Przestępstwa prasowe
Książka jest pierwszą na rynku monografią porównawczą w zakresie systemów prawnych odnoszących się do karnych aspektów działalności medialnej.
Czytelnik sięgając po opracowanie, znajdzie w nim odpowiedź na wątpliwości i problemy związane z funkcjonowaniem mediów we współczesnym społeczeństwie. Publikacja prezentuje liczne orzeczenia polskich i francuskich sądów w sprawach prasowych oraz poglądy doktryny.
W monografii przedstawiono m.in.:
definicję przestępstwa prasowego i jego sprawcy;
porównanie konkretnych grup czynów zabronionych takich, jak: prowokowanie, usprawiedliwianie i zaprzeczanie, znieważanie czy zniesławianie;
analizę przepisów umożliwiających w konkretnych przypadkach wyłączenie bezprawności zachowania;
wnioski de lege ferenda, które mogą posłużyć ustawodawcy do zmian w polskim systemie prawnym w zakresie przestępczości prasowej.
Adresaci:
Książka przeznaczona jest dla sędziów, prokuratorów, adwokatów i radców prawnych zajmujących się prawem mediów, a także dziennikarzy i redaktorów naczelnych dzienników i czasopism. Zainteresuje również studentów prawa i dziennikarstwa oraz naukowców specjalizujących się w mediach oraz prawie karnym.
Wykaz skrótów str. 13
Wprowadzenie str. 17
Rozdział I
Przestępstwo prasowe w systemie francuskim i polskim (uwagi typologiczne) str. 55
1. Przestępstwo prasowe w systemie francuskim str. 55
2. Elementy konstytutywne przestępstwa prasowego na gruncie francuskiej ustawy o wolności prasy str. 63
2.1. Publiczność zachowania str. 64
2.1.1. Przestępstwo popełnione w miejscu publicznym lub na zebraniu publicznym str. 67
2.1.2. Przestępstwo prasowe popełnione za pośrednictwem mediów str. 73
2.2. Strona podmiotowa przestępstwa prasowego w systemie francuskim str. 77
2.3. Dodatkowe konsekwencje karne związane z przestępstwem prasowym na gruncie francuskiej ustawy o wolności prasy str. 80
3. Przestępstwo prasowe w systemie polskim str. 81
3.1. Istota przestępstwa prasowego str. 81
3.1.1. Poglądy doktryny przedwojennej str. 81
3.1.2. Współczesne rozumienie przestępstwa prasowego str. 83
3.1.3. Elementy konstrukcyjne przestępstwa prasowego niewłaściwego str. 87
3.1.3.1. Opublikowanie jako zachowanie sprawcze przestępstwa prasowego str. 87
3.1.3.2. Prasa jako miejsce popełnienia przestępstwa prasowego str. 90
3.1.4. Przestępstwa skutkowe jako typ przestępstw prasowych str. 93
3.2. Szczególne typy przestępstw prasowych niewłaściwych str. 96
3.3. Formy stadialne przestępstwa prasowego str. 103
3.4. Pozostałe przestępstwa, które mogą zostać zrealizowane w ramach działalności prasowej str. 108
3.5. Szczególne konsekwencje związane z popełnieniem przestępstwa prasowego str. 114
Rozdział II
Podmioty odpowiedzialne za popełnienie przestępstwa prasowego str. 116
1. Podmioty odpowiedzialne za popełnienie przestępstwa prasowego w systemie francuskim str. 116
2. Odpowiedzialność za sprawstwo str. 117
2.1. Odpowiedzialność dyrektora publikacji str. 118
2.2. Odpowiedzialność wydawcy jako sprawcy głównego str. 121
2.3. Odpowiedzialność autora materiału prasowego jako sprawcy głównego str. 122
2.4. Odpowiedzialność kaskadowa w mediach elektronicznych str. 127
2.5. Odpowiedzialność z tytułu współsprawstwa str. 131
3. Podmioty odpowiedzialne za popełnienie przestępstwa prasowego w systemie prawa polskiego str. 134
3.1. Autor materiału prasowego jako sprawca przestępstwa prasowego str. 140
3.2. Redaktor naczelny jako osoba odpowiedzialna za przestępstwo prasowe str. 143
3.3. Nadawca i dostawca usług medialnych jako osoby odpowiedzialne za treść programów str. 157
3.4. Podmiot odpowiedzialny za prasową komunikację w internecie str. 164
Rozdział III
Prowokowanie, usprawiedliwianie i zaprzeczanie jako przestępstwa prasowe str. 170
1. Prowokowanie, usprawiedliwianie i zaprzeczanie jako przestępstwa prasowe na gruncie prawa francuskiego str. 170
1.1. Prowokowanie do zbrodni lub występku str. 170
1.2. Prowokacja bezpośrednia str. 172
1.2.1. Przestępstwo bezpośredniego prowokowania do jakiejkolwiek zbrodni lub występku str. 173
1.2.2. Przestępstwo bezpośredniego prowokowania do określonej zbrodni lub występku str. 178
1.3. Prowokacja pośrednia str. 183
1.3.1. Prowokacja pośrednia sensu stricto str. 185
1.3.2. Apologia str. 193
1.3.3. Negowanie zbrodni przeciwko ludzkości str. 200
2. Przestępcze nawoływanie, pochwalanie, propagowanie i zaprzeczanie jako przestępstwa prasowe na gruncie prawa polskiego str. 205
