Marcin Paszkowski poeta okolicznościowy i moralista z pierwszej połowy XVII wieku

• Druk: Łódź, 2012
• Autor: Michał Kuran
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Wersja elektroniczna nie zawiera zdjęć
Zdjęcia dostępne tylko w wersji papierowej.

Dr Kuran wykonał ogromną pracę, zbierając i ogarniając przedmiotowo wszelkie możliwe w tej chwili do identyfikacji materiały archiwalne i biblioteczne, jak też całość literatury przedmiotu. (...) Rozpoznał i zanalizował dogłębnie utwory Paszkowskiego (...).
To. z czym spotykamy się w dysertacji, jest właściwie zbiorczą filologiczną lectio każdego z kolejnych utworów Marcina Paszkowskiego, kompozycyjnie w rozprawie ułożonych problemowo w ramach rozbudowanej części III. (...) Filologiczna lectio wzmocniona przy tym została rodzajem heurystyki analitycznej, wykorzystującej głównie narzędzia retoryczne, ale też zróżnicowane źródła i pomoce naukowe, zwłaszcza z zakresu bibliologii, bibliografii oraz nauk historycznych. W sumie, jeśli chodzi o warsztat naukowy, jest on w przedstawionej rozprawie bogaty i zróżnicowany, i zasługuje w pełni na uznanie. (...) Nie ulega przy tym wątpliwości, że dopiero monografia dr. Kurana przywraca (Marcina Paszkowskiego) w pełni do obiegu czytelniczego i umieszcza w kręgu autorów ważnych okresu 1. połowy XVII wieku.
Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Jana Okonia

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7525-707-6
• ISBN druku: 978-83-7525-707-6
• Liczba stron: 664

