O podstawie moralności
Arthur Schopenhauer (1788-1860) – jeden z najwybitniejszych niemieckich filozofów, choć w zasadzie nigdy nie stworzył żadnej filozoficznej szkoły, a jednak wywarł wielki wpływ na takich myślicieli jak Bergson (ze swoim intuicjonizmem), Nietzsche (ze swoją filozofią życia), a czerpali z niego także neokantyści i pragmatycy. Zwykło się nazywać Schopenhauera twórcą pesymizmu filozoficznego. Jak pisze Jan Garewicz jego pesymizm nie miał nic wspónego z katastrofizmem, a negacja postępu z zaprzeczeniem rozwoju nauki i techniki Uczył rezygnacji bez pokory, współczucia bez miłości bliźniego, buntu bez działania. Schopenhauer z jednej strony neguje świat, ale z drugiej strony uznaje ten świat za jedyny z możliwy. I czyni tak z powodu przyjęcia pewnych zasad aksjologicznych, przy czym jak w innym miejscu pisze Garewicz etyka Schopenhauera jakkolwiek normatywna, nie posługuje się pojęciem obowiązku. Powiada czym jest dobro, ale nie usiłuje nikogo skłonić do dobrego postępowania. Cóż zatem jest podstawą moralności skoro wedle Schopenhauera nie ma wartości obowiązujących powszechnie, ale są różnorodność, indywidualność, a wreszcie wiedza podpowiada niemiecki filozof.
Arthur Schopenhauer
(1788–1860); filozof niemiecki, prekursor filozofii życia, twórca teorii łączącej woluntaryzm w metafizyce (istotą rzeczywistości jest wola) z kantowską epistemologią (akt jest dany nam w poznaniu przez zjawiska).
Filozofii Schopenhauera nie można zaliczyć do żadnego z wielkich prądów myślowych dominujących w filozofii niemieckiej 1 poł. XIX wieku. Poglądy Schopenhauera stały w opozycji do heglizmu. Racjonalistycznemu optymizmowi G.W.F. Hegla przeciwstawiał on pesymizm i przekonanie o nieuchronności ludzkiego cierpienia, którego źródło upatrywał we wszechpotężnym, bezrozumnym i ślepym działaniu woli, która uniemożliwia człowiekowi osiąganie celów. Jedyną drogę do uniknięcia zła moralnego i cierpienia widział Schopenhauer w rezygnacji z „woli życia”, w wyobcowaniu się ze społeczeństwa, w kontemplacji estetycznej, kierowaniu się etyką współczucia i zdławieniu w sobie „pędu do działania”. Filozofia Schopenhauera wywarła wpływ m.in. na twórczość R. Wagnera i F.W. Nietzschego, oraz na literaturę i sztukę przełomu XIX i XX wieku.
Autor książek: Świat jako wola i przedstawienie (1819, wydanie polskie 1994), O wolności ludzkiej woli (1839, wydanie polskie 1908), O podstawie moralności (1840, wydanie polskie 1901).
