Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez Służbę Więzienną w Polsce
Na całość książki składa się ponad 200 autorskich programów wybranych ze względu na ich różnorodność. Prawie połowa z nich została przedstawiona w poszczególnych rozdziałach podręcznika w ujednoliconej formie i przyporządkowana trzem głównym grupom wyodrębnionym ze względu na formę i przedmiot oddziaływań. W pierwszym rozdziale zaprezentowano oddziaływania redukujące deficyty wychowawcze, w drugim – oddziaływania psychokorekcyjne i w trzecim oddziaływania edukacyjne przez kulturę. Pozostała cześć programów została umieszczona w aneksie w skróconej formie.
Uzyskane z poszczególnych zakładów karnych i aresztów śledczych materiały, po odpowiednim opracowaniu, stały się podstawą do stworzenia niniejszego podręcznika, który, Autorka ma nadzieję, stanie się wartościowym materiałem nie tylko dla studentów i znawców problematyki resocjalizacyjnej i penitencjarnej, ale także będzie stanowić zachętę i inspirację do podejmowania dalszych działań dla praktyków.
Od redakcji 11
Wprowadzenie (Henryk Machel) 17
Krótka historia resocjalizacji penitencjarnej (Kajetan Dubiel) 27
Oddziaływania redukujące deficyty wychowawcze 35
Programy z zakresu kształcenia umiejętności społecznych i poznawczych 36
Trening komunikacji interpersonalnej i zachowań asertywnych (Małgorzata Rapacz) 37
Pokochaj siebie, ulecz swoje życie (Iwona Stańczyk) 39
Wypełnianie i wzmacnianie ról rodzicielskich 44
Wypełnianie ról społecznych – gra czy rzeczywistość? (Robert Poklek) 45
Ojciec przyjacielem dziecka (Andrzej Ekiel) 49
Mój Tata i ja (Roman Föns) 52
Wzmacnianie ról społecznych poprzez pracę z osobami niepełnosprawnymi 57
„Duet” (Marta Rozwadowska-Suruło, Tadeusz Szarek) 58
„Cztery Pory Roku” (Marcin Wójcik, Sławomir Meler) 61
„Bona” (Lidia Olejnik) 65
Więźniowie w hospicjum 69
Wzmacnianie i wypełnianie ról społecznych poprzez opiekę nad zwierzętami i pielęgnację roślin 73
Ogrody za murem (Andrzej Doszyń, Krzysztof Kozłowski) 74
Programy aktywizacji zawodowej 77
Program readaptacji społecznej poprzez aktywizację zawodową skazanych (Katarzyna Roesler-Walerczak, Jarosław Bukowski) 78
Program aktywizacji zawodowej osadzonych realizowany w systemie pomocy postpenitencjarnej (Jacek Księżyk, Grzegorz Figura) 81
Lex Media (Sławomir Kot) 84
Klub Pracy – kurs aktywnego poszukiwania pracy (Agnieszka Kozłowska) 88
Programy przygotowujące do życia na wolności 93
Nadzieja – program wychodzenia z bezdomności (Małgorzata Stróżyk) 94
Adwokat w swojej sprawie (Małgorzata Łajdus-Ciborowska) 96
Uniwersytet Więzienny – droga do wolności (Lidia Moroz) 101
Podsumowanie. Czy oddziaływania redukujące deficyty wychowawcze u osób naruszających normy prawne mają sens? (Beata Pastwa-Wojciechowska) 107
Oddziaływania psychokorekcyjne 117
Programy z zakresu profilaktyki agresji 117
Naprawdę silni (Katarzyna Jarosz) 118
„Herkules” – program psychokorekcyjny (Agata Głogowska, Katarzyna Haponiuk) 123
Przeciwdziałanie agresji i przemocy w zakładach zamkniętych (Barbara Jurkonis) 129
Prison Smart – ocena programu (Anetta Jaworska) 136
Programy profilaktyki zachowań autoagresywnych w zakładzie karnym 145
Program oddziaływań zapobiegających autoagresywnym i suicydalnym tendencjom osadzonych (Joanna Kobis) 146
Program przeciwdziałania aktom autoagresji u osadzonych (Cecylia Hajduk, Dawid Katol) 148
Program profilaktyki zachowań agresywnych i autoagresywnych w zakładzie karnym (Małgorzata Rapacz, Marta Briske) 150
„Feniks” – program readaptacji osób zagrożonych zachowaniami suicydalnymi (Andrzej Samek) 154
Programy z zakresu profilaktyki przemocy w rodzinie 160
Program przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Beata Kalinowska-Prokopowicz) 160
