Przeciwdziałanie suszy
Na polskim rynku wydawniczym nie powstała jak dotychczas publikacja, która łączyłaby w sobie dwa elementy:
- retencję wody oraz
- system zarządzania kryzysowego – jako elementy tożsame z przeciwdziałaniem powodzi, ochroną środowiska, rolnictwem – w zakresie ograniczania zjawiska suszy.
Publikacja Przeciwdziałanie suszy. Retencja wody w systemie zarządzania kryzysowego Polski przedstawia sposób budowy II filara zarządzania kryzysowego w Polsce, przeciwdziałania suszy, komplementarnego do istniejącego: przeciwdziałania powodzi.
Książka Przeciwdziałanie suszy (…) przedstawia informacje w sposób jak najbardziej praktyczny, przez studia przypadków, dotyczące przykładowo:
- przeciwdziałaniu zagrożeniom powodziowym,
- przeciwdziałaniu suszy,
- lokalnym skażeniom środowiska,
- ochrony przeciwpożarowej,
- budowie infrastruktury krytycznej.
Fragment Wprowadzenia do książki Przeciwdziałanie suszy. Retencja wody w systemie zarządzania kryzysowego Polski:
„W pracy podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie jak ograniczać występowanie klęsk żywiołowych suszy i powodzi przeciwdziałając im w ramach systemu zarządzania kryzysowego Polski. Problemy szczegółowe przybrały następującą postać:
- w jaki sposób włączyć przeciwdziałanie suszy i powodzi do systemu zarządzania kryzysowego?
- w jaki sposób włączyć retencję wody w działania instytucji publicznych?
- jakie rozwiązania normatywne, organizacyjne, funkcjonalne determinują obecną postać systemu zarządzania kryzysowego i jak należy je zmienić?
- jakim powinien być docelowy model rozwiązań łączący ochronę przeciwpowodziową oraz przeciwdziałanie skutkom suszy?”
Publikację Przeciwdziałanie suszy (…) kierujemy do ekspertów rządowych i samorządowych, konsultantów ds. zarządzania kryzysowego, ochrony środowiska naturalnego, rolnictwa, gospodarki wodnej, ekonomii i prawa, inżynierów (środowiska, hydrologów, hydrotechników), administracji publicznej szczebla gminy, powiatu, województwa, państwa, rolników, ekologów i wszystkich zainteresowanych ochroną środowiska, zapobieganiem suszy, rozwojem ekonomicznym i rozwiązaniami w obszarze bezpieczeństwa, zarządzania kryzysowego.
Będzie również pomocna dla studentów kierunków technicznych zw. z kierunkiem inżynieria środowiska, ale również kształcących się w obszarze bezpieczeństwa narodowego i bezpieczeństwa wewnętrznego. Zawiera w sobie projekcję zarządzania kryzysowego państwa, ukazując związki między jej teorią a praktyką.
W ogóle książka jest w tym sensie wartościowa, że stanowi pierwszą, absolutnie oryginalną propozycję włączenia problematyki zarządzania retencją wody w Polsce w szczególności, do obszaru zarządzania kryzysowego w ogólności. (…) Tymczasem recenzowana książka (…) nie tylko wnosi, ale wręcz formuje rozwój teorii i praktyki zarządzania kryzysowego w zakresie zarządzania retencją wody. Propozycje Autorów mogą, jak sami zauważają, zostać wykorzystane do efektywniejszej koordynacji działań w zakresie zwiększenia poziomu retencji wody w Polsce, usprawnienia sytemu zarządzania kryzysowego przez stworzenie jego zintegrowanej postaci opierającej się na dwóch komplementarnych filarach – przeciwdziałania powodziom oraz suszom, a także podniesienia poziomu bezpieczeństwa narodowego w obszarze gospodarki wodą, gospodarki żywnościowej, ochrony bioróżnorodności oraz zapobiegania zagrożeniom ekologicznym. Tego dotąd w naszym kraju nie było, to jest nowatorskie i zasługuje na szczególne uznanie.
