Bezpieczeństwo i higiena pracy. Pytania i odpowiedzi
Publikacja jest swoistym przewodnikiem po problematyce bezpieczeństwa i higieny pracy skonstruowanym w przystępnej formie pytań i odpowiedzi. Stanowi cenne uzupełnienie poradnika Meritum BHP. Pytania, zgłaszane przez pracowników służb BHP, osoby zawodowo zajmujące się BHP, pracodawców, pracowników działów kadr, oraz samych zatrudnionych, zostały starannie wyselekcjonowane z Serwisu BHP Wolters Kluwer SA. Stanowią więc odzwierciedlenie problemów, z którymi na co dzień spotykają się osoby zajmujące się tą problematyką. Dla łatwiejszego korzystania z publikacji pytania zostały podzielone na grupy tematyczne.
Czytelnicy znajdą tu odpowiedzi m.in. z zakresu:
metodyki kontroli warunków pracy,
szkoleń bhp,
zarządzania ochroną pracy w zakładzie, w tym ocena ryzyka zawodowego i metody jego oceny,
wymagań w odniesieniu do maszyn, ich użytkowania, urządzeń technicznych, bezpieczeństwa pożarowego,
postępowania w razie wystąpienia wypadku przy pracy,
wymagań BHP przy wybranych pracach.
Autorami są cenieni w środowisku specjaliści-praktycy, którzy współpracują z Serwisem BHP. Omawiają poruszane zagadnienia w sposób zwięzły, klarowny i komunikatywny.
Wykaz skrótów | str. 13
Rozdział 1
Służba bhp | str. 17
1.1. Czy pracowników służby bhp można zatrudnić za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej albo na podstawie umowy cywilnoprawnej? | str. 17
1.2. Na jaką minimalną część etatu powinien zostać zatrudniony specjalista ds. bhp w zakładzie pracy zatrudniającym 200 osób? | str. 20
1.3. Ile osób powinno wchodzić w skład służby bhp przy zatrudnieniu 900 pracowników i 300 osób na podstawie umowy cywilnoprawnej? | str. 21
1.4. Czy pracodawca, który utworzył służbę bhp, może zatrudniać w niej specjalistę z zewnątrz? | str. 22
1.5. Co jest wyznacznikiem formalnego odbycia stażu w służbie bhp dla celów uzyskania tytułu specjalisty ds. bhp? | str. 24
1.6. Czy do stażu pracy pracownika służby bhp wlicza się czas pracy wykonywanej na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o pracę na część etatu? | str. 26
1.7. Czy wykonywanie zadań służby bhp w ramach powierzonych dodatkowych obowiązków można traktować jako staż pracy w służbie bhp? | str. 27
1.8. Czy podmioty, które nie posiadają służby bhp, mają obowiązek sporządzać analizę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy? | str. 29
1.9. Czy pracodawca musi przekazać do zaopiniowania służbie bhp projekty budowlane, modernizacyjne czy projekty instalacji? | str. 31
1.10. Czy pracownik służby bhp może być obciążony zadaniami z zakresu ochrony środowiska? | str. 32
1.11. Czy pracownik służby bhp może stosować kary porządkowe wobec pracowników niestosujących się do zasad i przepisów bhp? | str. 34
1.12. Kto powinien wykonywać zadania służby bhp w zakładzie pracy zatrudniającym powyżej 100 pracowników w przypadku dłuższej nieobecności etatowego pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy? | str. 37
1.13. Czy służba bhp może zostać organizacyjnie podporządkowana dyrektorowi ds. jakości, który nie jest pracodawcą? | str. 39
1.14. Czy w okresie nieobecności pracownika służby bhp, spowodowanej chorobą lub urlopem bezpłatnym, można go zastąpić działającym w zakładzie pracy społecznym inspektorem? | str. 40
