Gospodarka wojenna w Królestwie Polskim w latach 1914-1918

• Druk: Warszawa, 2018
• Autor: Edward Kołodziej
• Wydawca: Scholar

W wyniku działań wojennych prowadzonych w latach 1914–1915 na terenie Królestwa Polskiego i Galicji przemysł i rolnictwo poniosły znaczne straty. W 1915 roku wywieziono do Rosji wyposażenie wielu zakładów przemysłowych. Ewakuujące się oddziały rosyjskie niszczyły drogi i infrastrukturę kolejową. Wcześniej, w październiku 1914 roku, duże zniszczenia w Królestwie spowodowały wycofujące się z guberni zachodnich wojska niemieckie. Dobrowolna i przymusowa ewakuacja ludności cywilnej do Rosji objęła ok. 1 mln osób. Spośród 1,1 mln oficerów i żołnierzy zmobilizowanych na terenie Królestwa Polskiego do wojska carskiego większość także znalazła się w Rosji.
Zniszczenia w pierwszym roku wojny i wojenna gospodarka państw centralnych w Królestwie Polskim spowodowały, że w 1918 roku odłogiem leżało 4,5 mln ha ziemi uprawnej, a straty żywego inwentarza sięgały od 37 do 60%. Straty przemysłu polskiego tylko w 4% wynikały z działań wojennych; ogromną ich większość spowodowały działania wojskowych i cywilnych administracji: niemieckiej – 56%, austro-węgierskiej – 22% i rosyjskiej – 18%.
***

W związku z setną rocznicą Wielkiej Wojny (1914–1918) zainteresowanie badaczy jej dziejami przeżywa renesans. W Europie i świecie ukazuje się wiele opracowań, monografii i artykułów, głównie dotyczących kwestii wojskowych i politycznych I wojny światowej. Historycy pomijają natomiast zagadnienia natury gospodarczej. Podobnie jest w Polsce. Brak zainteresowania problematyką ekonomiczną nasi historycy tłumaczyli niedostateczną ilością źródeł, głównie archiwaliów, zniszczonych podczas pierwszej i drugiej wojny światowej. Autor recenzowanej książki udowodnił jednak, że wiele źródeł na tematy gospodarcze czasów Wielkiej Wojny zachowało się, chociaż ich odnalezienie wymagało dużego nakładu pracy.
Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Janusza Szczepańskiego

Edward Kołodziej (ur. 1940) – historyk i archiwista, absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni pracownik Archiwum Akt Nowych w Warszawie. W latach 1999–2010 wykładowca w Instytucie Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Jego zainteresowania badawcze obejmują głównie historię okresu międzywojennego, zwłaszcza zagadnienia ruchu zawodowego, migracji ludności, dziejów Polonii, działalności polskiej służby dyplomatycznej i konsularnej oraz historię gospodarczą. Autor i redaktor naukowy ponad 250 publikacji naukowych. W 2017 roku w Wydawnictwie Naukowym Scholar ukazała się jego książka Polska i inne państwa wobec problemów reparacji i długów zagranicznych w latach 1918–1939.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-978-6
• ISBN druku: 978-83-7383-978-6
• Liczba stron: 172

Spis treści
Wykaz ważniejszych skrótów  7
Wstęp  9
Rozdział I. Królestwo Polskie do roku 1914  16
Rozdział II. Organizowanie gospodarki wojennej
w niektórych państwach  30
Rozdział III. Wpływ działań wojennych w roku 1914/1915 na życie
gospodarcze Królestwa Polskiego  36
1. Przebieg działań wojennych na ziemiach polskich  36
2. Stan finansów Królestwa Polskiego  39
3. Położenie materialne ludności. Działalność charytatywna władz rosyjskich
i polskich organizacji społecznych  43
4. Przemieszczenia ludności na terenach Królestwa i jej ewakuacja do Rosji 48
5. Straty gospodarki Królestwa Polskiego w okresie walk frontowych
i ewakuacji wojsk rosyjskich  57
Rozdział IV. Królestwo Polskie pod okupacją Niemiec i Austro-Węgier
w latach 1915–1918  62
1. Pierwsze dni nowych okupacji  62
2. Organizowanie i działalność okupacyjnych administracji  65
3. Tworzenie i rola samorządów  72
4. Polityka władz niemieckich i austro-węgierskich wobec gospodarki
Królestwa Polskiego  78
4.1. Przemysł, rzemiosło i handel  78
4.2. Rolnictwo  89
4.3. Banki i inne instytucje finansowe  96
4.4. Problem wyżywienia ludności.
Działalność organizacji charytatywnych  103
4.5. Rekrutowanie do Niemiec robotników rolnych i przemysłowych   115
4.6. Finanse i gospodarka Warszawy, Łodzi oraz innych miast  123
Rozdział V. Straty ziem polskich w latach I wojny światowej  141
Zakończenie   148
Źródła archiwalne i bibliografia  152
Spis tabel   162
Indeks osób  164
Indeks nazw geograficznych  169