Peryferie

• Druk: Warszawa, 2010
• Autor: Tomasz Zarycki
• Wydawca: Scholar

Peryferie postrzegane są tradycyjnie jako uzależnione od centrów i skazane na niesamodzielność. W książce przedstawiono odmienne podejście, które wskazuje, że zależności centro-peryferyjne są zawsze dwustronne, a życie społeczne na peryferiach nie może być postrzegane wyłącznie jako pasywna reakcja na bodźce płynące z centrów. Ujęcie to – interakcyjne czy też kontekstowe – odwołuje się do nowych koncepcji, jakie pojawiają się w naukach społecznych, głównie w socjologii, geografii społecznej oraz analizie dyskursu.
Ilustracją opisywanego paradygmatu jest analiza relacji symbolicznych pomiędzy Warszawą a trzema polskimi metropoliami: krakowską, poznańską i górnośląską.

Tomasz Zarycki, dr hab., pracuje w Instytucie Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się socjologią polityki i kultury, geografią polityczną oraz analizą dyskursu. Jest autorem kilku książek, m.in.: Nowa przestrzeń społeczno-polityczna Polski (1997), Region jako kontekst zachowań politycznych (2002) oraz Kapitał kulturowy. Inteligencja w Polsce i w Rosji (2008), a także licznych artykułów publikowanych w znanych czasopismach: „Communist and Post-Communist Studies”, „East European Politics and Societies”, „Europe-Asia Studies”, „GeoForum”, „Journal of Communist Studies and Transition Politics”, „Russian Education & Society” oraz „Theory and Society”. Prowadził badania w wielu instytucjach zagranicznych w Holandii, Rosji, Szwecji, USA i Wielkiej Brytanii.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-365-4
• ISBN druku: 978-83-7383-365-4
• Liczba stron: 363

Wstęp ................9
Część I
Teoretyczne aspekty relacji centrum–peryferie
Rozdział 1
Modele zależności centrum–peryferie ...........................19
Status teorii dominacji przestrzennej .  .  .  .  .  .  .  .   19
Modele układów centro-peryferyjnych na poziomie państwa . . .. 28
Modele układów centro-peryferyjnych na poziomie
międzynarodowym .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  . 32
Rozdział 2
Trzy wymiary dominacji .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .36
Dominacja polityczna .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .   . 38
Dominacja ekonomiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  39
Dominacja kulturowa .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  . . 42
Rozdział 3
Teoria pola i podejścia kontekstowe
do relacji centrum–peryferie .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  ... 46
Teoria pola i kapitałów Pierre’a Bourdieu . . . . . . . . . .  46
Teoria pola społecznego .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  ..  . 53
Analiza relacji centrum–peryferie jako forma podejścia
kontekstowego .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .   60
Podejście kontekstowe w analizie zachowań językowych .  .  .   69
Rozdział 4
Dominacja symboliczna centrów nad peryferiami:
ujęcie interdyscyplinarne .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .   89
Dominacja jako interakcja . . . . . . . . . . . . . . . . . .  89
Dominacja symboliczna w ujęciu Pierre’a Bourdieu .  .  .  .  . 95
Pojęcie kompetencji jako narzędzie dominacji symbolicznej . . .99
Centra jako uprzywilejowane węzły systemów informacyjnych .  ..108
Siła performatywna dyskursów centralnych . . . . . . . . . . . 111
Asynchroniczność form dominacji w centrach i na peryferiach . .119
Adekwatność strategii i wiedzy centralnej na peryferiach .  .  123
Zależności centro-peryferyjne a teoria uprzejmości . . . . . ..127
Peryferyjne mechanizmy kompensacyjne .  .  .  .  .  .  .  .  . 139
Rozdział 5
Podwójny świat społeczny peryferii .  .  .  .  .  .  .  .  .   146
Rozerwanie elit peryferyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . .148
Stosunek do centrum jako główny wymiar podziałów społeczno-
-politycznych na peryferiach . . . . . . . . . . . . . . . . ..150
Elity peryferyjne a stosunek do centrum .  .  .  .  .  .  .  . 154
Teoria zmiany kodów na peryferiach .  .  .  .  .  .  .  .  .   161
Kody komunikacyjne centrów i peryferii .  .  .  .  .  .  .  .  166
Rozdział 6
Wzajemna percepcja centrów i peryferii .  .  .  .  .  .  .  .  171
Centra postrzegane oczami peryferii .  .  .  .  .  .  .  .  .  171
Peryferie postrzegane oczami centrów .  .  .  .  .  .  .  .  . 175
Rozdział 7
Status a dyskurs elit peryferyjnych .  .  .  .  .  .  .  .  .  182
Część II
Symboliczne aspekty relacji centrum–peryferie
w Polsce
Rozdział 8
Polska i jej regiony a debata postkolonialna .  .  .  .  .  ..191
Teoria postkolonialna .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .   191
Polska a debata postkolonialna .  .  .  .  .  .  .  .  .  .   192
I Rzeczpospolita jako imperium i jej spuścizna .  .  .  .  .  194
„Imperializm” II Rzeczypospolitej,
PRL-u oraz III Rzeczypospolitej . . . . . . . . . . . . . ... 196
Ziemie polskie w okresie zaborów jako kolonie . . . . . . . . 203
PRL jako kolonia sowiecka .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  204
III Rzeczpospolita jako kolonia Zachodu .  .  .  .  .  .  .  .207
Centrum i trzy regiony peryferyjne:
studia przypadków ............................................212
Warszawa jako słabe centrum .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .   214
Kraków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  225
Poznań .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  ..  248
Konurbacja górnośląska .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  269
Rozdział 10
Studenci aglomeracji o Warszawie .............................307
Podsumowanie .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .321
Załącznik. Opis badania ilościowego ..........................327
Bibliografia .................................................339