Szczepienia ochronne w profilaktyce chorób zakaźnych u dzieci
Kompendium wiedzy z zakresu problematyki chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Uwzględniono w nim najczęstsze choroby zakaźne u dzieci z jednoczesnym dokładnym omówieniem możliwości współczesnej immunoprofilaktyki.
W pierwszej części przedstawiono najważniejsze fakty z historii rozwoju szczepionek oraz dane dotyczące perspektyw współczesnej wakcynologii. Opis kliniczny chorób zakaźnych wieku dziecięcego został zaprezentowany wraz z podaniem obecnie obowiązujących zasad immunoprofilaktyki w tych schorzeniach, co stanowi cenne uporządkowanie zarówno informacji klinicznych, jak i bardzo ważnych aspektów profilaktycznych w chorobach zakaźnych wieku dziecięcego.
W części drugiej został zamieszczono, bardzo potrzebny w codziennej praktyce klinicznej, dział dotyczący aktualnych zaleceń szczepień ochronnych u dzieci z grup ryzyka klinicznego, takich jak: mukowiscydoza, choroby alergiczne, nowotworowe, niedobory immunologiczne, czy choroby układu nerwowego i autoimmunologiczne.
Szeroko i wyczerpująco omówiono zagadnienia dotyczące holistycznej opieki pielęgniarskiej w chorobach zakaźnych wieku dziecięcego, zorientowanej na interdyscyplinarne problemy zdrowotne dziecka i jego rodziny oraz aspekty organizacyjne, techniczne i edukacyjne szczepień ochronnych, które stanowią doskonały fundament teorii oraz praktyki dla wielu osób profesjonalnie zaangażowanych w realizację szczepień ochronnych u dzieci.
Publikacja doskonale wpisuje się w aktualny nurt zagadnień profilaktycznych jako ważnych problemów zdrowia publicznego. Adresowana do pracowników wszystkich zawodów medycznych, którzy powinni być w swoich środowiskach pracy źródłem rzetelnej wiedzy o profilaktyce chorób zakaźnych.
ROZDZIAŁ 1 13
SZCZEPIENIA OCHRONNE W PROFILAKTYCE CHORÓB ZAKAŹNYCH U DZIECI – Anna Bednarek, Małgorzata Bartkowiak-Emeryk, Jacek Wysocki 13
1.1. Rys historyczny szczepień ochronnych i perspektywy rozwoju nowych szczepionek 14
1.2. Nowe perspektywy współczesnej wakcynologii 20
1.3. Jednostkowe i populacyjne znaczenie szczepień ochronnych 21
ROZDZIAŁ 2 25
PODSTAWY ROZWOJU ODPORNOŚCI I CZYNNEJ IMMUNOPROFILAKTYKI – Małgorzata Bartkowiak-Emeryk, Anna Bednarek, Andrzej Emeryk 25
2.1. Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej na zakażenia u dzieci 25
2.1.1. Układ odpornościowy – odporność nieswoista i swoista 25
2.2. Sposoby immunomodulacji odpowiedzi przeciwzakaźnej 39
2.3. Rodzaje i charakterystyka szczepionek 40
2.3.1. Składniki szczepionek 40
2.3.2. Podział szczepionek 40
ROZDZIAŁ 3 47
SZCZEPIENIA U DZIECI – ASPEKTY ORGANIZACYJNE, PRAWNE I EDUKACYJNE – Anna Bednarek, Barbara Ślusarska, Danuta Zarzycka 47
3.1. Program Szczepień Ochronnych u dzieci w Polsce i formy jego realizacji 47
