Prawo do odliczenia i zwrotu podatku naliczonego w VAT

• Druk: 2014
• Seria / cykl: PORADNIKI PODATKOWE
• Autor: Paweł Selera
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

"Odliczenie i zwrot podatku naliczonego to podstawowe "mechanizmy" funkcjonowania podatku od towarów i usług. Przyznanie uprawnienia do odliczenia i zwrotu ma przy tym nie tylko znaczenie dla skutków podatku VAT ocenianych w kraju, lecz także wiąże się z realizacją jednej z podstawowych zasad wspólnego systemu podatku VAT. Stąd też kompleksowa analiza odliczenia i zwrotu podatku naliczonego ma ogromne znaczenie nie tylko dla oceny skutków podatku VAT w kraju, ale także w obszarze Unii Europejskiej (...)".

Dr hab. Paweł Borszowski, prof. UWr

W opracowaniu skomentowano kluczowe zagadnienia związane z problematyką podatku naliczonego, w tym: wyłączenia i ograniczenia w prawie do odliczenia podatku naliczonego, zwrot podatku naliczonego dla podatników krajowych i zagranicznych, korektę podatku naliczonego. Przeanalizowano również kwestie zakresu związku podatku naliczonego ze sprzedażą opodatkowaną podatnika oraz znowelizowane z dniem 1 stycznia 2014 r. przepisy dotyczące powstania i realizacji prawa do odliczeń. Ze względu na kluczowe dla przedsiębiorców zmiany obowiązujące od początku 2014 r. oraz od 1 kwietnia 2014 r. dużo uwagi poświęcono systemowi ograniczeń w prawie do odliczenia.

Adresaci:
Książka przeznaczona jest dla doradców podatkowych, osób związanych z obsługą podatkową firm oraz pracowników działów księgowych i finansowych. Może stanowić cenną pomoc dla studentów prawa i ekonomii zainteresowanych poszerzeniem wiedzy z zakresu podatku od towarów i usług.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-264-7392-0
• ISBN druku: 978-83-264-3334-4
• Liczba stron: 372

