Słowo w komunikacji telewizyjnej. Strategie nadawczo-odbiorcze

• Druk: Łódź, 2013
• Autor: Katarzyna Sitkowska
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Książka przedstawia charakterystykę słowa w komunikacji telewizyjnej. Na podstawie analiz bardzo obszernego materiału przybliża specyfikę tego rodzaju komunikacji medialnej z jej najważniejszą cechą – współistnieniem makro- i mikrosytuacji komunikacyjnych. Prezentacja układów nadawczo-odbiorczych (poprzez badania kategorii osoby, etykiety językowej i wypowiedzi dziennikarzy, świadczących o ich dominującej roli w relacjach z pozostałymi uczestnikami komunikacji) daje obraz werbalnych działań osób występujących w telewizji, które mówią po to, by je oglądano.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Ebooki popularnonaukowe
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7969-378-8
• ISBN druku: 978-83-7525-828-8
• Liczba stron: 236

WSTĘP	9

Część teoretyczna	13

I.	STAN BADAŃ	15

1.	Język w mediach masowych	15

1.1.	Język w mediach – próba sprecyzowania pojęcia	15
1.2.	Specyfika komunikowania masowego	16
1.3.	Język w mediach masowych	16
1.4.	Wpływ języka mediów na język ogólny	18
1.5.	Cechy języka w mediach	19
1.6.	Podsumowanie. Postulaty badawcze	20

2.	Stan badań nad językiem w polskiej telewizji	21

2.1.	Badania nad językiem w polskiej telewizji – chronologia	21
2.2.	Badania języka w telewizji a badania języka w innych mediach	22
2.3.	Badania nad kulturą języka w telewizji	24
2.4.	Podsumowanie	25

II.	METODOLOGIA BADAŃ	27

1.	Założenia ogólne	27

2.	Założenia metodologiczne badań wypowiedzi telewizyjnych	29

2.1.	Główne założenia metodologiczne zespołu Z. Kurzowej	30
2.1.1.	Oficjalność wypowiedzi telewizyjnych 	32
2.1.2.	Opracowanie wypowiedzi telewizyjnych 	33
2.1.3.	Sztuczność i skonwencjonalizowanie wypowiedzi telewizyjnych 	33
2.1.4.	Tematyka wypowiedzi telewizyjnych 	33
2.2.	Pozostałe założenia metodologiczne zespołu Z. Kurzowej	34
2.2.1.	Odbiorca wypowiedzi telewizyjnych 	34
2.2.2.	Nadawca wypowiedzi telewizyjnych 	35
2.2.3.	Niebezpośredniość kontaktu między nadawcą a odbiorcą 	37
2.2.4.	Miejsce nadawania 	38
2.2.5.	Słowo a obraz 	38
2.3.	Założenia metodologiczne przyjęte w pracy	38

3.	Problemy badawcze – sytuacja komunikacyjna	40

3.1.	Nadawca	41
3.2.	Odbiorca	43
3.3.	Relacja między nadawcą a odbiorcą	43
3.4.	Wymienność ról nadawczo-odbiorczych	43
3.5.	Czas nadawania i odbioru	43
3.6.	Miejsce nadawania i odbioru	44
3.7.	Kod	44
 
III. MATERIAŁ BADAWCZY	45

1.	Kryteria wyboru	45

1.1.	Całościowość (skończoność) programu telewizyjnego	45
1.1.1.	Całościowość programów telewizyjnych a fragmentaryczność ich odbioru 	46
1.1.2.	Program telewizyjny – wieloznaczność terminu. 	47
1.2.	Język	48
1.3.	Relacja między mikro- a makrosytuacją	48
1.4.	Funkcja słowa w programie	48
1.5.	Literatura dotycząca poszczególnych programów	49

