Kulturowa wiedza kobiet

• Druk: Warszawa, 2019
• Autor: Aleksandra Herman
• Wydawca: Scholar

Aleksandra Herman– doktor socjologii. Adiunktka w Katedrze Socjologii i Antropologii Obyczajów i Prawa w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się problematyką podtrzymywania zróżnicowania kulturowego w wielokulturowych środowiskach lokalnych, kobietami w kulturze i społeczeństwie oraz antropologią ciała. Z zamiłowania badaczka terenowa.



Badania – a co za tym idzie – praca dr Herman mają unikalny charakter. Autorka świadomie uczyniła swoimi informatorkami wyłącznie kobiety. Jest to bardzo ciekawy i trafny wybór perspektywy obrazowania transferu kulturowego, a nawet szerzej – spojrzenia na problemy mniejszości, między innymi dlatego, że był on dotąd pomijany, a co najmniej nie uwzględniany w dostatecznym stopniu.

[Z recenzji prof. dr hab. Małgorzaty Fuszary]

Autorka w swojej pracy analizuje skomplikowane, niejednoznaczne i trudno poddające się oglądowi obiektywnemu procesy wytwarzania tożsamości kulturowej. Rozległa wiedza Autorki, jej dojrzałość i samodzielność w dokonywaniu selekcji materiałów, szukaniu powiązań i związków logicznych oraz rozstrzygnięć znaczeniowych, a także wielka uważność i ostrożność w czynieniu sądów sprawia, że tekst czyta się z rosnącym zainteresowaniem, czytelnik zaś odkrywa nowe perspektywy widzenia problemu.

[Z recenzji dr hab. Doroty Misiejuk]

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-65390-35-6
• ISBN druku: 978-83-65390-35-6
• Liczba stron: 284

Spis treści
Podziękowania 11
Rozdział 1. Kluczowe perspektywy badawcze i metodologia badań 13
Transferowe ujęcie kultury 13
Perspektywa kobieca 15
Kulturowa wiedza kobiet 17
Metodologia badań 20

Rozdział 2. Pokolenie jako kulturowa jednostka czasu 23
Kategoria „pokolenia” w ujęciu socjologicznym 23
Najważniejsze zagadnienia relacji międzypokoleniowych istotnych dla mniejszości 27
Mechanizm międzypokoleniowego komunikowania kultury 27
Pokolenie a płeć 28
Ambiwalencja międzypokoleniowa – konflikt pokoleń a wspólnota międzypokoleniowa 28
Kontakty międzypokoleniowe w modelu postfiguratywnym i prefiguratywnym 30
Chronologiczny model pokoleń 32
Laboratorium trzech pokoleń 34
Pokolenie 1 34
Pokolenie 2 38
Pokolenie 3 40

Rozdział 3. Trauma kulturowa i jej transfer a płeć pamięci 43
Akcja Wisła jako trauma kulturowa 43
Międzypokoleniowy transfer pamięci w rodzinie 45
Instytucjonalizacja pamięci jako przymusowa maskulinizacja 52

Rozdział 4. Tożsamość autorefleksyjna i pokoleniowa walka o ciągłość kulturową 67
Tożsamość autorefleksyjna 67
Pokoleniowa walka o tożsamość 71
Reafirmacja odrębności 75
Ukraińsko-polski dualizm w doświadczeniu kobiet 78

Rozdział 5. Kulturowe łączniki: przedmioty „z domu” i idea powrotu 87
Przedmioty „z domu” i ich przepływy 87
Turystyka sentymentalna 94
Idea powrotu 100

Rozdział 6. Kobiety w rodzinie i w gospodarstwie domowym 107
Małżeństwo – dobór i negocjacje 107
Opinie na temat małżeństw jednolitych i mieszanych narodowo i religijnie 107
Małżeństwo jednolite narodowo i religijnie 109
Samokontrola, czyli „w ogóle nie patrzyłam na innych” 114
Kontrola rodzicielska w doborze partnerskim 116
Małżeństwa mieszane, czyli „serce nie sługa” 122
Matriarchalizacja rodziny i feminizacja tradycji 125
Przemiany ról rodzinnych i odpowiedzialności 125
Patriarchalizm jako tradycja rodziny ukraińskiej 129
Samotność kobiet po osiedleniu, czyli wymuszona samodzielność 133
Współczesne przemiany – ku rodzinie matriarchalnej 136
Kulturowy i społeczny wymiar kuchni i gotowania 141
Publiczne znaczenie prywatnej kuchni 141
Kuchnia codzienna 143
Wigilijna kuchnia świąteczna 148
Wielkanocna kuchnia świąteczna 153
Niedzielna kuchnia świąteczna 155
Prywatne wytwarzanie tradycji kulinarnej 155
Ukraińskie święta a powszechnie występujący kalendarz rzymskokatolicki 159
Transfer kultury a tradycja językowa grupy 166
Językowa specyfika pokolenia P0 166
Język ukraiński jako nawykowy 168
Nowy standard mowy w tradycji mniejszości ukraińskiej: kontekstualizacja 173
„Gwara domowa” a „język literaturny” 176
Polonizacja języka 180

Rozdział 7. Kobiety i kultura zorganizowana 185
Uprojektowienie i utowarowienie kultury mniejszości 185
Społeczna organizacja mniejszości 188
Publiczno-prywatny model pracy społecznej kobiet 191
Zorganizowana mniejszościowa kultura ukraińska 196

Rozdział 8. Kobiety i Cerkiew greckokatolicka 199
Parafia jako centrum lokalnej wspólnoty ukraińskiej 199
Cerkiew i podział płci 207
Żona księdza – specyfika roli i odbiór społeczny 210
Obecne przemiany religijności z perspektywy kobiet 213

Rozdział 9. Nauczycielki i szkolnictwo mniejszościowe 217
Feminizacja zawodu nauczycielskiego 217
Pokoleniowa specyfika doświadczeń szkolnych 218
Konflikt pokoleniowy 220
Szkoły z ukraińskim językiem nauczania – aktualne wyzwania 222
Pozaedukacyjne funkcje szkoły 224
Międzyszkolne punkty nauczania języka ukraińskiego, czyli wysiłek tożsamościowy 226

Zakończenie 229
Feminocentryczne ramy interpretacji i efekty ich zastosowania 229
Synteza uzyskanych wyników 231
Transfer kulturowy i rzeczywistość społeczna kobiet 237

Bibliografia 241
Aneks 1. Kobiety ujęte w indeksach osobowych analizowanych monografii historycznych Eugeniusza Misiło [2013] i Romana Drozda [2013] 253
Aneks 2. Spis respondentek 269
Streszczenia (tłum. Andrzej Zelwak, Dorota Szmajda) 271
Indeks osób 279