Wybrane aspekty zwalczania terroryzmu
Terroryzm stanowi poważne wyzwanie zarówno dla poszczególnych państw, jak i dla całej społeczności międzynarodowej. Powoduje zagrożenie nie tylko dla porządku i bezpieczeństwa państwa, ale również dla norm,
według których funkcjonują społeczeństwa demokratyczne. Zagrożenie terroryzmem szczególnie zauważalne staje się w kontekście zachodzących procesów globalizacji oraz powiązań pomiędzy państwami członkowskimi organizacji i sojuszy międzynarodowych. Ponadnarodowa działalność terrorystyczna, w ramach, której — niezależnie od orientacji politycznej poszczególnych ugrupowań — dochodzi do wspólnych szkoleń i świadczenia
wzajemnych usług na terenie rożnych krajów stanowi obecnie szczególnie niebezpieczny obszar funkcjonowania tego zjawiska. Wydarzenia w USA z września 2001 r. ukazały światu jego destrukcyjne możliwości, a także niezbędność właściwego przeciwdziałania temu zjawisku.
Współcześnie żadne państwo nie jest w stanie, z pełną odpowiedzialnością stwierdzić, że nie stanowi potencjalnego celu terrorystycznego, przez co każde państwo zabiegające o bezpieczeństwo wewnętrzne kraju musi być przygotowane na działania związane ze zwalczanie tego zagrożenia. Przy czym zagrożenie terrorystyczne może wynikać zarówno z sytuacji wewnętrznej państwa, jak i sytuacji międzynarodowej.
Terroryzm stanowi szczególny rodzaj zagrożenia ze względu na to, że grupy terrorystyczne dążą do pozyskiwania i wykorzystywania coraz bardziej
zaawansowanej broni, w tym biologicznej, chemicznej, a nawet nuklearnej. Z psychologicznego punktu widzenia możliwość użycia takich środków jest dla terrorystów atrakcyjna, gdyż akcja z ich użyciem jest bardziej spektakularna niż wykorzystanie broni konwencjonalnej. Nieprzewidywalność potencjalnych zamachów terrorystycznych pod względem ich gwałtowności, intensywności i możliwych skutków sprawia, że walka z terroryzmem jest dziś zadaniem dla całej ludzkości. Jak nigdy dotąd społeczność musi wykazać się wolą współpracy w przeciwdziałaniu temu zjawisku. Przyjęcie, 8 września 2006 r., przez wszystkie 192 państwa członkowskie
ONZ Globalnej Strategii Zwalczania Terroryzmu wydaje się być krokiem w tym kierunku. Po raz pierwszy w historii na taką skalę uzgodniono wspólne stanowisko w sprawie zwalczania zjawiska terroryzmu. Polska, będąc członkiem ONZ i NATO, postrzegana jest w świecie, jako jedno z państw tzw. północy,a przede wszystkim dobry sojusznik USA, bezpośrednio zaangażowany w Iraku i Afganistanie. Oczywistym jest, więc fakt, że nasza aktywność militarna w tych rejonach przyczynia się do wzrostu prawdopodobieństwa złożenia swoistej „rewizyty”. Polska jest także pierwszym państwem Unii Europejskiej
na tzw. ścianie wschodniej, rola zaś państwa granicznego UE to kolejny czynnik, wpływający na wzrost zagrożenia zamachem terrorystycznym. Skutkiem prowadzonej polityki muszą być zatem odpowiednie kroki, mające na celu
wewnętrzne przygotowanie kraju i jego obywateli na możliwość wystąpienia tego rodzaju zagrożeń. Kroki te napędzane są wyobraźnią i zdolnością przewidywania,
nie zaś dotkliwym pouczeniem. Dlatego też państwo, dążąc do zapewnienia ładu i porządku publicznego,powinno stosować wiele działań zapobiegawczych i ochronnych, mających na celu uniemożliwienie lub utrudnienie dokonania potencjalnego zamachu. Natomiast w chwili wystąpienia aktu terrorystycznego powinno być zdolne do
przeprowadzenia natychmiastowych działań neutralizujących. Działania wyprzedzające
państwa polegają na tworzeniu regulacji prawnych umożliwiających większą swobodę działań służb specjalnych i Policji zarówno w zakresie działań prewencyjnych — antyterrorystycznych, jak i bezpośrednich, polegających na jego fizycznym zwalczaniu — kontrterrorystycznych. Podkreślenia wymaga również fakt, że zaistniały lokalnie akt terrorystyczny
może w dużej mierze przyczynić się do powstania sytuacji kryzysowej całego państwa. Poziom i zakres oddziaływania warunkowany będzie celem oraz siłami i środkami zaangażowanymi do jego przeprowadzenia przez zamachowców. Należy ponadto zwrócić szczególną uwagę na cechę, która w dużej mierze występuje, w kontekście zagrożeń terrorystycznych,a mianowicie nieprzewidywalność działania terrorystów. Tak jak nie ma
jednej ogólnie przyjętej definicji terroryzmu, tak też nie występują opracowania traktujące w sposób kompleksowy formy działań terrorystycznych. Postępujący proces globalizacji, błyskawiczny przepływ informacji i praktycznie natychmiastowy i nieograniczony dostęp do niej sprawia, że potencjalne formy ataku terrorystycznego ustawicznie ewoluują. Działania takie mogą przybierać formę działań o charakterze militarnym (prowadzenie działań dywersyjnych przez grupy terrorystyczne) i niemilitarnym (zamachy bombowe
na obiekty strategiczne i obiekty użyteczności publicznej, ambasady państw obcych, branie zakładników). Dlatego też jednym z elementarnych sposobów walki ze zjawiskiem terroryzmu jest stworzenie właściwego systemu bezpieczeństwa państwa, a przede wszystkim wypracowanie procedur postępowania, które umożliwią efektywne zminimalizowanie lub likwidację jego ewentualnych
skutków.
Wstęp 5
1.Terroryzm — zarys zjawiska 9
1.1 Pojęcie terroryzmu 9
1.2 Typologia terroryzmu 31
1.3 Czynniki determinujące występowanie terroryzmu 45
1.4 Wybrane konsekwencje aktywności terrorystycznej
dla bezpieczeństwa państwa 49
2. Prawne uregulowanie zwalczania terroryzmu 63
2.1 Międzynarodowe regulacje dotyczące
zwalczania terroryzmu 63
2.2 Prawo europejskie a terroryzm 73
2.3 Walka z terroryzmem w polskim systemie prawnym 83
3. Wybrane podmioty systemu ochrony antyterrorystycznej RP 93
3.1 Międzyresortowe inicjatywy w zakresie
zwalczania terroryzmu 93
3.2 Podmioty resortu obrony narodowej 107
3.3 Podmioty resortu spraw wewnętrznych 120
3.4 Służby specjalne 135
3.5 Inne podmioty systemu bezpieczeństwa 145
4. Jednostki specjalne wyspecjalizowane w zwalczaniu terroryzmu 149
4.1 Pojęcie, forma i kierunki rozwoju działań specjalnych 149
4.2 Charakterystyka najważniejszych jednostek specjalnych na świecie 163
4.3 Wybrane jednostki specjalne w Europie 171
4.4 Polskie jednostki specjalne 183
Zakończenie 197
Bibliografia 201
Wykaz diagramów, tabel i rycin 215