2.	Charakterystyka materiału badawczego	49

3.	Gromadzenie, zapis i opis materiału	50

3.1.	Gromadzenie materiału	50
3.2.	Zapis materiału	50
3.3.	Opis przykładów	51

4.	Programy wybrane do analizy	51

Część analityczna	53

Układy nadawczo-odbiorcze	55

I.	KATEGORIA OSOBY	61

1.	Pierwsza osoba	63

1.1.	Liczba pojedyncza – JA	64
1.1.1.	Pierwsza osoba liczby pojedynczej w funkcji podstawowej  – JA jako JA 64
1.1.1.1.	Wyrażanie opinii	65
1.1.1.2.	Wyrażanie „niewiedzy”	67
1.1.1.3.	Pierwsza osoba liczby pojedynczej w wypowiedziach metatekstowych	68
1.1.2.	Pierwsza osoba w funkcjach innych niż podstawowa 	70
1.1.2.1.	JA perswazyjne 	72
1.1.2.2.	JA w mowie pozornie zależnej 	72
1.1.3.	Wnioski 	74
1.2.	Pierwsza osoba liczby mnogiej – MY	75
1.2.1.	Grupy użyć form pierwszej osoby liczby mnogiej wyróżnione według kryterium semantycznego 	79
1.2.1.1.	MY jako twórcy programu 	79
1.2.1.1.1.	MY jako „program” w kontekście jego nazwy	79
1.2.1.1.2.	MY jako „program” – inne sposoby sygnalizowania tego znaczenia	81
1.2.1.1.3.	MY jako „program” w wypowiedziach głosu z offu i na- pisach 	83
1.2.1.2.	MY jako gospodarze programu 	84
1.2.1.2.1.	MY jako gospodarze programu w kontekście obrazu	86
1.2.1.2.2.	MY jako gospodarze programu – znaczenie odczytywane       z kontekstu	86
1.2.1.2.3.	MY  jako  gospodarze  programu  w  zwrotach  etykietalnych 	88
1.2.1.2.4.	MY jako gospodarze programu w wypowiedziach metatekstowych 	89
1.2.1.2.5.	MY jako gospodarze programu w wypowiedziach dotyczących konsytuacji    91                                                          
1.2.1.3. MY jako gospodarz i widzowie      91                                                   
1.2.1.3.1.	MY jako gospodarz(e) i widzowie w kontekście zwrotu adresatywnego „państwo” 	92                                                    
1.2.1.3.2.	MY jako gospodarz i widzowie w kontekście aktywności poznawczej widzów            93                                                
1.2.1.3.3.	MY jako gospodarz i widzowie – znaczenie wynikające z kontekstu i konsytuacji       93                                                  
1.2.1.4.	MY jako nadawca i jego rozmówca/rozmówcy   95                                   
1.2.1.4.1.	MY jako nadawca i jego rozmówca połączeni rzeczywistością pozakomunikacyjną   95                                             
1.2.1.4.2.	MY jako nadawca i jego rozmówca w wypowiedziach metatekstowych     96                                                                  
1.2.1.4.3.	MY jako nadawca i jego rozmówca – retoryczne znaczenie: TY   97                                                                                 
1.2.1.5.	MY jako nadawca i osoba/osoby z nim związane        98                       
1.2.1.6.	MY jako goście zaproszeni do programu (MY matematyczne)    100
1.2.2.	Grupy użyć form pierwszej osoby liczby mnogiej wyróżnione według kryterium pragmatycznego   101                                                                                    
1.2.2.1. MY nadawcze     102                                                                                      
1.2.2.2. MY uogólniające i nieokreślone   105                                                          
1.2.3. Wnioski    107                                                                                                             
1.2.3.1.	Użycia form pierwszej osoby liczby mnogiej charakterystyczne dla komunikacji telewizyjnej    107                                                                
1.2.3.2.	Funkcje form pierwszej osoby liczby mnogiej w komunikacji telewizyjnej      108                                                                                            

2. Druga osoba    110                                                                                                                  

2.1. Druga osoba liczby pojedynczej – TY    111                                                                
2.1.1. TY „uniwersalne”  112                                                                                             
2.1.2. TY w znaczeniu „widz”   113                                                                                  
2.2. Druga osoba liczby mnogiej – WY    114                                                                         
2.3. Formy drugiej osoby w funkcji metatekstowej i fatycznej 115                                 
2.4. Wnioski      116                                                                                                                     

3. Trzecia osoba    116                                                                                                                

3.1.	Formy trzeciej osoby – klasyfikacja ze względu na uczestnika komunikacji, do którego odsyłają   117                                                                                               
3.1.1. Widzowie jako przedmiot wypowiedzi  117                                                    
3.1.2. Prowadzący jako przedmiot wypowiedzi   118                                               
3.1.3. Gość jako przedmiot wypowiedzi    119                                                               
3.2.	Formy trzeciej osoby – klasyfikacja ze względu na przeprowadzone transpozycje   121                                                                                                                         
3.2.1. ON jako TY  121                                                                                                    
3.2.2. ON jako JA  124                                                                                                         
3.3. Wnioski    125                                                                                                                       

