Łączenie solidaryzmu z wolnością w ubezpieczeniach społecznych

• Druk: 2013
• Autor: Christoph Sowada
• Wydawca: Scholar

Książka Christopha Sowady jest pierwszą na polskim rynku, która ukazuje problemy funkcjonowania i zmian systemu zdrowotnego w pełni jego teoretycznej i praktycznej złożoności. Jednocześnie pozbawia złudzeń co do tego, że istnieje jedno remedium i możliwe są szybkie i zasadnicze przeobrażenia tego systemu.
(…) Szczególnie wartościowe w tej pracy jest to, że ogólne rozważania na temat łączenia rynku i państwa (public – private mix) w systemie zdrowotnym są konfrontowane z doświadczeniami wieloletniego reformowania tych systemów w trzech krajach, które świadomie wybrały poszukiwanie odpowiednich proporcji w działaniu zróżnicowanych mechanizmów: Szwajcarii, Niemiec i Holandii.
(…) Oryginalnym elementem tych rozważań jest potraktowanie solidaryzmu; nie tyle jako wartości (celu), a de facto – jako instrumentu ładu społeczno-gospodarczego, obok rynku i państwa.
Prof. dr hab. Stanisława Golinowska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Christoph Sowada (ur. w roku 1966), absolwent uniwersytetu Justusa Liebiga w Giessen (Niemcy), uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych na uniwersytecie w Poczdamie (Niemcy). Od roku 2000 pracownik Instytutu Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, współtwórca pierwszego w Polsce zespołu ekonomiki zdrowia. W pracy naukowej i dydaktyce zajmuje się głównie problemami finansowania w ochronie zdrowia. Współautor raportów Finansowanie ochrony zdrowia w Polsce – Zielona Księga I i Zielona Księga II, autor kilkudziesięciu publikacji naukowych.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-662-4
• ISBN druku: 978-83-7383-662-4
• Liczba stron: 426

Wprowadzenie   11
Część pierwsza
Rozdział I
Normatywne i metodologiczne założenia koncepcji SMSM   23
1.1. Społeczna gospodarka
rynkowa   24
1.2. Racjonalność homo oeconomicus i metodologiczny indywidualizm   28
1.3. Struktura nadrzędnych celów społeczeństwa otwartego   32
1.3.1. Pokój   33
1.3.2. Wolność   34
1.3.3. Sprawiedliwość   36
1.3.4. Dobrobyt   42
1.4. Cele pośrednie realizowane przez system finansowego zabezpieczenia
opieki zdrowotnej   42
1.4.1. Funkcjonalny cel zdrowotny – zabezpieczenie finansowe
świadczeń w momencie wystąpienia potrzeby zdrowotnej   43
1.4.1.1. Indywidualny wymiar celu zdrowotnego   44
1.4.1.2. Społeczny wymiar celu zdrowotnego   46
1.4.2. Funkcjonalny cel bezpieczeństwa – zabezpieczenie finansowe
potencjalnie potrzebnych świadczeń   52
1.4.2.1. Indywidualny wymiar celu bezpieczeństwa   52
1.4.2.2. Społeczny wymiar celu bezpieczeństwa  53
1.4.3. Efektywna alokacja i kapitał społeczny  54
1.5. Harmonia/balans celów   57
Rozdział II
Podstawowe instrumenty realizacji celów   62
2.1. Instrumenty realizacji celów w modelu społeczeństwa otwartego   63
2.2. Rynek   66
2.2.1. Zasadnicze elementy mechanizmu rynkowego   67
2.2.1.1. Konkurencja   68
2.2.1.2. Mechanizm cenowy   71
2.2.2. Zawodność instrumentu rynku –
perspektywa teorii pozytywnej i normatywnej   72
2.2.2.1. Dobra publiczne
i dobra społeczne   73
2.2.2.2. Efekty zewnętrzne   77
2.2.2.3. Rosnące efekty (korzyści) skali i monopole   79
2.2.2.4. Ograniczona suwerenność konsumencka   81
2.2.2.5. Niekompletność informacji i asymetrie informacyjne   86
2.2.3. Rynek a sprawiedliwość  94
2.3. Państwo   96
2.3.1. Zadania państwa w społeczeństwie otwartym   97
2.3.2. Zawodność państwa   99
2.3.2.1. Konkurencja partyjna i cel wygrania wyborów   100
2.3.2.2. Biurokracja   101
2.3.2.3. Grupy interesu   102
2.4. Solidaryzm   105
2.4.1. Istota narzędzia solidaryzmu  106
2.4.2. Solidaryzm a sprawiedliwość  109
2.4.3. Zawodność solidaryzmu  110
2.4.3.1. Zawodność solidaryzmu a wielkość grupy solidarnej   110
