W świecie stalinowskich zbrodni

• Druk: Słupsk, 2013
• Autor: Robert Kuśnierz
• Wydawca: Uniwersytet Pomorski w Słupsku

Celem niniejszej publikacji jest zatem przedstawienie stanu wiedzy MSZ i wywiadu wojskowego II RP na temat wydarzeń rozgrywających się za Zbruczem oraz, w jaki sposób wiedza ta była wykorzystywana.

Praca ma układ problemowo-chronologiczny. Obejmuje zasadniczo lata 1934-1938. Rok 1934 r., jeżeli analizujemy sowiecką politykę wobec chłopów, jest pierwszym rokiem pogłodowym, w którym wieś po niewyobrażalnym ciosie, którym był hołodomor, zaczęła bardzo powoli podnosić się z upadku. Natomiast jeżeli analizujemy sytuację polityczną, to musimy przypomnieć, że w końcu 1934 r., w Leningradzie, doszło do zabójstwa Siergieja Kirowa. Po morderstwie w Związku Sowieckim zaczął się etap masowych czystek i narastającego terroru, który osiągnąwszy swoje apogeum w latach 1937-1938, został wyhamowany wraz z odwołaniem z Łubianki szefa NKWD ZSRS, Nikołaja Jeżowa, w listopadzie 1938 r. Autor zasadniczo trzymał się zarysowanego kresu, jednak czasami, starając się naświetlić kompletny obraz opisywanego problemu i uzyskać zamierzony efekt badawczy, było konieczne sięgnięcie do okresu wcześniejszego – jak w analizie sytuacji wsi po Wielkim Głodzie, sowieckiej polityki narodowościowej czy wyznaniowej lub w celach porównawczych pewnych aspektów, jak np. sytuacji polskich placówek konsularnych na początku i końcu lat trzydziestych XX w.
Praca dotyczy Sowieckiej Ukrainy. Jednak czasami rozszerzono analizę do wydarzeń zachodzących w Rosji, jeżeli wspomniane wydarzenia inicjowały jakąś nową kampanię represyjną, jak np. wspomniane zabójstwo Kirowa, procesy moskiewskie czy proces Tuchaczewskiego. Analizując mechanizmy propagandowe, autor czasami opisał niektóre charakterystyczne zjawiska typowe dla całego państwa sowieckiego.
Niekiedy w celu pokazania, jak wyglądała sytuacja Ukrainy na tle sytuacji ogólnozwiązkowej, przekroczono ramy geograficzne, porównując sytuację wsi rosyjskich i ukraińskich, infrastrukturę drogową, sytuację bytową ludności wiejskiej (Ze Wstępu).

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7467-214-6
• ISBN druku: 978-83-7467-177-4
• Liczba stron: 430

Wstęp   5

Rozdział 1
Warunki pracy oraz funkcjonowanie polskich konsulatów na Ukrainie w latach trzydziestych XX w  26
1.1. Sytuacja placówek do 1936 r  26
1.2. W okresie krwawych rządów Jeżowa  46
1.2.1. Spór o prasę prowincjonalną  49
1.2.2. Ograniczenie odwiedzin petentów i izolowanie konsulatów 50
1.2.3. Pobicia i prowokacje  54
1.2.4. Polskie retorsje  61
1.2.4.1. Próby werbunku pracowników polskich placówek w ZSRS  72
1.2.4.2. Pozorna normalizacja  78
1.3. Stosunki wewnętrzne w polskich konsulatach 85
1.4. Sytuacja innych placówek konsularnych  91

Rozdział 2
Sytuacja na wsi   100
2.1. Wieś po Wielkim Głodzie  100
2.2. Sytuacja w kołchozach  114
2.3. „Poprawa” sytuacji chłopów  127

Rozdział 3
Życie codzienne w miastach  136
3.1. Wygląd zewnętrzny miast  136
3.1.1. Drogi   147
3.2. Sytuacja bytowa ludności  150
3.2.1. Kolejki   150
3.2.2. Problem mieszkaniowy  160
3.2.3. Zarobki i ceny  162
3.2.4. Restauracje i stołówki  175
3.3. Ruch stachanowski  179
3.3.1. „Maksymalna eksploatacja robotnika” 179
3.3.2. Krach idei Stachanowa  186
3.3.3. Stosunek robotników do współzawodnictwa pracy 192
3.3.4. Bezpieczeństwo pracy  196

Rozdział 4
Wielka Czystka   199
4.1. Zabójstwo Kirowa i nowa fala represji  199
4.2. Poszukiwanie trockistów  216
4.3. Represje wobec dygnitarzy komunistycznych 245
4.4. Nastroje społeczne i stosunek ludności do represji wobec partii 254
4.4.1. Strach, bierność i apatia  254
4.4.2. Stosunek do represji wobec komunistów 257
4.4.3. Propaganda szeptana i inne przejawy oporu 260
4.4.4. Nastroje wojenne  265
4.5. Wszechobecne represje jeżowszczyzny  267
4.6. Represje na wsi   279
4.6.1. Procesy otwarte  279
4.6.2. Operacja kułacka 00447  286
4.7. Represje wobec Polaków  289
4.8. Represje wobec innych narodowości  312

Rozdział 5
Walka z religią   318
5.1. „Religia to opium dla mas”  318
5.2. W trosce o przyszłość Kościoła katolickiego – polskie inicjatywy konsularne i kościelne  323
5.2.1. Zagłada Kościoła  326
5.3. Represje wobec innych religii  334
5.3.1. Represje wobec prawosławnych  334
5.3.2. Represje wobec protestantów i rabinów 337
5.4. Udział wiernych w nabożeństwach  340

Rozdział 6
Sowiecka propaganda  344
6.1. Rzeczywistość propagandowa i rzeczywistość realna 344
6.1.1. W sprawie zsowietyzowania polskiej mniejszości narodowej 351
6.1.2. Wojna domowa w Hiszpanii  354
6.2. Analiza sowieckiej prasy – ważnego źródła wiedzy o Związku Sowieckim    355
6.3. Konstytucja i wybory parlamentarne  358
6.4. Stosunek ludności do kampanii propagandowych 360

Podsumowanie   365
Bibliografia   368
Indeks osób   386
Aneks   397