako podstawa neurorehabilitacji 309
Procesy modulacji zależne od siatkowatego układu aktywującego 310
Dowody naukowe na związek stymulacji sensorycznej z poprawą stanu pacjentów będących w zmienionym stanie świadomości 311
24. Muzykoterapia – Anna Adamczuk 315
24.1. Korzyści z muzykoterapii 316
24.2. Cele muzykoterapii 318
24.3. Badania 318
24.4. Wybrane techniki muzykoterapeutyczne 320
25. Stymulacja pacjentów w śpiączce za pomocą treningu uwagi słuchowej Tomatisa. Audio-psycho-fonologia wsparciem w rehabilitacji pacjentów w śpiączce – Małgorzata Szurlej 329
26. Terapia z udziałem psa u pacjentów z ilościowymi zaburzeniami świadomości (IZS) – Anna Smorczewska-Kiljan, Magdalena Nawarecka-Piątek 333
26.1. Wsparcie z udziałem zwierząt 335
26.2. Terapia z udziałem zwierząt 335
26.3. Edukacja z udziałem zwierząt 335
26.4. Aktywności z udziałem zwierząt 336
26.5. Coaching/doradztwo z udziałem zwierząt 336
27. Sytuacja socjalno-prawna pacjentów z ilościowymi zaburzeniami świadomości (IZS) i ich rodzin 343
27.1. Ubezwłasnowolnienie – Maria Narojczyk 343
27.2. Ulgi i uprawnienia dla osób niepełnosprawnych – Agata Gontarz 345
Niepełnosprawność i stopień niepełnosprawności 345
Renta socjalna 346
Dodatkowy urlop wychowawczy 346
Ulgowe przejazdy i karta parkingowa 346
Skorowidz 351
