Młynarstwo w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach w XIII–XV wieku (do 1454 r.)

• Druk: Gdańsk, 2013
• Autor: Rafał Kubicki
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Tematem pracy są zagadnienia dotyczące zarówno strony prawno-organizacyjnej, jak i techniczno-gospodarczej funkcjonowania młynów. Obok kwestii istnienia regale młynnego omówiono rozwiązania prawne stosowane w ich przypadku, rodzaje urządzeń technicznych, pozycję społeczną zajmowaną przez młynarzy, organizację produkcji oraz proces rozprzestrzeniania się młynów i wiatraków na terenie państwa krzyżackiego od początku XIII w. aż do połowy wieku XV. Jako umowną cezurę pracy przyjęto rok 1454, a więc początek wojny trzynastoletniej, w wyniku której nie tylko nastąpiła zmiana granic politycznych państwa krzyżackiego (pokój toruński – 1466 r.), ale przede wszystkim spustoszenie gospodarcze kraju, w tym zniszczenie wielu młynów, których w późniejszym czasie nierzadko już nie odbudowano.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Historia i archeologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7326-883-8
• ISBN druku: 978-83-7326-883-8
• Liczba stron: 610

Wstęp	9

1. Temat	9
2. Stan badań	10
3. Źródła	14
4. Metoda i konstrukcja pracy	17

Rozdział 1. Młyny zbożowe w XIII–XV w. – zagadnienia prawne	19

1.1. Regale młyńskie w państwie krzyżackim	19
1.1.1. Przywileje młyńskie	27
1.1.2. Młyny krzyżackie	32
1.2. Młyny w dobrach biskupich, kapitulnych i klasztornych	34
1.3. Młyn w mieście	43
1.4.  Młyn w dobrach prywatnych – nadanie młyna z dobrami	47
1.5. Sytuacja prawna młynarzy	59
1.6. Prawo, na jakim użytkowano lub posiadano młyn	75
1.6.1. Własność młyna i jej rodzaje	81
1.6.2. Dziedziczenie młyna	87
1.6.3. Rezerwacja miejsca na młyn	88
1.7. Zmiana właściciela młyna	93
1.8. Rezygnacja z młyna	94

Rozdział 2. Młyn – rodzaje i technika budowy	117

2.1. Proces zakładania młyna	117
2.2. Rodzaje młynów	120
2.3. Wiadomości o konstrukcji młynów 130 
2.4.  Nakłady finansowe ponoszone przy wznoszeniu młynów	167

Rozdział 3. Organizacja produkcji młynów	171

3.1. Organizacja produkcji	171
3.2. Wydajność młyna i spożycie	189
3.3. Przetwórstwo gospodarstwa młyńskiego	189
3.4. Produkty młyńskie, zaplecze gospodarcze i inne warsztaty przy młynie	200
3.5. Świadczenia młyńskie	205

Rozdział 4. Młyn i jego otocznie	253

4.1. Młyn miejski, wiejski, zakonny, biskupi i kapitulny i ich relacje z otoczeniem	253
4.2. Gospodarstwo pomocnicze młyna – relacje z wsią	256
4.3. Ludzie i młyny (młynarze, sołtysi, wójtowie i inni)	264
4.4. Gospodarstwo pomocnicze młyna	276

Rozdział 5. Rozwój sieci młynów w państwie krzyżackim	289

5.1. Środowisko geograficzne – sieć rzeczna	289
5.2. Związek z rozwojem osadnictwa i gospodarki rolnej	293
5.3. Sieć młynów wiejskich	295
5.4. Sieć młynów miejskich i ich funkcjonowanie	329
5.5. Sieć młynów krzyżackich	334
5.6. Młyny biskupie i kapitulne	338
5.7. Osady młyńskie	340

Zakończenie	343

1. Młyny w XIII–XV w. – zagadnienia prawne	343
2. Młyn – zakładanie i technika budowy	344
3. Organizacja produkcji młynów	345
4. Młyn i jego otoczenie	346
5. Rozwój sieci młynów w państwie krzyżackim	347

Wykaz czynszów pobieranych z młynów i wiatraków w państwie krzyżackim do 1454 r.	357
Zestawienie miejscowości ujętych w spisie czynszów według kolejności numerów oznaczonych na mapach	415
Spis młynów i wiatraków w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach wzmiankowanych do 1454 r.	420
Wykaz skrótów	541
Bibliografia	545
Spis map	565
Spis tabel	566
Spis wykresów	568

Indeksy		569

1. Indeks rzeczowy	569
2. Indeks nazw geograficznych	572
3. Indeks osobowy	586
4.  Wykaz nazw miejscowych niemiecko-polski i niemiecko-rosyjski	596