Spotkania które zmieniają
[…] refleksja nad fenomenem spotkania i dialogu jest bez wątpienia niezwykle istotna we współczesnym dyskursie naukowym. Spotkanie i dialog […] towarzyszą ludzkości, w znacznej mierze rozstrzygając o tym, kim człowiek jest, kim się staje, do czego zmierza i aspiruje; słowem – decydują o jakości miejsca, jakie jednostka zajmuje w universum antroposfery aksjologicznej.
Na dodatek rozważanie problematyki spotkania i dialogu to zarazem stawianie pytań o możliwość poznania drugiego człowieka oraz nawiązywania z nim relacji interpersonalnych, to także wzbogacanie doświadczenia egzystencjalnie znaczącego, przekraczanie własnej jaźni ku Innym, odnoszenie się ku temu, co ponadjednostkowe. W istocie spotkanie i dialog zakładają możliwości przekraczania różnic, odnajdywania płaszczyzn sprzyjających wymianie myśli, rozstrzyganiu sporów, akceptacji wspólnych stanowisk, zaświadczania o człowieczeństwie w zróżnicowanej rzeczywistości.
[…] do ważnych zadań i wyzwań szkoły wyższej należy kreowanie takich warunków, które umożliwią studentom autentyczne doświadczanie spotkania i dialogu. A zatem, jeśli w toku kształcenia akademickiego studenci zostaną ukierunkowani na wszechstronny rozwój, zwłaszcza w zakresie otwartości swych możliwości poznawczych, interpretacyjnych oraz kreacyjnych, czyli – jeśli będą przysposabiani do naukowego poznawania świata, w tym zgłębiania prawdy o sobie samych, o otaczającej rzeczywistości, której są/będą aktywnymi uczestnikami oraz współkreatorami, to ich możliwości funkcjonowania w intensywnie zmieniającym się świecie mają szansę kształtować się bardziej wiarygodnie, wartościowo i efektywnie.
Zawarte w niniejszej publikacji treści, wynikające ze zderzenia teorii (idei) spotkania i dialogu z realnością – praktyką (doświadczaniem spotkania i dialogu w akademickiej edukacyjnej rzeczywistości) summa summarum kreują swoiste doświadczanie owych fenomenów mających swoje wyraźne usytuowanie aksjologiczne i antroposferyczne odniesienie.
Z recenzji prof. zw. dr hab. Urszuli Ostrowskiej
Wstęp ???????9
Rozdział pierwszy
Idea spotkania: od filozofii ku pedagogice ?????17
1.1. Pojęcie spotkania w filozofii dialogu ???17
1.1.1. Geneza filozofii dialogu ???18
1.1.2. Od dialogu do spotkania ???24
1.1.3. Właściwości spotkania ???33
1.2. Pojęcie spotkania w pedagogice ???50
1.2.1. Idea spotkania w pedagogice zorientowanej humanistycznie ???52
1.2.2. Wychowanie o charakterze relacyjnym
jako pole możliwych spotkań ???59
1.2.3. Spotkanie jako fakt o charakterze wychowującym ???66
1.2.4. Spotkanie jako kategoria pedagogiczna
na przykładzie kształcenia akademickiego ???70
Rozdział drugi
Wydarzenie spotkania ???83
2.1. Typologia, rodzaje, możliwe warianty spotkań ???83
2.1.1. Spotkania dopełnienia ???85
2.1.2. Spotkania wspólnego poczucia braku ???86
2.1.3. Spotkania poczucia godności ???88
2.1.4. Spotkania z Bogiem ???89
2.2. Warunki zaistnienia spotkania ???91
2.2.1. Świadoma, zaangażowana i wzajemna egzystencja ???92
2.2.2. Cielesność, czas, przestrzeń i inne narzędzia
warunkujące spotkanie ???93
2.2.3. Rozporządzalność, nadzieja, zaufanie ???97
2.2.4. Projektowanie spotkań jako ich warunek 100
2.3. Możliwe następstwa spotkań ??102
2.3.1. Aksjologiczno-moralne i epistemologiczne
efekty spotkania 104
Rozdział trzeci
Założenia badań własnych 113
3.1. Kulturowy kontekst potrzeby spotkania 113
3.2. Cel, przedmiot i problematyka badawcza 117
3.3. Przyjęta orientacja metodologiczna 121
3.4. Metody, techniki, narzędzia badawcze 124
3.5. Przebieg badań 127
3.6. Charakterystyka badanej grupy 129
3.7. Sposób prezentacji materiału z badań własnych 130
Rozdział czwarty
Spotkanie jako wydarzenie wychowujące na drodze życia – w świetle badań własnych 133
4.1. Przedstawienie i omówienie wyników badań 133
4.1.1. Charakterystyka poglądów i postaw egzystencjalnych
badanych studentów pedagogiki 134
4.1.2. Rozumienie spotkania przez badanych studentów
pedagogiki 146
4.1.3. Spotkania w życiu badanych studentów pedagogiki 149
4.1.4. Potencjalna gotowość do spotkania
w opinii badanych studentów pedagogiki 165
4.1.5. Warunki wydarzenia się spotkania w opinii badanych
studentów pedagogiki 167
4.1.6. Zmiany wywołane w życiu badanych studentów pedagogiki
pod wpływem spotkania 170
4.1.7. Rola edukacji w stwarzaniu szans na wydarzenie się spotkania
w opinii badanych studentów pedagogiki 174
4.1.8. Wiedza o spotkaniu a świadomość i dojrzałość pedagogiczna
badanych studentów 184
4.1.9. Wpływ badań o spotkaniu na badanych studentów
pedagogiki 184
4.2. Podsumowanie i wnioski 185
Zakończenie 191
Post scriptum 197
Bibliografia 203
Załączniki 211
Załącznik 1. Ankieta anonimowa „Staję się – spotykając” –
chwila refleksji nad sobą... 213
Załącznik 2. Kwestionariusz wywiadu 221
Summary?? 223