1.15. Czy niezwłoczne odsunięcie od pracy pracownika, który stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób jest uprawnieniem służby bhp? | str. 42
Rozdział 2
Ochrona zdrowia | str. 46
2.1. Skierowanie na badania profilaktyczne | str. 46
2.1.1. Czy należy udostępnić lekarzowi medycyny pracy wyniki badań środowiska pracy, dołączając je do skierowania na badania lekarskie? | str. 46
2.1.2. Czy w skierowaniu na badania lekarskie pracodawca powinien wymieniać mieszaniny chemiczne, z którymi pracuje pracownik? | str. 48
2.1.3. Czy osoba niebędąca pracodawcą może podpisać skierowanie na profilaktyczne badanie lekarskie? | str. 50
2.1.4. Czy pracodawca może skierować pracownika na badania lekarskie w formie polecenia służbowego? | str. 52
2.1.5. Czy w skierowaniu na badania należy podać wszystkie czynniki szkodliwe dla zdrowia występujące na stanowisku pracy, jeżeli nie przekraczają NDS i NDN? | str. 54
2.2. Badania profilaktyczne | str. 57
2.2.1. Na jakie badania wstępne i okresowe należy skierować pracowników wykonujących prace na wysokości? | str. 57
2.2.2. Na jakie badania profilaktyczne skierować nowego pracownika, który będzie wykonywał pracę w zbiorniku? | str. 58
2.2.3. Czy zatrudniając osobę prowadzącą działalność gospodarczą, pracodawca ma prawo wymagać od tej osoby poddania się wstępnym badaniom lekarskim? | str. 60
2.2.4. Kiedy pracodawca jest obowiązany zwrócić koszty dojazdu na pracownicze badania lekarskie? | str. 62
2.2.5.Jak długo zachowują ważność badania wstępne przed rozpoczęciem pracy? | str. 64
2.2.6. Czy należy powtórzyć badania lekarskie osoby, która po ukończeniu stażu została zatrudniona na tym samym stanowisku, u tego samego pracodawcy na podstawie umowy o pracę? | str. 65
2.2.7. Czy na zaświadczeniu lekarskim powinien widnieć wpis, że pracownik przeszedł badania kontrolne i okresowe? | str. 67
2.2.8. Czy pracodawca musi kierować na badania pracownika przenoszonego na stałe na inne stanowisko pracy? | str. 69
2.2.9. Czy pracownik może odmówić poddania się szczepieniom ochronnym? | str. 72
2.3. Posiłki i napoje profilaktyczne | str. 73
2.3.1. Czy napojem profilaktycznym udostępnianym pracownikom zatrudnionym w warunkach uciążliwych może być woda z kranu nasycona dwutlenkiem węgla? | str. 73
2.3.2. Czy pracodawca może zezwolić pracownikom produkcyjnym na spożywanie posiłków w hali produkcyjnej? | str. 76
2.3.3. Czy przy wydawaniu posiłków profilaktycznych należy uwzględnić margines błędu dla uzyskanych wyników? | str. 79
2.3.4. Czy rozmieszczając na terenie zakładu dystrybutory ze źródlaną wodą, pracodawca spełnia wymagania w zakresie zapewnienia napojów zimnych i gorących pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych? | str. 80
2.3.5. Czy wykonującym pracę w nadgodzinach należy się przerwa na spożycie posiłku? | str. 83
2.3.6. W jakim okresie wydawane są posiłki regeneracyjne dla pracowników fizycznych? | str. 85
Rozdział 3
Ocena ryzyka zawodowego | str. 87
3.1. W jakim terminie należy dokonać kolejnej oceny ryzyka zawodowego, jeżeli nie nastąpił wypadek, nie wprowadzono nowych maszyn i urządzeń oraz nie zmieniono organizacji pracy? | str. 87
3.2. Kto jest odpowiedzialny za przygotowanie oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy na terenie budowy? | str. 89
3.3. Jak długo należy przechowywać dokumentację oceny ryzyka zawodowego? | str. 91
