Psychologia języka i komunikacji

• Druk: Warszawa, 2005
• Seria / cykl: Wykłady z Psychologii
• Autor: Ida Kurcz
• Wydawca: Scholar

Pierwsze wydanie Psychologii języka uzyskało w 2004 roku Nagrodę im. Władysława Witwickiego, przyznawaną przez Wydział I Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk Rozważania tej książki koncentrują się na dwóch podstawowych funkcjach języka: reprezentatywnej w stosunku do rzeczywistości i komunikacyjnej służącej porozumiewaniu się. Każda z nich ma swe korzenie w biologicznej ewolucji gatunku Homo sapiens. Te funkcje języka realizowane są przez dwie kompetencje naszego umysłu: ściśle językową i komunikacyjną. W książce przedstawiono ich charakterystykę, filogenezę i ontogenezę, podstawy neurofizjologiczne, jak też związki z myśleniem i komunikowaniem się niewerbalnym. Książka adresowana jest do psychologów, językoznawców, dziennikarzy i szerzej do osób zainteresowanych procesami komunikacji społecznej.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Psychologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 83-7383-153-3
• Liczba stron: 266

PRZEDMOWA DO WYDANIA DRUGIEGO	9
ROZDZIAŁ I. PSYCHOLOGIA JĘZYKA A PSYCHOLINGWISTYKA I SOCJOLINGWISTYKA. UWAGI WSTĘPNE	11
ROZDZIAŁ 2. PODSTAWOWE POJĘCIA, HISTORIA I METODY PSYCHOLINGWISTYKI	16
	2.1. Podstawowe pojęcia psycholingwistyki	16
	2.2. Historia psycholingwistyki	17
	2.3. Metody psycholingwistyki	20
ROZDZIAŁ 3. FUNKCJE JĘZYKA: REPREZENTATYWNA I KOMUNIKACYJNA ORAZ ICH ODNIESIENIE DO KOMPETENCJI JĘZYKOWEJ I KOMUNIKACYJNEJ	22
	3.1. Różne użycia języka	22
	3.2. Charakterystyka językowej funkcji reprezentatywnej	25
	3.3. Charakterystyka językowej funkcji komunikacyjnej	30
	3.4. Relacje między kompetencją językową a kompetencją komunikacyjną	32
	3.5. Konkluzja	37
ROZDZIAŁ 4. POCHODZENIE JĘZYKA	38
	4.1. Czym język ludzki różni się od "języków" zwierzęcych?	38
	4.2. Protojęzyk a język naturalny	43
	4.3. Filogeneza języka	47
		4.3.1. Powstanie języka a dobór naturalny	50
		4.3.2. Język a teoria umysłu	51
		4.3.3. Dwustopniowość ewolucji języka	53
		4.3.4. Po co powstał język?	55
ROZDZIAŁ 5. NEUROFIZJOLOGICZNE PODŁOŻE JĘZYKA	57
	5.1. Uwagi wstępne	57
	5.2. Metody badań neurofizjologicznych mózgu	58
	5.3. Lokalizacja mózgowa funkcji językowych	59
	5.4. Specjalizacja półkul mózgowych w funkcjach językowych	62
ROZDZIAŁ 6. WYTWARZANIE I PERCEPCJA DZWIĘKÓW MOWY	67
	6.1. Uwagi wstępne	67
	6.2. Wytwarzanie dźwięków mowy	68
	6.3. Percepcja dźwięków mowy	72
ROZDZIAŁ 7. PRZYSWAJANIE JĘZYKA PRZEZ MAŁE DZIECKO	80
	7.1. Wprowadzenie	80
	7.2. Metody badania rozwoju języka małego dziecka	80
	7.3. Fazy rozwoju języka	84
	7.4. Przyswajanie poszczególnych składników wiedzy językowej	87
		7.4.1. Rozwój składnika fonologicznego	87
		7.4.2. Rozwój słownika umysłowego	88
		7.4.3. Rozwój aspektu syntaktycznego wiedzy językowej	91
		7.4.4. Rozwój aspektu pragmatycznego wiedzy językowej	93
	7.5. Zaburzenia rozwoju językowego	94
	7.6. Główne podejścia teoretyczne w badaniu rozwoju językowego u dziecka	95
		7.6.1. Dowody na biologiczne uwarunkowania języka	95
		7.6.2. Dowody na społeczne uwarunkowania języka	69
		7.6.3. Inne problemy kontrowersyjne	97
ROZDZIAŁ 8. CHARAKTERYSTYKA KOMPETENCJI JĘZYKOWEJ	100
	8.1. Ustalenia terminologiczne	100
	8.2. Główne założenia leżące u podstaw kompetencji językowej	101
	8.3. Rys historyczny generatywistycznych koncepcji kompetencji językowej	103
	8.4. Istota UG w świetle różnych koncepcji generatywistycznych	108
	8.5. Inne modele UG	111
	8.6. Współczesne podejścia do kompetencji językowej	114
	Dodatek. Kompetencja językowa ludzi niesłyszących	118