4. Podsumowanie rozdziału I     125                                                                                       

4.1.	Kategoria osoby jako nośnik informacji o uczestnikach komunikacji   125             
4.2.	Kategoria osoby jako sygnał relacji między mikro- a makrosytuacją komunikacyjną  127                                                                                                                           
4.3.	Znaczenie i funkcje form osobowych w komunikacji telewizyjnej i w innych typach komunikacji  127                                                                                                     

II. ETYKIETA JĘZYKOWA     129                                                                                                                                                  

1. Formy adresatywne    131                                                                                                                                                               

1.1. Rejestr form adresatywnych  133                                                                                                                                   
1.1.1. Formy adresatywne zintegrowane składniowo  133                                                                    
1.1.1.1. Relacja na ty  133                                                                                                                                         
1.1.1.2. Relacja na pan  133                                                                                                                                      
1.1.2. Formy adresatywne niezintegrowane składniowo   136                                                          
1.1.2.1. Relacja na pan   136                                                                                                                                     
1.1.2.1.1. Liczba pojedyncza 136                                                                                                   
1.1.2.1.2. Liczba mnoga    138                                                                                                            
1.1.2.2. Relacja na ty  139                                                                                                                                         
1.2. Formy adresatywne w poszczególnych układach nadawczo-odbiorczych  140           
1.2.1. Wnioski     159                                                                                                                                                                       
1.2.1.1. Liberalizacja etykiety językowej 160                                                                                       
1.2.1.2.	Symetryczność układów nadawczo-odbiorczych  160                                            
1.2.1.3.	Niekonsekwencja w zakresie stosowania  form adresatywnych  162     
1.2.1.3.1.	Formy adresatywne a zależność między mikro- i makro- sytuacją komunikacyjną   162                                                                                  
1.2.1.3.2.	Formy adresatywne stosowane wobec osób odgrywających w programie tę samą rolę 164                                                                  
1.2.1.3.3.	Niekonsekwencja w zakresie sposobu mówienia o współuczestnikach komunikacji   166                                                                               
1.2.1.4. Sposoby mówienia o osobie trzeciej   167                                                                            
1.3. Wnioski    170                                                                                                                                                                                    

2. Autonomiczne akty grzeczności  170                                                                                                                                  

2.1. Powitania  172                                                                                                                                                                                  
2.1.1. Forma powitania 173                                                                                                                                                
2.1.2. Miejsce powitań w programie telewizyjnym   175                                                                      
2.1.3. Repliki aktów powitalnych   177                                                                                                                   
2.1.4. Wnioski  178                                                                                                                                                                       
2.2. Pożegnania  178                                                                                                                                                                               
2.2.1. Forma pożegnania  180                                                                                                                                            
2.2.1.1. Podziękowania w formułach pożegnalnych   182                                                    
2.2.1.2. Życzenia w formułach pożegnalnych    183                                                                     
2.2.1.3. Zaproszenia w formułach pożegnalnych   184                                                             
2.2.1.4. Pozdrowienia w formułach pożegnalnych 185                                                         
2.2.2. Wnioski   186                                                                                                                                                                      
2.3. Przedstawianie się i przedstawianie kogoś 187                                                                                             
2.3.1. Nadawcy prezentacji   188                                                                                                                                     
2.3.2. Czas prezentacji  189                                                                                                                                                  
2.3.3. Forma prezentacji  190                                                                                                                                            
2.3.4. Wnioski    191                                                                                                                                                                     
2.4. Wnioski    191                                                                                                                                                                                    

3. Podsumowanie rozdziału II   192                                                                                                                                          

III. ROLA DZIENNIKARZA W UKŁADACH NADAWCZO-ODBIORCZYCH   193       

1. Pytania zadawane przez prowadzących programy  195                                                                                

1.1. Pytania wieloprzedmiotowe  197                                                                                                                                   
1.2. Pytania zawiłe  202                                                                                                                                                                       
1.3. Pytania zawierające znak upewnienia  206                                                                                                        
1.4. Wnioski     208                                                                                                                                                                                   

2. Wyciszanie kontaktu  209                                                                                                                                                                                                                   

2.1. Zakończenie kontaktu ze względu na upływ czasu    210                                                                                         
2.2. Puentowanie rozmowy    211                                                                                                                                                                                         

3. Podsumowanie rozdziału III     214                                                                                                                                                                                    

ZAKOŃCZENIE      215
                                                                                                                                                                                                                                       
BIBLIOGRAFIA   221                                                                                                                                                                                                                                              
SPIS OSÓB MÓWIĄCYCH W PROGRAMACH  233                                                                                                                               
SPIS TABEL 235