Woda w miejskiej przestrzeni publicznej. Modelowe formy zagospodarowania wód opadowych i powierzchniowych

• Druk: Poznań, 2011
• Autor: Anna Januchta-Szostak
• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej

Rozprawa habilitacyjna prezentuje znaczenie i rolę, jaką woda odgrywa w przestrzeni miejskiej. Woda to z jednej strony newralgiczny składnik ekosystemów miejskich, z drugiej zaś – warunek rozwoju cywilizacji i pierwiastek kulturotwórczy. Jako zwornik układów biocenotycznych i antropogenicznych zajmuje szczególne miejsce w strukturze miasta, a wykorzystanie jej zasobów z poszanowaniem zasady świętości wody należy do priorytetów zrównoważonego rozwoju.
Autorka stawia tezę, że proekologiczne systemy zagospodarowania wody opadowej mogą i powinny być nie tylko niezbędnym elementem infrastruktury technicznej, ale również cennym narzędziem kompozycji miasta i tworzywem społecznie atrakcyjnych przestrzeni publicznych.
Praca skierowana jest zarówno do architektów, urbanistów i architektów krajobrazu, jak i do projektantów infrastruktury sanitarnej i hydrotechnicznej oraz przedstawicieli samorządów lokalnych. Opracowane w wyniku badań modelowe rozwiązania mają wskazać możliwości integracji technologii zagospodarowania wód opadowych z podnoszeniem standardów estetycznych i użytkowych przestrzeni publicznych.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Architektura
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7143-986-5
• ISBN druku: 978-83-7143-986-5
• Liczba stron: 314

1. Wprowadzenie		9

1.1. Problem badawczy          		11
1.2. Cele i znaczenie pracy badawczej         		12
1.3. Zakres i obszar badań              		14
1.4. Układ pracy i metody badawcze              		15

2. STAN BADAŃ 		18

2.1. Przegląd literatury przedmiotu           		18
2.1.1. Rola wody w kompozycji architektonicznej i urbanistycznej na przestrzeni dziejów              		19
2.1.2. Woda jako atrakcyjny element współczesnej przestrzeni architektonicznej i krajobrazu miasta            		23
2.1.3. Jakość przestrzeni miejskich             		27
2.1.4. Znaczenie gospodarki wodnej dla zrównoważonego rozwoju miast                		32
2.1.5. Zagospodarowanie miejskich terenów nadrzecznych      		37
2.1.6. Techniczne i ekologiczne aspekty zagospodarowania wód opadowych i powierzchniowych          		41
2.2. Przegląd ważniejszych osiągnięć badawczych i projektowych   		45

3. IDENTYFIKACJA WODNO-PRZESTRZENNYCH PROBLEMÓW POLSKICH MIAST		56

3.1. Estetyczne i społeczne problemy percepcji wody w mieście    		56
3.1.1. Postrzeganie elementów wodnych w krajobrazie miasta   		56
3.1.2. Woda a jakość przestrzeni publicznych polskich miast    		58
3.1.3. Problemy i sukcesy rewitalizacji stref nadrzecznych w polskich miastach                		61
3.2. Zagrożenia powodziowe w miastach           		68
3.3. Zasoby wodne i reżim hydrologiczny rzek          		73
3.4. Klimat miast                  		76
3.5. Tradycyjne systemy kanalizacji deszczowej         		81
3.6. Skutki uszczelnienia powierzchni miast – problemy środowiskowe  		83
3.7. Problemy gospodarczego wykorzystania wód opadowych i powierzchniowych                		87
3.8. Analiza regulacji prawnych w zakresie planowania przestrzennego i gospodarki wodnej w Polsce            		90
3.8.1. Dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące zrównoważonej gospodarki wodnej i ochrony środowiska          		90
3.8.2. Narzędzia planowania przestrzennego i gospodarowania wodami w Polsce                		93
3.8.3. Przestrzeń publiczna w świetle polskiego prawa        		96
3.8.4. Wybrane aspekty prawne zagospodarowania nadbrzeży i terenów zalewowych            		98
3.8.5. Wybrane aspekty prawne gospodarowania wodą opadową    		104
3.9. Wnioski                  		108

