Pasja mediacji. Tłumaczenie jako metaoperacja we francuskich przekładach Maryli Laurent

• Druk: 2018
• Autor: Magdalena Mitura
• Wydawca: UMCS

Niezbadany dotychczas dorobek Maryli Laurent - tłumaczki literatury polskiej na język francuski, ambasadorki kultury polskiej, a jednocześnie traduktologa, literaturoznawcy i etnologa - łączy w sposób unikatowy stopniowe rozwijanie refleksji teoretycznej i prowadzoną równolegle tłumaczeniową praxis. Stwarza to niepowtarzalną okazję do nowego spojrzenia na zagadnienie tłumacza pod kątem wzajemnych relacji między tłumaczem, mającym świadomy, sformułowany projekt tłumaczeniowy, a realizacją tego projektu w konkretnych przykładach.

Książka Pasja mediacji. Tłumaczenie jako metaoperacja we francuskich przekładach Maryli Laurent jest pierwszym w kontekście polsko-francuskim studium tłumacza w wymiarze humanistycznym: jako osoby ukształtowanej przez wartości wyniesione z domu rodzinnego, edukację, czytelnicze zainteresowania oraz ludzi spotkanych na drodze zawodowej. W akcie tłumaczenia staje się on podmiotem mediacji definiowanej jako nadrzędna działalność nakierowana na dialog międzykulturowy, a prowadzona na różnorodnych polach aktywności społecznej.

W przypadku Maryli Laurent to pasja okazuje się motywacją i sposobem przeżywania wszelkich wysiłków zmierzających do zbliżenia dwóch narodów. Wspólnie z mediacją wyznacza ona telos tłumaczki - przyczynę i cel podejmowanych przez nią działań.

Inspirując się językoznawczą teorią Henriego Adamczewskiego, autorka postrzega tłumaczenie w kategoriach metaoperacji, to znaczy procesu sytuującego się w sferze operacji mentalnych wspólnych użytkownikom różnych języków, a manifestujący się na powierzchni tekstu poprzez struktury uwarunkowane odmiennościami systemowymi. Ich realizacje poddane są analizom porównawczym w obszarze zjawisk gramatycznych, tekstowych, narracyjnych i kulturowych w dwutekstach autorów polskiej prozy: Tadeusza Konwickiego, Władysława Terleckiego, Barbary Skargi, Andrzeja Stasiuka, Sławomira Mrożka, Zbigniewa Mentzla, Eustachego Rylskiego i Marka Kijowskiego.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Językoznawstwo
• ISBN: 978-83-227-9089-2
• ISBN druku: 978-83-227-9089-2
• Liczba stron: 364

Wstęp   9
1. Od operacji do metareprezentacji  19
	1.1. Podmiot wypowiadania 19
	1.2. Operacja: tam, gdzie umysł dotyka języka 25
	1.3. Henri Adamczewski: metaoperacja w języku i tłumaczeniu 30
	1.4. (Nie)możność tłumaczenia: aporie języka a metareprezentacja 39
2. Podmiotowość tłumacza: mediacja i pasja jako teloi w tłumaczeniu 49
	2.1. Humanistyczny wymiar mediacji: paradygmat porozumienia i działalność transdyscyplinarna 49
	2.2. Tłumacz jako mediator 54
	2.3. Teoria podmiotu tłumaczącego według Antoine’a Bermana 62
	2.4. Psyche i subiektywizm.
Biograficzne uwarunkowania procesu tłumaczenia 67
	2.5. Pasja tłumaczenia: między przyjemnością a otwarciem na Innego 74
3. Wokół tłumacza: Maryla Laurent   83
	3.1. Kontekst biograficzny 83
	3.2. Analiza z wnętrza tekstu. Koncepcja tłumaczenia 92
		3.2.1. Pozycja tłumaczeniowa: tłumacz wobec dwutekstu 94
		3.2.2. Pozycja językowa: duch i gramatyka języka 103
		3.2.3. Pozycja skrypturalna: styl, literackość, dzieło  117
	3.3. Dyskurs historyczny, ideologiczny i literacki regulujący normy tłumaczenia polsko-francuskiego 126
4. Mediacja dyskursu. Wokół tekstowości:dwa języki, dwie poetyki, dwa światy 147
	4.1. Kohezja tekstu, koherencja dyskursu: konektory 149
		4.1.1. O małych słowach: uwagi wstępne 149		
		4.1.2. Dodawanie konektorów 153
		4.1.3. Usuwanie konektorów 161
		4.1.4. Modyfikowanie relacji czasowej i logicznej 175
		4.1.5. Podsumowanie 177
	4.2. Dynamika narracji: konstrukcje awerbalne 180
		4.2.1. Uwagi wstępne 180
		4.2.2. Równoważnik zdania w języku polskim:ujęcie systemowe i stylistyczne 181
		4.2.3. Równoważnik zdania w języku francuskim 184
		4.2.4. Równoważnik między językami 190
		4.2.5. Podsumowanie 199
	4.3. Poziomy i rejestry języka 202
		4.3.1. Uwagi wstępne 202
		4.3.2. Rejestry językowe: leksyka i składnia 204
		4.3.3. Powtórzenia: stylistyka i redundancja semantyczna 212
		4.3.4. Przekleństwa i wulgaryzmy 220
		4.3.5. Podsumowanie: dyskurs społeczno-literacki 228
5. Mediacja w kulturze:wpisać Innego   237
	5.1. Kresy: przetłumaczyć świat, którego nie ma 241
		5.1.1. Uwagi wstępne 241
		5.1.2. Dialekty Kresów i stylizacja języka 243
		5.1.3. (Nie)przetłumaczalność dialektu 247
		5.1.4. Kresy zachowane w przekładzie 250
		5.1.5. Podsumowanie 257
	5.2. Rosja i Gułag: długa wspólna, choć nie najszczęśliwsza historia 259
		5.2.1. Uwagi wstępne: trzeci język w przekładzie 259
		5.2.2. Barbara Skarga: autor i język w innej rzeczywistości 261
		5.2.3. Techniki tłumaczenia rusycyzmów oraz łagiernego socjolektu  264
		5.2.4. Podsumowanie 270
	5.3. (Wy)tłumaczyć Polskę: historia, polityka, literatura, język  273
		5.3.1. Uwagi wstępne. Homologia pośrednia a pragmatyczne uzupełnienia tłumacza 273
		5.3.2. Od zawsze przyjaciele. Pamięć przeszłości: czytelnik francuski wobec polskich realiów 276
		5.3.3. Głos tłumacza: perytekst i epitekst 297
		5.3.4. Podsumowanie 305
Wnioski   309
Bibliografia   319
Streszczenie   347
Résumé   351
Summary   355
Indeks nazwisk   359