Kapitał kulturowy. Inteligencja w Polsce i w Rosji

• Druk: Warszawa, 2008
• Autor: Tomasz Zarycki
• Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Autor stawia pytanie o możliwe sposoby odniesienia teorii kapitału kulturowego - będącej elementem systemu teoretycznego rozwiniętego przez znanego francuskiego socjologa Pierre`a Bourdieu - do analizy współczesnych społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej, w szczególności Polski i Rosji. Przedstawia próbę reinterpretacji, w kategoriach teoretycznych współczesnych nauk społecznych, pytań o rolę inteligencji jako specyficznej grupy społecznej. Jednocześnie omawia autorskie badania nad postawami studentów moskiewskich i warszawskich, pokazujące różnice w stosunku do wartości inteligenckich w młodym pokoleniu inteligencji obu krajów. Objęły one także kwestię postaw politycznych, co pozwoliło na powiązanie problematyki kapitału kulturowego z logiką podziałów politycznych w obu krajach. Autor proponuje posłużenie się pojęciami kapitału kulturowego, a także kapitału politycznego do redefinicji zadań tzw. socjologii krytycznej w krajach peryferyjnych, za jakie można uznać Polskę i Rosję.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-235-1701-6
• ISBN druku: 978-83-235-0464-1
• Liczba stron: 346

Podziękowania     9

I. Teoria kapitału kulturowego i jej zastosowania w Europie Środkowej i Wschodniej     11

1. Wprowadzenie     11
2. Kapitał kulturowy: pojęcie i jego zakres teoretyczny     17
3. Kapitał kulturowy w Europie Środkowej i Wschodniej     28
4. Koncepcje zastosowania teorii kapitału kulturowego Ivana Szelényiego i jego współpracowników     34
5. Badania nad kapitałem kulturowym w Europie Środkowej i Wschodniej idące śladami Ivana Szelényiego     42
6. Kontrowersje wokół podejścia Szelényiego     50
7. Propozycja rozbudowy dotychczasowych zastosowań koncepcji kapitału kulturowego do opisu społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej     62

II. Współczesne debaty nad rolą inteligencji w Polsce i w Rosji w świetle teorii kapitału kulturowego     85

1. Spór o definicję inteligencji jako przykład znaczenia pola kapitału inteligenckiego     86
2. Dyskurs na temat dominacji symbolicznej inteligencji     99
3. Kapitał kulturowy i kapitał społeczny jako konkurujące składniki tożsamości inteligenckiej     111
4. Dyskurs na temat upadku inteligencji i jego odmiany     114
4.1. Wyzwania kapitału ekonomicznego: inteligencja a klasa średnia     114
4.2. Wyzwania kultury popularnej: inteligencja a komercjalizacja kultury     122
4.3. Wyzwania pola kapitału politycznego: inteligencja a państwo     130
5. Podsumowanie: o odmienności debat inteligenckich w Polsce i w Rosji     145

III. Kapitał kulturowy jako zasób symboliczny studentów moskiewskich i warszawskich     149

1. Rola kapitału kulturowego jako czynnika warunkującego dostęp do szkolnictwa wyższego w świetle wyników badań studentów uczelni moskiewskich i warszawskich     150
1.1. Zasoby rodzinnego kapitału kulturowego młodzieży studenckiej Moskwy i Warszawy     150
1.2. Formy rekrutacji na studia a bariera kapitału kulturowego     158
1.3. Opinie studentów o zasadach rekrutacji i systemie stypendialnym     178
2. Tożsamość i wartości uznawane przez studentów jako wyznaczniki postrzegania roli kapitału kulturowego     181
2.1. Tożsamość inteligencka na tle innych tożsamości kulturowych i politycznych     181
2.2. Wiara w inteligencję i jej misję     191
2.3. Idealizm młodego pokolenia inteligencji     197
2.4. Spójność świadomości historycznej studentów     205
2.5. Gusty muzyczne jako aspekt wzorców konsumpcji kulturowej     212
3. Kapitał kulturowy a orientacje polityczne młodego pokolenia inteligencji polskiej i rosyjskiej     218
3.1. Zainteresowanie polityką studentów moskiewskich i warszawskich     218
3.2. Preferencje polityczne a zasoby rodzinnego kapitału kulturowego     222
3.3. Podziały pomiędzy partiami liberalnymi w Polsce i w Rosji a problem kapitału kulturowego     225
3.3.1. Partie liberalne w Polsce: Unia Wolności/Partia Demokratyczna i Platforma Obywatelska     225
3.3.2. Partie liberalne w Rosji: SPS i Jabłoko     229
3.4. Studenci jako wyborcy czterech najpopularniejszych partii w Polsce i w Rosji     234
3.5. Poglądy na nierówności społeczne     247
3.6. Idealny ustrój społeczny     250
4. Podsumowanie     257

IV. Zakończenie    263

1. Teoria kapitału kulturowego jako narzędzie porównania roli inteligencji w społeczeństwie polskim i rosyjskim     263
2. Rola kapitału kulturowego w interpretacji centroperyferyjnej     268
3. Socjologia krytyczna na peryferiach     271
4. Kapitał kulturowy i społeczny a nowoczesność społeczeństw Polski i Rosji     275
5. Teoria Pierra’a Bourdieu a Europa Środkowa i Wschodnia     279

V. Załączniki     281

VI. Opis badania ankietowego     289

VII. Literatura     293

VIII. Teksty ankiet     307