3.4. Jak często należy przeprowadzać ocenę zagrożenia związanego z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej? | str. 93
3.5. Czy w ocenie ryzyka zawodowego należy opisać przekroczenia dopuszczalnych natężeń hałasu? | str. 96
Rozdział 4
Szkolenia bhp | str. 98
4.1. Szkolenie wstępne | str. 98
4.1.1. Czy karta szkolenia wstępnego powinna zawierać podpis kierownika komórki organizacyjnej, jeżeli prowadzącym instruktaż stanowiskowy jest inna osoba? | str. 98
4.1.2. Czy karta szkolenia wstępnego musi zawierać podpis pracownika i kierownika? | str. 100
4.1.3. Czy na odwrocie karty szkolenia wstępnego powinien znaleźć się ramowy program instruktażu ogólnego i stanowiskowego? | str. 102
4.1.4. Czy instruktaż stanowiskowy może przeprowadzić tylko bezpośredni przełożony pracownika? | str. 103
4.1.5. Czy dopuszczalne jest opracowanie jednego programu instruktażu stanowiskowego dla pracowników wykonujących prace na kilku stanowiskach? | str. 105
4.1.6. Czy instruktaż ogólny może zostać przeprowadzony w formie samokształcenia kierowanego? | str. 106
4.1.7. Czy pracownik, który wrócił do pracy po półrocznym urlopie bezpłatnym, powinien odbyć ponownie instruktaż ogólny i stanowiskowy? | str. 108
4.1.8. Czy pracodawca jest zobowiązany do prowadzenia rejestru instruktażu stanowiskowego? | str. 110
4.1.9. Jakie kompetencje powinien posiadać pracownik działu bhp w celu przeprowadzania szkolenia wstępnego ogólnego bhp? | str. 113
4.2. Szkolenie okresowe | str. 115
4.2.1. Czy na każdym stanowisku pracy, na którym występują prace szczególnie niebezpieczne, należy przeprowadzić . szkolenie nie rzadziej niż raz w roku? | str. 115
4.2.2. Czy pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na ponowne szkolenie okresowe po wypadku przy pracy? | str. 116
4.2.3. Czy pracodawca może dopuścić do pracy pracownika, któremu podczas zwolnienia lekarskiego minął termin szkolenia okresowego? | str. 119
4.2.4. Czy pracownik pracujący jednocześnie na stanowisku robotniczym i jako kierownik techniczny musi przejść szkolenie okresowe na stanowisku kierowniczym? | str. 121
4.2.5. Kto może przeprowadzać szkolenia okresowe w zakresie bhp? | str. 124
Rozdział 5
Postępowanie powypadkowe | str. 126
5.1. Przyczyny wypadku przy pracy | str. 126
5.1.1. Czy przyczyną zewnętrzną wypadku pracy może być niefortunny odruch pracownika? | str. 126
5.1.2. Czy samoistne schorzenie występujące u pracownika wyklucza przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy? | str. 127
5.1.3. Czy ciąg czynności pracownika polegający na przenoszeniu skrzynek należy traktować jak przyczynę zewnętrzną . zdarzenia wypadkowego? | str. 130
5.1.4. Czy zdarzenie należy uznać za wypadek przy pracy, jeżeli nie można ustalić przyczyny, która spowodowała wypadek? | str. 132
5.1.5. W jakich sytuacjach można przyjąć, że wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było rażące niedbalstwo lub wina . umyślna poszkodowanego? | str. 136
5.2. Kwalifikacja prawna zdarzenia wypadkowego | str. 139
5.2.1. Czy udar, któremu delegowany pracownik uległ w dniu wolnym od pracy, należy uznać za wypadek przy pracy? | str. 139
5.2.2. Czy wypadek pracownika, do którego doszło podczas zawodów sportowych, może być uznany za wypadek przy pracy? | str. 142
5.2.3. Czy wypadek, do którego doszło wskutek utraty przytomności przez pracownika, może być uznany za wypadek przy pracy? | str. 144