Wstęp 9
Część I. Biografia i twórczość 17
1. Biografia 19
2. Twórczość 41
2.1. Wykaz utworów 41
2.2. Utwory zaginione 50
2.3. Utwory przypisywane Paszkowskiemu 51
3. Mecenasi i drukarze 58
3.1. Adresaci listów dedykacyjnych 58
3.2. Drukarze 68
Część II. Pisarstwo Paszkowskiego w badaniach 73
1. Recepcja 76
2. Twórczość Paszkowskiego w kompendiach 78
3. Pisarstwo poety w badaniach — uwagi ogólne 87
4. Twórczość dotycząca rokoszu Zebrzydowskiego i wojen z Moskwą 91
4.1. Wykład bogiń słowieńskich 91
4.2. Posiłek Bellony słowieńskiej szlachetnemu rycerstwu Dymitra Iwanowicza 92
4.3. Opisanie wzięcia Smoleńska 93
5. Utwory na temat konfliktów z Turcją i Tatarami 95
5.1. Ukraina od Tatar utrapiona 97
5.2. Minerwa z ligi chrześcijańskiej zebrana 98
5.3. Dzieje tureckie 99
5.4. Rozmowa Kozaka zaporoskiego 103
5.5. Podole utrapione 105
5.6. Posiłek Bellony słowieńskiej. Na odpór nieprzyjaciołom Krzyża Ś‹więtego› 106
5.7. Bitwy znamienite 106
5.8. Chorągiew sauromacka w Wołoszech 109
6. Moralistyka obywatelska — Wizerunk wiecznej sławy Sauromatow starych 112
7. Tworczość religijna 115
7.1. Dyjalog abo Rozmowa Grzesznego człowieka z Anjoły o Męce Chrystusa Pana 115
7.2. Kolęda. Nowe Lato i Szczodry dzień 120
8. Poezja funeralna 121
9. Kronika Sarmacyjej europskiej 125
10. Wnioski 134
Część III. Charakterystyka twórczości 135
1. Wojna i polityka 137
1.1. Wobec rokoszu Zebrzydowskiego i wojen z Moskwą 137
1.1.1. Wykład bogiń słowieńskich 137
1.1.2. Posiłek Bellony słowieńskiej 155
1.1.3. Opisanie wzięcia Smoleńska 172
1.1.3.1. Geneza tekstu 172
1.1.3.2. Opisanie na tle innych wypowiedzi poświęconych zdobyciu Smoleńska w roku 1611 176
1.1.3.3. Opisanie wzięcia Smoleńska — analiza utworu 181
1.2. Agitacyjna tworczość antyturecka 188
1.2.1. Ukraina od Tatar utrapiona 188
1.2.2. Minerwa 201
1.2.3. Podole utrapione 217
1.2.4. Rozmowa Kozaka zaporoskiego 232
1.3. Wokoł Cecory i Chocimia 244
1.3.1. Posiłek Bellony słowieńskiej. Na odpor nieprzyjaciołom Krzyża Ś‹więtego› 244
1.3.1.1. Tło literackie utworu 244
1.3.1.2. Struktura i problematyka, specyfika genologiczna 248
1.3.1.3. Swoistość i funkcja Umowy niemieckiej 263
1.3.2. Bitwy znamienite 267
1.3.2.1. Wiersz żałosny bitwy znamienitej 275
1.3.2.2. Liczba wojska naszego 298
1.3.2.3. Epitafium 299
1.3.2.4. Po tym nieszczęsnym przypadku, jakie szkody w podolskich krainach Tatarowie poczynili 301
1.3.2.5. Nowiny świeże z Ukrainy 310
1.3.2.6. Zamknienie 311
1.3.3. Chorągiew sauromacka w Wołoszech 316
2. Świat islamu — Dzieje tureckie 329
2.1. Konstrukcja kompendium 331
2.2. Biografia Jakuba Kimikowskiego 337
2.3. Specyfika relacji 340
3. Kreowanie wzorcow osobowych — Wizerunk wiecznej sławy Sauromatow starych 348
3.1. Kształt wydawniczy i literacki 350
3.2. Elementy ramowe wstępne 351
3.3. Struktura i problematyka 355
3.4. Funkcja Zamknienia 379
4. Wokół świąt religijnych 384
4.1. Kolęda. Nowe Lato i Szczodry dzień 384
4.1.1. Geneza struktury literackiej 384
4.1.2. Zawartość ideowa ramy wydawniczej 393
4.1.3. Kolęda 395
4.1.4. Nowe Lato 405
4.1.5. Szczodry dzień 411
4.2. Dyjalog abo Rozmowa Grzesznego człowieka z Anjoły o Męce Chrystusa Pana 418
5. Utwory funeralne 445
5.1. Na pogrzeb pamięci sławnej Jego Mci Pana Stanisława Ziarskiego 449
5.1.1. Dedykacja 450
5.1.2. Wiersz żałobny 450
5.1.3. Opłakiwanie zmarłego 454
5.1.4. Chór na pogrzeb tegoż 456
5.1.5. Pożegnanie 457
5.2. Smutne Kameny 461
5.2.1. Smutna Kamena 464
5.2.2. Lamenty i Sen 472
5.2.3. Nagrobki 478
5.3. Treny żałobne na śmierć Krystyny z Dembian Sapieżynej 480
5.3.1. Tren I 483
5.3.2. Tren II 490
5.3.3. Tren III 494
5.3.4. Tren IV 505
5.3.5. Nagrobki 509
Część IV. Z problemów techniki pisarskiej 513
1. List dedykacyjny jako przestrzeń komunikacji z adresatem 515
1.1. Struktura przypisani 517
1.2. Analiza wybranych listów 526
1.2.1. Kolęda. Nowe Lato i Szczodry dzień — podarek z prośbą o wynagrodzenie 527
1.2.2. Dyjalog abo Rozmowa Grzesznego człowieka z Anjoły o Męce Chrystusa Pana — pochwała cnot Doroty Barzi 531
1.2.3. Wizerunk wiecznej sławy Sauromatow starych — podziękowanie za doznane łaski 534
1.3. Dedykacje Paszkowskiego a przypisania współczesnych mu autorów 538
2. Imitacja i kompilacja jako wiodące metody twórcze Paszkowskiego 539
2.1. Badania nad zabiegami imitacyjnymi Paszkowskiego 539
2.2. Z problematyki plagiatu literackiego 543
2.3. Imitacja i centon — wybrane problemy 546
2.4. Imitacja i kompilacja — zastosowania praktyczne 557
2.4.1. Ukraina od Tatar utrapiona 560
2.4.2. Posiłek Bellony słowieńskiej 562
2.4.3. Wykład bogiń słowieńskich 565
2.4.4. Minerwa 565
2.4.5. Opisanie wzięcia Smoleńska a krótkie a prawdziwe opisanie wzięcia Smoleńska 570
2.4.6. Dyjalog abo Rozmowa Grzesznego człowieka z Anjoły o Męce Chrystusa Pana 579
2.4.7. Kolęda. Nowe Lato i Szczodry dzień 590
2.4.8. Wizerunk wiecznej sławy Sauromatow starych 599
2.4.9. Dzieje tureckie 603
2.4.10. Podole utrapione 604
2.4.11. Bitwy znamienite 605
2.4.12. Chorągiew sauromacka w Wołoszech 610
2.5. Zapożyczenia wielokrotne i autozapożyczenia 611
2.6. Zamknięcie 615
Zakończenie 619
Bibliografia 623
Spis ilustracji 647
Indeks osób 649
Nota o Autorze 663