ROZDZIAŁ 9. SŁOWNIK UMYSŁOWY	119
	9.1. Uwagi wstępne	119
	9.2. Znaczenie słów	120
	9.3. Metody badania słownika umysłowego	122
	9.4. Organizacja słownika umysłowego	125
		9.4.1. Aspekt semantyczny	129
		9.4.2. Aspekt syntaktyczny	132
		9.4.3. Aspekt fonologiczny i ortograficzny	134
	9.5. Dostęp leksykalny	135
	9.6. Słowotwórstwo i fleksja (regóły morfologiczne)	141
ROZDZIAŁ 10. KOMPETENCJA KOMUNIKACYJNA	143
	10.1. Uwagi wstępne	143
	10.2. Akty mowy	144
	10.3. Znaczenie zdania a znaczenie wypowiedzi	147
	10.4. Zasady efektywnej komunikacji	149
	10.5. Rozmowa jako podstawowa forma realizacji kompetencji komunikacyjnej	152
	10.6. Główne koncepcje teoretyczne w badaniach nad kompetencją komunikacyjną	153
		10.6.1. Etnografia komunikowania się	153
		10.6.2. Wspólny grunt: wspólne działanie, wspólne czynności	154
	10.7. Społeczne aspekty używania języka	157
	10.8. Siła tkwiąca w ludzkiej kompetencji komunikacyjnej	159
ROZDZIAŁ 11. DYSKURS	161
	11.1. Czym jest dyskurs?	161
	11.2. Dyscypliny zajmujące się dyskurcem	163
	11.3. Metody analizy dyskursu	164
		11.3.1. Metody jakościowe	164
		11.3.2. Metody ilościowe	165
	11.4. Dyskurs konwersacyjny	166
	11.5. Kulturowe uwarunkowania dyskursu konwersacyjnego	168
		11.5.1. Konwencje konwersacyjne	168
		11.5.2. Konwencje otwierania i zamykania dyskursu	169
	11.6. Dyskurs tekstowy	170
	11.7. Teoretyczne podejścia do analizy dyskursu	172
		11.7.1. Pragmatyzm	172
11.7.2. Socjolingwistyczne analizy konwersacji  	173
    11.7.3. Psychologia dyskursywna  	173
    11.7.4. Krytyczna analiza dyskursu  	173
    11.7.5. Psychologia polityczna  	174
  11.8. Psycholingwistyczne analizy strategii językowych w sytuacjach społecznych  	175
ROZDZIAŁ 12. JĘZYK A MYŚLENIE  	178
  12.1. Uwagi wstępne  	178
  12.2. Niezależność myślenia od języka  	180
    12.2.1. Argumenty za stanowiskiem kognitywnym, czyli łączącym myśl z językiem  	181
    12.2.1. Argumenty za stanowiskiem nie utożsamiającym języka z myśleniem  	182
  12.3. Relatywizm językowy  	185
  12.4. Badania nad związkiem języka z myśleniem  	187
    12.4.1. Badania międzyjęzykowe  	187
    12.4.2. Badania wewnątrzjęzykowe  	191
  12.5. Podobieństwa w funkcjonowaniu obu kompwtencji: językowej i poznawczej  	194
ROZDZIAŁ 13. DWUJĘZYCZNOŚĆ  	196
  13.1. Rodzaje dwujęzyczności  	196
  13.2. Dwujęzyczność u dzieci  	198
    13.2.1. Rodzaje dwujęzyczności u dzieci  	198
    13.2.2. Znaczenie okresu krytycznego dla przyswajania L2  	198
    13.2.3. Submersja versus immersja  	199
    13.2.4. Korzyści poznawcze z dwujęzyczności u dzieci  	202
  13.3. Dwujęzyczność u ludzi dorosłych  	204
    13.3.1. Rola zdolności językowych w nabywaniu L2  	204
    13.3.2. Rola motywacji w nabywaniu L2  	204
    13.3.3. Transfer między L1 i L2  	206
    13.3.4. Wiek a dwujęzyczność  	210
  13.4. Dwujęzyczny umysł  	211
    13.4.1. Interjęzyk, czyli język mieszany  	211
    13.4.2. Modele dwujęzycznego umysłu  	213
    13.4.3. Dane neuropsychologiczne w badaniach dwujęzyczności  	214
      13.4.3.1. Dane z neuroobrazowania mózgu  	214
      13.4.3.2. Dane z badań nad afazją  	215
  13.5. Społeczne problemy związane z dwujęzycznością  	215
ROZDZIAŁ 14. KOMUNIKACJA NIEWERBALNA  	218
  14.1. Komunikacja niewerbalna czy komunikacja niejęzykowa?  	218
  14.2. Formy komunikacji niewerbalnej  	219
  14.3. Funkcje komunikacji niewerbalnej  	221
  14.4. Uniwersalne i kulturowo specyficzne cechy komunikacji niewerbalnej  	222
  14.5. Porównywanie komunikacji niewerbalnej z werbalną  	225
  14.6. Psychologia kłamstwa  	228
SŁOWO KOŃCOWE  	233
LITERATURA  	235
INDEKS NAZWISK  	259