5.2.4. Czy zawał serca może być uznany za wypadek przy pracy? | str. 146
5.2.5. Jak należy zakwalifikować wypadek przy pracy, w wyniku którego pracownik został porażony prądem elektrycznym? | str. 149
5.3. Zespół powypadkowy | str. 151
5.3.1. Czy po złożeniu zastrzeżeń do protokołu z wypadku przy pracy pracodawca jest zmuszony przekazać protokół do ponownego rozpatrzenia zespołowi powypadkowemu? | str. 151
5.3.2. Czy zespół powypadkowy może liczyć trzy i więcej osób? | str. 153
5.3.3. Czy zespół powypadkowy, przeprowadzając postępowanie powypadkowe, powinien osobiście kontaktować się z poszkodowanym i świadkami? | str. 154
5.3.4. Jaki skład osobowy powinien zawierać zespół powypadkowy, gdy wypadkowi ulegnie jeden z członków zespołu powypadkowego? | str. 156
5.3.5. Kto wchodzi w skład zespołu powypadkowego? | str. 158
Rozdział 6
Wymagania bhp przy wybranych pracach | str. 160
6.1. Ręczne prace transportowe | str. 160
6.1.1. Jakie wymagania obowiązują przy ręcznym przemieszczaniu ładunków na wózkach 6-kołowych? | str. 160
6.1.2. Czy dopuszczalne jest ręczne przesunięcie maszyny o masie 500 kg, ustawionej na kółkach jezdnych? | str. 162
6.1.3. Czy dwóch pracowników może przenosić skrzynkę, której masa wynosi 55 kg? | str. 163
6.1.4. Czy dopuszczalne jest przemieszczanie na wózku 4-kołowym, poruszanym ręcznie ładunku o masie 650 kg przez dwóch pracowników? | str. 164
6.1.5. Czy możliwy jest transport ręczny cieczy klasyfikowanej jako szkodliwa dla zdrowia w opakowaniu o masie przekraczającej 25 kg przez dwóch pracowników? | str. 166
6.2. Obsługa wózków jezdniowych z napędem silnikowym | str. 167
6.2.1. Czy wózki jezdniowe muszą posiadać światła drogowe, jeżeli poruszają na terenie zakładu pracy? | str. 167
6.2.2. Czy zezwolenia wewnętrzne w fabryce na wózki jezdniowe muszą być wydawane wszystkim osobom obsługującym wózki? | str. 168
6.2.3. Czy pracownik jest zobowiązany zapinać pasy bezpieczeństwa, korzystając z wózka jezdniowego? | str. 171
6.2.4. Czy do wózka jezdniowego można zamontować platformę roboczą, do podnoszenia pracowników? | str. 174
6.2.5. Czy osoba z uprawnieniami do eksploatacji wózków jezdniowych powinna posiadać dodatkowe certyfikaty uprawniające do użytkowania wózków jezdniowych z pomostem do podnoszenia osób? | str. 176
6.3. Prace na wysokości | str. 178
6.3.1. Czy przemieszczanie się pracownika po drabinie stanowi pracę na wysokości? | str. 178
6.3.2. Czy platformę stałą na wysokości powyżej 3 m, gdzie są barierki otwierane za pomocą przeciwwagi, traktuje się jako miejsce, gdzie wymagane są badania na wysokości? | str. 180
6.3.3. Czy praca na platformie wyposażonej w barierki ochronne jest pracą na wysokości? | str. 181
6.3.4. Czy osoby korzystające z pomostów przejezdnych o wysokości do 3 m wykonują pracę zaliczaną do prac niebezpiecznych, na wysokości? | str. 183
6.3.5. Czy pracownik podczas przebywania na drabinie dostawnej na wysokości ponad 3 m może wykonywać prace montażowe i demontażowe z wykorzystaniem obu rąk? | str. 185
Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej | str. 187
Czy operator - ustawiacz maszyn CNC - z racji obsługi monitorów ekranowych będących na wyposażeniu maszyn numerycznych piszący program, a także dokonujący korekty parametrów w opisanych maszynach ma prawo do refundacji za okulary korekcyjne do pracy z monitorem ekranowym? | str. 187
Autorzy | str. 189