Bo zupa była za słona – program przeznaczony dla sprawców przestępstw przeciwko rodzinie (Magdalena Chojnacka, Danuta Jodłowska) 162
Program edukacyjny dla kobiet – ofiar przemocy w rodzinie (Marek Siwy) 168
Programy z zakresu profilaktyki uzależnień 170
„Atlantis” – program edukacyjno-terapeutyczny (Iwona Zalikowska) 171
Profilaktyka uzależnień od substancji psychoaktywnych (Wojciech Kurowski) 177
Program terapeutyczny dla skazanych z problemem dotyczącym uzależnienia od alkoholu lub środków odurzających (Wojciech Kowalczyk 183
Program z zakresu profilaktyki uzależnień od środków psychoaktywnych (Jacek Gołdyn) 187
Program terapii uzależnień (Andrzej Kędzierski, Agata Skorupska) 192
Program dla osób popełniających przestępstwo w stanie nietrzeźwości (Piotr Kowalewski) 197
Program terapeutyczny dla skazanych uzależnionych od alkoholu (Jerzy Rećko, Andrzej Kędzior, Tomasz Stokowski) 220
Program profilaktyki sprawców przestępstw drogowych odbywających karę z art. 178a lub 244 k.k. (Marta Chmielewska) 227
„Krokus” – program psychokorekcyjny dla skazanych za przestępstwo z art. 178a § 1 i 2 k.k. (Joanna Strońsk, Tomasz Brańka) 229
Program terapii sprawców przestępstw seksualnych 233
Program terapii sprawców przestępstw seksualnych (Rafał Rutkowski, Wijciech Sroka) 234
Program z zakresu profilaktyki i edukacji zdrowia 241
Program kursów pierwszej pomocy przedmedycznej (Zbigniew Sołtys) 241
Propozycje programów psychokorekcyjnych 244
Program dla osób z rozpoznaniem podwójnej diagnozy – specyficzne postępowanie terapeutyczne dla osób uzależnionych od alkoholu z współwystępującym zaburzeniem osobowości dyssocjalnej (Jolanta Ferszka) 244
Zmiana schematów poznawczych dotyczących spostrzegania własnej osoby oraz samooceny nieletnich niedostosowanych społecznie prowadzona w nurcie terapii poznawczo-behawioralnej (Justyna Siemionow) 248
Program pracy penitencjarnej z osadzonymi „niebezpiecznymi” – na przykładzie programu realizowanego w Zakładzie Karnym w Barczewie (Sławomir Przybyliński) 253
Podsumowanie. Psychokorekcja zachowania osób odbywających karę pozbawienia wolności (Radosław Breska, Robert Opora) 259
Oddziaływania edukacyjne przez kulturę 265
Programy edukacji kulturalno-oświatowej 265
Dyskusyjny Klub Filmowy (Jana Chojecka, Kamil Stachowiak) 266
Nauka języka angielskiego (Sławomir Kot) 270
Programy aktywizacji kulturowej 275
Krajobrazy wschodniego pogranicza (Iwona Matczuk, Dariusz Kossyk, Jarosław Wólczyński) 275
„Klimek” (Małgorzata Gajdus-Ciborowska) 278
Program z zakresu edukacji ekologicznej wspierającej rozwój zrównoważony dla skazanych odbywających karę pozbawienia wolności (Marek Kwiecień) 282
Skazani na Wisłę (Jakub Wiśniewski, Sławomir Janka) 290
Programy rozwijania twórczości własnej skazanych 293
„Plastuś 2007” – „Galeria u rzeźnika” (Marek Nowak) 294
Dobro ukryte w sztuce (Jerzy Michalczyk, Andrzej Markowski) 298
Siłą wyobraźni otwieramy serca – program aktywności twórczej (Katarzyna Wojtyna, Krzysztof Maroszek) 301
Dekoratorka (Ewa Gworowska) 305
Sztuka dla Pokoju – „Po drodze...” teatr jako katalizator (Krzysztof Papis) 308
Programy z zakresu kultury fizycznej i sportu 312
Przez sport do wolności (Mariusz Budny) 312
Streaching – program rehabilitacji psychoruchowej (Roman Smok) 315
Program aktywności sportowo-rekreacyjnej (Marek Walkowski) 318
Program z zakresu kultury fizycznej i sportu (Marek Kwiecień) 321
Podsumowanie. Kształtowanie podstawowych komponentów wiedzy społecznej u osób odbywających karę pozbawienia wolności (Mieczysław Ciosek) 327
Zakończenie. Od projektowania do ewaluacji: kilka słów o skuteczności programów realizowanych wobec osób pozbawionych wolności (Monika Marczak, Katarzyna Pawełek) 333
Aneks. Programy realizowane w innych jednostkach penitencjarnych 343