4. MIEJSKA PRZESTRZEŃ PUBLICZNA 		113

4.1. Atrybuty i mierniki jakości przestrzeni miejskiej          		113
4.1.1. Percepcja przestrzeni miasta             		115
4.1.2. Społeczne atrybuty przestrzeni miejskich       		118
4.1.3. Ocena estetyczna krajobrazu       		123
4.1.4. Ekologiczne walory przestrzeni miejskich      		124
4.1.5. Ekonomiczna wartość przestrzeni publicznej    		127
4.1.6. Podsumowanie: model IDEKWA         		129
4.2. Rodzaje miejskich przestrzeni publicznych        		130
4.2.1. Ulice, place, parki, nadbrzeża jako miejsca publiczne    		131
4.2.2. Typologia obszarów nadrzecznych        		134
4.2.2.1. Typy dolin rzecznych i nabrzeży      		135
4.2.2.2. Rodzaje nadrzecznych przestrzeni publicznych    		137
4.2.3. Klasyfikacja i ocena miejskich przestrzeni publicznych      		142

5. TYPOLOGIA ELEMENTÓW WODNYCH		144

5.1. Definicje i klasyfikacja elementów wodnych wynikająca z aktów prawnych          		144
5.2. Percepcyjno-behawioralny potencjał wody w krajobrazie miasta     		146
5.2.1. Kompozycyjne walory elementów wodnych – analiza i klasyfikacja          		150
5.2.2. Semiotyczny potencjał wody        		152
5.3. Ocena walorów percepcyjno-behawioralnych różnych typów elementów wodnych          		158

6. ZAGOSPODAROWANIE WÓD OPADOWYCH W MIASTACH 		160

6.1. Woda w systemie ekologicznym miasta             		160
6.2. Współczesne metody zagospodarowania wód opadowych w miastach (SUDS)          		164
6.2.1. Zmodyfikowana kanalizacja deszczowa        		168
6.2.2. Metody projektowania systemów odprowadzania, retencji i infiltracji wód opadowych        		169
6.3. Klasyfikacja i ocena przestrzeni miejskich pod kątem możliwości retencji wód opadowych i zagrożeń powodziowych     		173
6.3.1. Podziały obszarów miejskich ze względu na możliwości zagospodarowania wód opadowych        		175
6.3.2. Podziały obszarów miejskich uwzględniające zagrożenia powodziowe          		177
6.3.3. Podziały obszarów miejskich ze względu na strukturę funkcjonalno-przestrzenną        		178
6.4. Typy i modelowe formy elementów SUDS (TRIO)      		180
6.4.1. Urządzenia do zbierania i transportowania wód opadowych    		182
6.4.2. Urządzenia do retencji wody deszczowej     		191
6.4.3. Urządzenia do infiltracji wód opadowych        		203
6.4.4. Urządzenia do oczyszczania wód deszczowych    		212
6.5. Rola nadrzecznych parków buforowych          		221
6.6. Dobre praktyki w zakresie zagospodarowania wód opadowych i powierzchniowych w miastach – wybrane przykłady realizacji i rozwiązań projektowych            		225
6.6.1. Woda w strategii rozwoju miasta – Rotterdam Waterstadt 2035       		225
6.6.2. Woda deszczowa w śródmiejskiej przestrzeni publicznej – Potsdamer Platz w Berlinie        		229
6.6.3. Osiedlowe systemy małej retencji i ich wpływ na jakość przestrzeni publicznych         		232
6.6.3.1. Kronsberg – Hannover        		232
6.6.3.2. Scharnhauser Park w Ostfildern          		234
6.6.3.3. Marina Mokotów w Warszawie          		240
6.6.4. Nadrzeczne parki buforowe          		243
6.6.4.1. Park na Bydgoskim Przedmieściu w Toruniu      		244
6.6.4.2. Park nad Starym Kanałem Bydgoskim w Bydgoszczy   		245
6.6.4.3. Sponge Park nad kanałem Gowanus, Brooklyn, Nowy Jork       		246

7. MODELOWE ROZWIĄZANIA - WNIOSKI I REKOMENDACJE 		248

7.1. Holistyczne podejście do zagospodarowania wód opadowych i powierzchniowych w miejskiej przestrzeni publicznej        		248
7.2. System oceny wielokryterialnej - metoda WIQUS      		251
7.3. Możliwości wdrapania systemów TRIO w różnych typach przestrzeni miejskiej            		255
7.4. Wykorzystanie systemów TRIO w kształtowaniu przestrzeni publicznych            		258
7.4.1. Modele kształtowania systemów TRIO z uwzględnieniem percepcyjno-behawioralnego potencjału elementów wodnych  		258
7.4.2. Zasady kształtowania i wdrapania systemów TRIO w przestrzeniach publicznych        		265

8. Podsumowanie 	267

Podsumowanie 		267
Literatura            		273
Ważniejsze akty prawne          		296
Ważniejsze źródła internetowe          		297
Spis ilustracji             		301
Spis fotografii            		304
Spis tabel            		309
Streszczenie              		312
Summary            		313