Wykaz skrótów   9
Wprowadzenie   15
Rozdział I	Prawo do odliczenia podatku naliczonego jako fundamentalne prawo podatnika i jego przesłanki   19
1. Podatek naliczony - geneza i natura odliczenia   19
2. Prawo do odliczenia - przesłanki podmiotowe   24
3. Związek podatku naliczonego ze sprzedażą opodatkowaną   29
3.1. Wprowadzenie   29
3.2. Podatek naliczony - koncepcja związku bezpośredniego i cenotwórcza rola podatku naliczonego   30
3.3. Podatek naliczony - związek bezpośredni a koszty ogólne   32
3.4. Zakres związku podatku naliczonego ze sprzedażą opodatkowaną w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz interpretacjach Ministerstwa Finansów   37
3.5. Prawo do odliczenia - wykorzystywanie mieszane (działalność opodatkowana i cele prywatne)   49
3.5.1. Dwa modele mieszanego wykorzystywania nabywanych świadczeń   49
3.5.2. Doktryna assets labelling i jej ograniczenie   50
3.6. Sfera prywatna podatnika - spory wokół świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych   58
4. Wybrane problemy dotyczące odliczenia podatku naliczonego   61
4.1. Prawo do odliczenia podatku naliczonego w kontekście świadczeń nieodpłatnych   61
4.2. Prawo do odliczenia podatku naliczonego a dostawa towarów używanych   63
4.3. Prawo do odliczenia podatku naliczonego w przypadku błędnej implementacji prawa unijnego - zakaz "niesymetrycznego powoływania się na prawo unijne"   65
Rozdział II	Źródła podatku naliczonego, powstawanie i wykonywanie prawa do odliczenia   71
1. Źródła podatku naliczonego   71
2. Powstanie i realizacja (wykonywanie) prawa do odliczenia   94
2.1. Pojęcie powstania a pojęcie wykonywania prawa do odliczenia na gruncie prawa unijnego   94
2.2. Powstanie i wykonywanie prawa do odliczenia na gruncie prawa krajowego   95
Rozdział III	Wyłączenia i ograniczenia w prawie do odliczenia podatku naliczonego   117
1. Istota wyłączeń/ograniczeń w prawie do odliczenia   117
2. Wyłączenia (ograniczenia) w prawie do odliczenia na mocy derogacji z art. 395 oraz 177 dyrektywy 2006/112/WE   120
2.1. Zakres derogacji na podstawie art. 395 dyrektywy 2006/112/WE   120
2.2. Decyzje Rady wydawane na podstawie art. 395 dyrektywy 2006/112/WE w systemie źródeł prawa Unii Europejskiej   122
2.3. Konsultacje w trybie art. 177 dyrektywy 2006/112/WE   123
3. Klauzula stałości w systemie wyłączeń (ograniczeń) w prawie do odliczenia   124
4. Wyłączenia w prawie do odliczenia w prawie polskim (art. 88 ustawy o VAT)   127
4.1. Wprowadzenie i ewolucja regulacji prawnych   127
4.2. Usługi noclegowe i gastronomiczne   131
4.3. Wyłączenie odliczenia w ramach nieodpłatnego świadczenia na gruncie stanu prawnego obowiązującego do 31 marca 2013 r.   134
4.4. Wyłączenie odliczenia w przypadku poniesienia wydatków na rzecz nabywcy (zleceniodawcy) oraz wydatków zwracanych pośrednikowi (pełnomocnikowi)   135
4.5. Wyłączenia mające przeciwdziałać oszustwom podatkowym   136
4.5.1. Prawo do odliczenia a zwalczenie oszustw podatkowych na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości i praktyki państw członkowskich   136
4.5.2. Przestępstwa karuzelowe   137
4.5.3. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości oraz geneza koncepcji ochrony podatnika działającego w dobrej wierze i jej rozwój   139
4.5.4. Kształt wyłączeń mających przeciwdziałać oszustwom podatkowym na tle ustawy o VAT   146
4.5.5. Zmiana dyrektywy 2006/112/WE mająca ułatwić zwalczanie przestępstw karuzelowych   156
4.6. Wyłączenie związane z naruszeniem przepisów dotyczących samofakturowania   158
4.7. Czynności, w stosunku do których nie wykazuje się kwoty podatku   159
4.8. Brak rejestracji jako podatnik VAT czynny przeszkodą w skorzystaniu z prawa do odliczenia   160
4.9. Brak odliczenia w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów   161
5. Ograniczenia (wyłączenia) w prawie do odliczenia w przypadku nabycia i użytkowania samochodów osobowych/pojazdów samochodowych   164
5.1. Dyrektywa 2006/112/WE oraz praktyka państw Unii Europejskiej   164
5.2. Zarys polskich regulacji obowiązujących przed wejściem Polski do Unii Europejskiej (1993-2004)   166
5.3. Regulacje polskie obowiązujące po wejściu Polski do Unii Europejskiej w kontekście wyroku w sprawie Magoora   168
5.4. Pierwsza decyzja derogacyjna Rady UE (1 stycznia 2011 r. - 31 grudnia 2013 r.)   172
5.4.1. Zakres ograniczeń (wyłączeń) w prawie do odliczenia   172
