Średniowieczne herezje dualistyczne na Bałkanach
W jedenastym tomie serii Series Ceranea ukazują się polskie przekłady źródeł greckich do dziejów średniowiecznych doktryn dualistycznych na Bałkanach. Ta praca zbiorowa, rezultat starań filologa klasycznego, historyka i paleoslawisty, jest naturalną kontynuacją tomu pierwszego, zatytułowanego Średniowieczne herezje dualistyczne na Bałkanach. Źródła słowiańskie, a jednocześnie elementem długoterminowego projektu realizowanego w Ceraneum, w którym biorą udział specjaliści z Polski i zagranicy, poświęconego badaniom, edycji i komentowaniu greckich, słowiańskich i łacińskich źródeł do dziejów bałkańskiej heterodoksji.
*
Bracia, nie dawajcie naiwnie wiary tym bezbożnikom, gdy twierdzą, że wierzą w Ojca, Syna i świętego Ducha. Wszystkie sekty tak twierdzą, i paulicjanie, i reszta; ci tutaj niegodziwi bezbożnicy mają jednak własną trójcę, w którą wierzą. Ojcem mianowicie nazywają władcę ciemności, diabła, który upadł z niebios, jak wyznali oni sami i jak mówi Chrystus: Wy macie diabła za ojca; synem nazywają syna zatracenia, a Duchem – ducha zła. To jest trójca tych bezbożników, ją to wyznają i czczą; mienią się chrześcijanami nie od prawdziwego Chrystusa, Boga naszego, ale od Antychrysta.
Eutymiusz z klasztoru Peribleptos
Listy przeciwko fundagiagitom
Georgi Minczew, Series Ceranea – kolejne wydanie źródeł do herezji dualistycznych na Bałkanach 11
Jan Mikołaj Wolski, Herezjologia bizantyńska wobec herezji dualistycznych na Bałkanach 13
1. Piotr Sycylijski, Historia pożyteczna (prolog) 21
2. List patriarchy Teofilakta do cara Piotra 25
3. Eutymiusz z klasztoru Peribleptos, Listy przeciwko fundagiatom 33
4. Wyrok sądu synodalnego w sprawie Eleuteriusza z Paflagonii 45
5. Synodykon grecki na Niedzielę Ortodoksji, tłum. Przemysław M. Szewczyk 51
6. Formuły odrzucenia bogomilstwa 59
7. List patriarchy Kosmy do metropolity Larysy 69
8. Teodor z Andydy, Komentarz Boskiej Liturgii (fragment) 73
9. Pseudo-Psellos, O demonach (fragment) 77
10. Anna Komnena, Aleksjada (fragment), tłum. Oktawiusz Jurewicz 85
11. Eutymiusz Zygabenos, Przeciwko bogomiłom 93
12. Anonimowe kazanie na Niedzielę wszystkich świętych 117
13. Potępienie pism Konstantyna Chryzomallosa 121
14. Proces byłych biskupów kapadockich 129
15. Teodor Balsamon, Komentarz do Nomokanonu, tytuł IX, 25 135
16. List Jerzego Tornikesa do metropolity Aten 137
17. Kazanie o krzyżu przeciwko hagarenom, bogomiłom i żydom 139
18. Uniewinnienie prezbitera Gariana 149
19. Sprawa hierodiakona Szymona 153
20. Osądzenie mnichów atoskich 157
21. Sprawa protosa Nifona 161
22. Przysięga Teodozjusza Fudulisa 167
23. Symeon z Tesaloniki, Dialog przeciwko wszystkim herezjom 171
Indeks cytatów i przywołań biblijnych 183
Indeks osób, miejsc i terminów 191
Summary 201