3.2. Prawne aspekty realizacji szczepień ochronnych u dzieci 52
3.3. Edukacja wakcynologiczna w praktyce pielęgniarskiej 55
ROZDZIAŁ 4 61
WYBRANE CHOROBY ZAKAŹNE O ETIOLOGII WIRUSOWEJ U DZIECI – ZARYS KLINICZNY, STANDARDY IMMUNOPROFILAKTYKI – Małgorzata Bartkowiak-Emeryk, Andrzej Emeryk, Barbara Hasiec,
Ilona Małecka, Jacek Wysocki 61
4.1. Wirusowe zapalenie wątroby typu B 61
4.2. Wirusowe zapalenie wątroby typu A 66
4.3. Nagminne porażenie dziecięce, choroba Heinego-Medina, zapalenie rogów przednich rdzenia, poliomyelitis 69
4.4. Odra (morbilli) 74
4.5. Świnka, nagminne zapalenie przyusznic 78
4.6. Różyczka (rubella) 82
4.7. Ospa wietrzna 86
4.8. Infekcje rotawirusowe 93
4.9. Grypa 96
4.10. Profilaktyka zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego w Programie Szczepień Ochronnych 105
4.11. Profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu 109
ROZDZIAŁ 5 115
CHOROBY ZAKAŹNE U DZIECI O ETIOLOGII BAKTERYJNEJ ORAZ ICH PROFILAKTYKA ZA POMOCĄ SZCZEPIEŃ – Małgorzata Bartkowiak-Emeryk, Andrzej Emeryk, Barbara Hasiec, Ilona Małecka, Joanna Stryczyńska-Kazubska, Jacek Wysocki 115
5.1. Gruźlica 115
5.2. Krztusiec (pertussis) 119
5.3. Błonica (diphteria) 127
5.4. Tężec (tetanus) 131
5.5. Inwazyjna choroba pneumokokowa 134
5.6. Inwazyjna choroba meningokokowa 141
5.7. Zakażenia wywołane przez pałeczkę hemofilną typu b 146
ROZDZIAŁ 6 151
SZCZEPIENIA OCHRONNE U DZIECI Z GRUP RYZYKA KLINICZNEGO – Małgorzata Bartkowiak-Emeryk, Andrzej Emeryk,
Ilona Małecka, Joanna Stryczyńska-Kazubska, Jacek Wysocki 151
6.1. Szczepienia u dzieci przedwcześnie urodzonych oraz z małą masą urodzeniową 151
6.2. Szczepienia u dzieci w niedoborach odporności 153
6.3. Szczepienia u dzieci alergicznych 163
6.4. Szczepienia u dzieci z mukowiscydozą 173
6.5. Szczepienia u dzieci z chorobą nowotworową 176
6.6. Szczepienia u dzieci z chorobami układu nerwowego 182
6.7. Szczepienia u dzieci z chorobami autoimmunizacyjnymi (nieswoiste zapalenie jelit, cukrzyca, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów) 188
ROZDZIAŁ 7 193
PRAKTYCZNE ASPEKTY REALIZACJI SZCZEPIEŃ U DZIECI – Anna Bednarek, Małgorzata Bartkowiak-Emeryk, Danuta Zarzycka, Barbara Ślusarska 193
7.1. Zasady kwalifikacji do szczepień 193
7.2. Dystrybucja preparatów szczepionkowych 197
7.3. Technika szczepienia 201
7.4. Metody łagodzenia bólu związanego ze szczepieniem 217
7.5. Dokumentacja szczepienia 221
7.6. Obserwacja poszczepienna 225
7.7. Niepożądane odczyny poszczepienne 228
ROZDZIAŁ 8 237
OPIEKA PIELĘGNIARSKA W CHOROBACH ZAKAŹNYCH WIEKU DZIECIĘCEGO – Anna Bednarek, Danuta Zarzycka, Barbara Ślusarska 237
8.1. Pielęgnowanie dzieci w chorobach zakaźnych o etiologii wirusowej 240
8.2. Pielęgnowanie dzieci w chorobach zakaźnych o etiologii bakteryjnej 246
PYTANIA SPRAWDZAJĄCE 251
SKOROWIDZ 269