Płk dr hab. inż. Dariusz Majchrzak,
Akademia Sztuki Wojennej
Książka jest opracowaniem niezwykle oryginalnym i nowatorskim, dostarczającym konkretnych rozwiązań o charakterze konceptualnym, które po wyznaczeniu wstępnych warunków implementacji a następnie przetestowaniu, stanowić mogą podstawę do ich wdrożenia. Na tym etapie jest to rozwiązanie bardzo nośne intelektualnie, wartościowe, pożyteczne, zwłaszcza wobec całkowitego braku jakiejkolwiek alternatywy. Opracowanie uświadamia czytelnikom jednocześnie fakt, jak bardzo niekompletny jest obecnie system zarządzania kryzysowego w naszym państwie, jak wiele jeszcze obszarów nie tyle niedopracowanych, ile w ogóle niedostrzeżonych, nieobjętych jakimikolwiek rozwiązaniami w tym systemie istnieje, czy może lepiej powiedzieć, że nie istnieje. Książka jest przy tym napisana solidnie, wszechstronnie, z uwzględnieniem istniejącego stanu wiedzy i najlepszymi praktykami naukowymi.
Z recenzji dra hab. inż. Andrzeja Dawidczyka, prof. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego ,
Przedmowa 9
Wprowadzenie 13
Założenia i ograniczenia 20
Przedmiot badań 26
Problem 26
Cel 27
Teza 28
Metodologia. 28
Pojęcia i definicje 29
Podejście 37
1. Zarządzanie kryzysowe a retencja wód w Polsce 45
1.1. Rozwiązania organizacyjne 54
1.2. Podstawy normatywne 64
1.3. Postać zmiany systemu 71
Konkluzje 85
2. Aktualna formuła przeciwdziałania suszy i retencja wody w Polsce 89
2.1. Klimatyczne uwarunkowania retencji wody 89
2.2. Aktualne podstawy prawne retencji wody w Polsce 93
2.3. Organizacyjne i finansowe aspekty retencji wody w Polsce 106
2.4. Techniczne, technologiczne ograniczenia i wyzwania dla retencji wody. 119
Konkluzje 130
3. Uwarunkowania retencji wody w Polsce 133
3.1. Środowisko naturalne Polski: sytuacja problemowa 135
3.2. Ekonomiczne skutki suszy dla podmiotów społecznych 146
3.3. Wyzwania polityczne związane z ekonomicznymi skutkami suszy 156
Konkluzje 168
4. Model zarządzania retencją wody w systemie zarządzania kryzysowego 175
4.1. Założenia modelu 175
4.2. Założenia organizacyjne 176
4.2.1. Założenia normatywne 184
4.3. Uwarunkowania terytorialne funkcjonowania modelu 194
4.3.1. Gmina jako podmiot funkcjonalny w modelu „Partnerstwa na rzecz wody” 194
4.3.2. Rozwiązania funkcjonalne w modelu Podsystemu retencji wody w systemie zarządzania kryzysowego na poziomie gminy, powiatu, województwa, państwa 202
4.3.3. Finansowanie w modelu Podsystemu retencji wody w systemie zarządzania kryzysowego 211
4.4. Studium przypadków 217
4.4.1. Założenia wyjściowe. 217
4.4.2. Budowa retencji na obszarach wiejskich w aktualnych realiach 226
4.4.3. Zastosowanie retencji wody według założeń modelu 231
4.4.3.1. Wariant I – przeciwdziałanie zagrożeniom powodziowym. 233
4.4.3.2. Wariant II – przeciwdziałanie suszy 236
4.4.3.3. Wariant III – lokalne skażenia środowiska. 238
4.4.3.4. Wariant IV – ochrona przeciwpożarowa 239
Konkluzje 240
Zakończenie 247
Bibliografia. 251
Noty biograficzne autorów 261
Załącznik 1 267