2.4.3.2. Normatywna zawodność solidaryzmu  114
2.5. Narzędzia rynku, państwa i solidaryzmu
– wstępne wnioski   115
Rozdział III
Techniki finansowania opieki zdrowotnej   117
3.1. Źródła i techniki finansowania a instrumenty realizacji celów   117
3.2. Finansowanie bezpośrednie (out of pocket)   119
3.3. Finansowanie budżetowe   120
3.4. Finansowanie ubezpieczeniowe   122
3.4.1. Prywatne ubezpieczenia zdrowotne   124
3.4.2. Parafiskalne ubezpieczenie zdrowotne   126
3.4.3. Solidarne ubezpieczenie zdrowotne   129
3.5. Inne techniki finansowania   131
3.5.1. Organizacja pomocy ex post   131
3.5.2. Medyczne/zdrowotne konta oszczędnościowe   131
3.5.3. Bon zdrowotny   133
Część druga
Rozdział IV
Podmiotowy i przedmiotowy zakres ubezpieczenia zdrowotnego
w koncepcji SMSM   137
4.1. Systemy referencyjne   138
4.1.1. Szkic rozwoju niemieckiego systemu
finansowania opieki zdrowotnej   138
4.1.2. Szkic rozwoju szwajcarskiego systemu
finansowania opieki zdrowotnej   140
4.1.3. Szkic rozwoju holenderskiego systemu
finansowania opieki zdrowotnej   141
4.2. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego   142
4.2.1. Powszechność zabezpieczenia a obowiązek ubezpieczenia    142
4.2.2. Obowiązek ubezpieczenia w Niemczech, Szwajcarii i Holandii   145
4.2.2.1. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech   146
4.2.2.2. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego w Szwajcarii   151
4.2.2.3. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego w Holandii   152
4.2.2.4. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego – wnioski    154
4.3. Zakres świadczeń gwarantowanych przez obowiązkowe
ubezpieczenie  155
4.3.1. Uzasadnienie ograniczeń gwarantowanego koszyka
świadczeń   155
4.3.2. Explicite ograniczony koszyk gwarantowany
a medycyna dwóch klas   158
4.3.3. Zasady tworzenia koszyka   159
4.3.4. Świadczenia gwarantowane w Niemczech, Szwajcarii
i Holandii  165
4.3.4.1. Świadczenia gwarantowane w Niemczech  165
4.3.4.2. Świadczenia gwarantowane w Szwajcarii  166
4.3.4.3. Świadczenia gwarantowane w Holandii   167
4.3.5. Świadczenia gwarantowane – wstępne wnioski  169
Rozdział V
Zasady kalkulacji składki   170
5.1. Obowiązkowe ubezpieczenie prywatne   171
5.2. Obowiązkowe ubezpieczenie solidarne  172
5.2.1. Zróżnicowanie składek ryczałtowych    173
5.2.2. Zmiana składki ryczałtowej w trakcie trwania ubezpieczenia   175
5.3. Obowiązkowe ubezpieczenie parafiskalne   176
5.3.1. Sprawiedliwość składki zależnej od dochodu   177
5.3.2. Alokacyjna efektywność składki solidarnej
i składki parafiskalnej   182
5.3.3. Podział składki między pracodawcę i pracownika   185
5.4. Kalkulacja składki w systemie niemieckim, holenderskim
i szwajcarskim   186
5.4.1. Kalkulacja składek podstawowych ubezpieczeń zdrowotnych
w Niemczech   186
5.4.1.1. Podstawa naliczania składek w systemie GKV   187
5.4.1.2. Stopa składki GKV   188
5.4.1.3. Podział składki między ubezpieczonego i pracodawcę
oraz ubezpieczenie rentowe   190
5.4.1.4. Odwrotna redystrybucja dochodów w GKV   191
5.4.1.5. Kalkulacja składek w prywatnym ubezpieczeniu
zdrowotnym   192
5.4.2. Powszechne solidarne ubezpieczenie w Szwajcarii   194
5.4.3. Powszechne parafiskalno-solidarne ubezpieczenie w Holandii   196
5.5. Wsparcie dla osób z niewystarczającą zdolnością płatniczą   198
5.5.1. Ustalenie wysokości zasiłku celowego   199
5.5.1.1. Definicja i granica dochodu własnego uprawniającego
do otrzymania zasiłku   200
5.5.1.2. Uprawnienia do zasiłku a rozkład dochodów własnych
w cyklu życia   201
5.5.1.3. Wysokość zasiłku a rodzaj ubezpieczenia   202
5.5.1.4. Redukcja składki przy wzroście dochodów własnych    204
5.5.2. Ujemny podatek dochodowy jako alternatywa
dla zasiłku celowego  209
5.6. Pomoc w wypełnieniu obowiązku ubezpieczenia w Niemczech,
