Kod młodości
W czasach gdy – jak śpiewał Pezet: „My gadamy slangiem, chociaż nie jesteśmy gangiem, / każdy gada slangiem, chociaż umie też normalnie, /ale gada slangiem, to zostało w nas od lat, gadamy tak slangiem, gadamy slangiem...” – proponujemy książkę, która może stanowić swoiste kompendium wiedzy o fascynującym zjawisku językowo-komunikacyjnym – młodomowie. Slang młodzieżowy, zwany też językiem uczniowskim, gwarą młodzieżową, socjolektem młodzieżowym wyrósł na jedną z najbardziej dynamicznych i wpływowych od-mian współczesnej potoczności. Posługuje się nim młodzież dla zabawy, rozgrywania relacji rówieśniczych czy odgradzania się od dorosłych... Posługują się nim także użytkownicy, którzy młodość metrykalną mają już za sobą, ale czują się młodzieńczo lub chcą uchodzić za młodych duchem i pełnych życiowej nonszalancji lub oddziaływać na młodych odbiorców. Kod młodości zyskuje więc na uniwersalności, gdyż staje się pożądanym elementem współczesnego outfitu i świadomości nie tylko nastolatka.
W prezentowanej monografii młodomowa jest opisywana wielostronnie: najpierw w aspekcie strukturalnym przez analizę systemu socjolektu młodzieżowego, opartą na zawartości Miejskiego słownika slangu i mowy potocznej, a następnie – w ujęciu kognitywno-dyskursywnym ze względu na eksplikację zagadnień młodzieżowego obrazu człowieka i rzeczywistości, a także problemów nastoletniej tożsamości, relacji rówieśniczych, rodzinnych, instytucjonalnych, oraz uwarunkowań medialnych. Te problemy podejmuje część II książki, pt: Młodomowa – wokół specyfiki zjawiska oraz część III: Interakcje i relacje.
Kwestie związane z internetowym dyskursem młodzieży, konsekwencjami językowymi nowej wspólnotowości oraz tendencjami rozwojowymi w obrębie młodzieżowej neto-mowy zostały omówione w części IV: Internetowa komunikacja nastolatków.
Wskazane zostały także przykłady współczesnego przenikania młodomowy do dyskur-su dorosłych i to zarówno na poziomie stylizacji i zawłaszczeń popkulturowych, jak i wyrażania światopoglądowych postaw i deklaracji (cześć V: Młodomowa na sprzedaż).
Autorka – Anna Wileczek – prowadzi narrację nie tylko z perspektywy naukowca, od niemal 10 lat wykładowcy UJK w Kielcach, ale także nauczyciela i wychowawcy, którym była przez 17 lat i rodzica, który po raz drugi doświadcza ekspansji „nastoletniości” swojego dziecka. Ma więc nadzieję, że książka zainteresuje przede wszystkim dorosłych: obserwatorów języka, badaczy, rodziców, dziadków, nauczycieli, pedagogów, oraz studentów kierunków humanistycznych i społecznych. A nastolatkowie? Oni przecież i tak wiedzą najlepiej...
Przedstawiona (...) książka jest poświęcona pasjonującemu zagadnieniu, jakim jest zjawisko języka tworzonego przez użytkowników wyróżnionych przede wszystkim ze względu na parametr demogra-ficzny, jakim jest wiek tych użytkowników. (...) Ten kompleks zagadnień jest nieomal odwieczny; sięgający przynajmniej tego czasu, kiedy jednolity język plemienny zaczął się różnić. Na ogół było to związane z polaryzacją stanowisk; tzw. starzy oceniali nowatorskie pomysły młodych jako psucie języka, a tzw. młodzi zarzucali swoim oponentom skostnienie, konserwatyzm (językowy, ale i kulturowy, czy obyczajowy). (...) Reakcją na taką postawę był proces mniej lub bardziej głębokiej tabuizacji i tendencji do odreagowania oficjalnego standardu językowego (ale także obyczajowego, estetycznego, etycznego itp.).
Prof. dr hab. Halina Zgółkowa,
Anna Wileczek, ujmując badane zagadnienie w szerokich ramach lingwistycznych, socjologicznych, antropologicznych czy kulturowych, decyduje o holistycznym ujęciu badawczym odniesionym do „wzorów »młodej mowy« (…), czyli modelu realizowanego w nieoficjalnych praktykach językowo-dyskursywnych młodzieży” – widzianych z rozmaitych perspektyw. Zaczyna więc od spojrzenia badawczego na „przegląd rejestru systemowego”, przechodzi „przez rekonstrukcję obrazu rze-czywistości młodzieży i jego weryfikację dyskursywną”, by dojść w końcu do „analizy wybranych obszarów dyskursu społecznego i popkulturowego”, w których odbija się „młodomowa”.
Prof. dr hab. Bernadeta Niesporek-Szamburska,