5.4.2. Wyjątki - 100% odliczenia podatku naliczonego   175
5.4.3. Wyłączenie opodatkowania prywatnego użytkowania jako konsekwencja ograniczonego prawa do odliczenia   184
5.4.4. Ograniczenie w odliczeniu z tytułu innych pojazdów samochodowych w latach 2011-2013. Wątpliwości związane ze zgodnością z klauzulą stałości   186
5.4.5. Decyzja 2010/581/UE - próba oceny zgodności systemu obwiązującego w latach 2011-2013 z prawem Unii Europejskiej   187
5.4.5.1. Decyzja 2010/581/UE a traktatowa zasada proporcjonalności   187
5.4.5.2. Decyzja 2010/581/UE a dyrektywa 2006/112/WE oraz wymóg proporcjonalnego zakresu prywatnego użytkowania   196
5.5. Ograniczenia (wyłączenia) w prawie do odliczenia w okresie przejściowym na gruncie stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia do 31 marca 2014 r.   201
5.5.1. Charakter systemu przejściowego i jego geneza   201
5.5.2. Zakres ograniczeń i wyłączeń w prawie do odliczenia w okresie przejściowym, zawartych w art. 86a i 88a ustawy o VAT   202
5.5.3. Pełne prawo do odliczenia - wyjątki od reguły ograniczonego odliczenia (samochody "z kratką")   203
5.6. Ograniczenia (wyłączenia) w prawie do odliczenia na gruncie stanu prawnego obowiązującego od 1 kwietnia 2014 r.   207
5.6.1. Decyzja 2013/805/UE i zakres upoważnienia do stosowania środków specjalnych   207
5.6.2. Zakres ograniczeń w prawie do odliczenia na gruncie stanu prawnego obowiązującego od 1 kwietnia 2014 r.   209
5.6.3. Pełne odliczenie podatku naliczonego dla pojazdów samochodowych na gruncie stanu prawnego obowiązującego od 1 kwietnia 2014 r. i jego zakres   212
5.6.4. Sankcje karno-skarbowe   220
5.6.5. System korekt (art. 90b ustawy o VAT)   222
5.6.6. Regulacje przejściowe   224
Rozdział IV	Zwrot podatku naliczonego   229
1. Zwrot podatku naliczonego - podatnicy krajowi   229
1.1. Prawo unijne oraz zakres swobody państw członkowskich w kształtowaniu zasad i metodologii zwrotu podatku naliczonego   229
1.2. Kształt polskich regulacji i próba ich oceny   234
1.2.1. Podstawowy termin zwrotu - 60 dni   234
1.2.2. Szczególne zasady zwrotu   244
1.2.3. Zwrot przyspieszony - 25 dni   247
2. Zwrot podatku naliczonego dla podatników zagranicznych   251
2.1. Wprowadzenie. Zmiana modelu zwrotu podatku naliczonego dla podatników zagranicznych na gruncie stanu prawnego obowiązującego do 31 grudnia 2009 r.   251
2.2. Zwrot podatku naliczonego dla podatników zagranicznych na gruncie stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2010 r.   254
2.2.1. Regulacje dyrektywy 2006/112/WE i ustawy o VAT - zasady ogólne zwrotu   254
2.2.2. Zakres podmiotowy - podatnicy uprawnieni   256
2.2.3. Sprzedaż na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niewykluczająca procedury zwrotu   264
2.2.4. Kwoty podatku naliczonego wykluczające zwrot - procedura   266
3. Zwrot podatku zapłaconego w innych państwach Unii Europejskiej przez polskich podatników - zarys systemu   272
Rozdział V	Odliczanie częściowe oraz korekta podatku naliczonego   275
1. Odliczenie podatku naliczonego w przypadku wykonywania czynności uprawniających i nieuprawniających do odliczenia podatku naliczonego   275
1.1. Metoda alokacji bezpośredniej   275
1.2. Odliczenie według proporcji   280
1.2.1. Odliczenie według proporcji jako zasada i zakres uprawnień państw członkowskich   280
1.2.2. Kalkulacja proporcji - czynności uwzględnianie w proporcji   284
1.2.3. Kalkulacja proporcji - czynności nieuwzględniane w proporcji   291
1.2.4. Zasady de minimis (art. 90 ust. 10 ustawy o VAT)   312
2. Korekta podatku naliczonego   316
2.1. Wprowadzenie   316
2.2. Korekta jednorazowa   317
2.3. Korekta związana z zakupem środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych powyżej 15 000 zł   319
2.4. Sprzedaż w okresie korekty oraz korekta w przypadku zmiany przeznaczenia   321
2.5. Korekta dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części   336
2.6. Korekta podatku naliczonego w przypadku nieruchomości wykorzystywanej do celów działalności gospodarczej oraz celów prywatnych na gruncie stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2011 r.   337
3. Korekta podatku naliczonego w przypadku całkowitego bądź częściowego braku uregulowania należności na gruncie stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2013 r.   345
Zakończenie   353
Bibliografia   357
Orzecznictwo   361