Szwajcarii i Holandii   210
5.6.1. Zasiłki składkowe w Niemczech   211
5.6.2. Zasiłki składkowe w Szwajcarii   212
5.6.3. Zasiłki składkowe w Holandii   219
5.7. Kalkulacja składki i pomoc państwa w jej regulacji – wstępne wnioski   219
Rozdział VI
Wolność wyboru ubezpieczonych i konkurencja płatników   225
6.1. Konkurencja związana ramami solidaryzmu   226
6.1.1. Pozytywny wymiar konkurencji i akceptacja jej wyników   227
6.1.2. Rola państwa w instytucjonalizacji konkurencji   229
6.1.3. Konkurencja, racjonalizacja i stosunki własności  233
6.2. Pola konkurencji    237
6.2.1. Zakres ubezpieczonych świadczeń    237
6.2.2. Dopuszczenie selektywnego kontraktowania
świadczeniodawców   240
6.2.3. Ograniczenia w wyborze świadczeniodawcy przez pacjenta   242
6.2.4. Wysokość składki podstawowej i jej stabilizacja w czasie    243
6.2.5. Dostępność ubezpieczyciela i jakość obsługi klienta   244
6.2.6. Bodźce finansowe dla ubezpieczonych   246
6.2.6.1. Szczególne uzasadnienie implementacji bodźców
finansowych dla ubezpieczonego w systemie SMSM    246
6.2.6.2. Kompatybilność podstawowych instrumentów
sterowania popytem z systemem SMSM   250
6.2.6.3. Konkurencja, bodźce finansowe i wybór
ubezpieczonego   257
6.3. Konkurencja ubezpieczycieli i wybór dla ubezpieczonych
w Niemczech, Szwajcarii i Holandii   259
6.3.1. Konkurencja płatników i wybór dla ubezpieczonych
w Niemczech   259
6.3.1.1. Wybór i zmiana ubezpieczyciela   260
6.3.1.2. Zakres świadczeń   262
6.3.1.3. Przymus kontraktowania   264
6.3.1.4. Składka   265
Konkurencja płatników i wybór dla ubezpieczonych
w Szwajcarii   272
6.3.2.1. Wybór i zmiana ubezpieczyciela   272
6.3.2.2. Zakres świadczeń   273
6.3.2.3. Przymus kontraktowania   274
6.3.2.4. Składka   274
6.3.2.5. Bodźce finansowe   274
6.3.3. Konkurencja płatników i wybór dla ubezpieczonych
w Holandii   279
6.3.3.1. Wybór i zmiana ubezpieczyciela   279
6.3.3.2. Zakres świadczeń   280
6.3.3.3. Przymus kontraktowania   280
6.3.3.4. Składka   280
6.3.3.5. Bodźce finansowe   281
6.4. Konkurencja ubezpieczycieli a selekcja ryzyka   283
6.4.1. Mechanizmy selekcji ryzyka
w społecznych ubezpieczeniach zdrowotnych   283
6.4.2. Mechanizm wyrównania finansowego między
ubezpieczycielami   286
6.5. Wyrównanie finansowe między ubezpieczycielami w Niemczech,
Szwajcarii i Holandii   293
6.5.1. Wyrównanie finansowe między kasami chorych w Niemczech 293
6.5.2. Wyrównanie finansowe w powszechnym ubezpieczeniu
w Szwajcarii   297
6.5.3. Wyrównanie finansowe w Holandii   299
6.6. Konkurencja ubezpieczycieli i wybór ubezpieczonych –
ocena wstępna  301
Rozdział VII
Stabilizacja ubezpieczenia i składki w długim okresie   312
7.1. Zewnętrzne wyzwania dla systemu SMSM    313
7.1.1. Zmiany struktury demograficznej i problem starości    313
7.1.2. Postęp naukowy i technologiczny    315
7.1.3. Zmiany w postawach i wartościach a skłonność do płacenia    318
7.2. SMSM a stabilizacja składek w długim okresie   321
7.2.1. Pułapka umowy społecznej    322
7.2.2. Racjonowanie świadczeń na starość   325
7.2.3. Ogólne rezerwy demograficzne   328
7.2.4. Zindywidualizowane rezerwy na starość –
mechanizm kapitałowy    330
7.2.4.1. Cele i zagrożenia mechanizmu kapitałowego    330
7.2.4.2. Konstrukcja rezerwy na starość
a wpływ nieubezpieczalnych czynników   333
7.2.4.3. Rezerwy na starość a zmiana ubezpieczyciela   334
7.2.4.4. Indywidualizacja rezerw na starość a zachowania
strategiczne    338
7.2.4.5. Problemy okresu przejściowego   339
7.2.5. Kombinacja ubezpieczenia zdrowotnego z ubezpieczeniem
na życie   341
7.3. Rezerwy na starość w niemieckim systemie PKV    342
7.4. Zabezpieczenie stabilności składki w długim okresie –
ocena wstępna   346
Podsumowanie i wnioski końcowe   348
Bibliografia   359
Spis rycin    411
Spis tabel    412
Indeks nazwisk   413