2.1. Przestępne nawoływanie jako przestępstwo prasowe str. 205
2.1.1. Publiczne nawoływanie do jakiejkolwiek zbrodni lub występku str. 216
2.1.2. Publiczne nawoływanie do określonej zbrodni lub występku str. 223
2.1.3. Nawoływanie do przestępstwa terrorystycznego str. 231
2.1.4. Publiczne nawoływanie do nienawiści lub do przemocy jako przestępstwo prasowe str. 235
2.2. Przestępne pochwalanie jako przestępstwo prasowe str. 242
2.3. Przestępne propagowanie jako przestępstwo prasowe str. 249
2.4. Przestępne zaprzeczanie jako przestępstwo prasowe str. 256
Rozdział IV
Prawnokarna ochrona prawa społeczeństwa do prawdziwej informacji str. 265
1. Karalne rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji w systemie francuskim str. 265
2. Karalne rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji w systemie polskim str. 273
Rozdział V
Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości w systemie francuskim i polskim str. 292
1. Przestępstwa prasowe przeciwko wymiarowi sprawiedliwości w systemie francuskim str. 292
1.1. Karna ochrona domniemania niewinności w systemie francuskim str. 292
1.2. Ochrona spokoju rozprawy sądowej str. 301
2. Przestępstwa prasowe przeciwko wymiarowi sprawiedliwości w systemie polskim str. 306
2.1. Karalne rozpowszechnianie wiadomości z postępowania przygotowawczego lub z niejawnej rozprawy str. 306
2.2. Ochrona domniemania niewinności str. 320
2.3. Publiczna zbiórka środków na poczet orzeczonej grzywny str. 328
2.4. Karna ochrona tajemnicy narady sędziowskiej str. 329
Rozdział VI
Przestępstwa prasowe mające na celu ochronę szczególnych kategorii osób na gruncie prawa francuskiego i polskiego str. 334
1. Przestępstwa prasowe mające na celu ochronę szczególnych kategorii osób na gruncie prawa francuskiego str. 334
1.1. Ochrona małoletnich we francuskim prawie prasowym str. 334
1.2. Ochrona ofiar przestępstw na gruncie francuskiej ustawy o wolności prasy str. 338
1.3. Ochrona funkcjonariuszy publicznych we francuskiej ustawie o wolności prasy str. 341
2. Przestępstwa prasowe mające na celu ochronę szczególnych kategorii osób na gruncie prawa polskiego str. 343
2.1. Karna ochrona funkcjonariuszy wykonujących czynności operacyjno-rozpoznawcze str. 343
2.2. Prawnokarna ochrona dóbr osobistych jako kategoria pośrednio odnosząca się do ochrony szczególnej kategorii osób str. 347
2.2.1. Karalne rozpowszechnianie informacji fonicznych i wizualnych bez zgody osoby, której dotyczą (art. 49 p.p. w zw. z art. 14 ust. 1 p.p.) str. 348
2.2.2. Karna ochrona wizerunku osoby nagiej lub w trakcie czynności seksulanej (art. 191a k.k.) str. 352
Rozdział VII
Ochrona przed zniesławieniem i zniewagą w systemie karnym francuskim i polskim str. 357
1. Ochrona przed zniesławieniem i zniewagą we francuskim systemie karnym str. 357
1.1. Zniesławienie we francuskim systemie karnym str. 358
1.1.1. Pogłoski lub zarzuty dotyczące określonego faktu str. 361
1.1.2. Naruszenia honoru lub poważania str. 366 Przedmiot czynności wykonawczej karalnego zniesławienia str. 372
1.1.3. Przedmiot czynności wykonawczej karalnego zniesławienia str. 372
1.1.4. Strona podmiotowa karalnego zniesławienia str. 376
1.2. Zniesławienia kwalifikowane we francuskiej ustawie o wolności prasy str. 379
1.2.1. Zniesławienie instytucji i funkcjonariuszy publicznych na gruncie francuskiej ustawy o wolności prasy str. 379
1.2.2. Zniesławienie dyskryminujące ze względu na pochodzenie, rasę, narodowość, płeć, orientację seksualną lub upośledzenie str. 391
1.2.3. Zniesławienie pamięci zmarłego we francuskim systemie karnym str. 399
1.3. Zniewaga we francuskim systemie karnym str. 402
1.4. Zniewaga i zniesławienie wymierzone przeciwko szczególnie chronionym osobom str. 408
1.4.1. Obraza prezydenta str. 408
1.4.2. Obraza ambasadora, upoważnionego ministra, posła, przedstawiciela dyplomatycznego lub urzędnika dyplomatycznego str. 416
1.2. Ochrona przed zniesławieniem i zniewagą w polskim systemie karnym str. 418
2.1. Zniesławienie w polskim systemie karnym str. 418
2.1.1. Cześć jako dobro prawnie chronione na gruncie art. 212 k.k. str. 419
2.1.2. namiona strony przedmiotowej karalnego zniesławienia str. 422
2.1.2.1. Pomawianie jako czynność sprawcza str. 422
2.1.2.2. "Postępowanie" i "właściwości" jako znamiona karalnego zniesławienia str. 435
2.1.2.3. Przedmiot czynności wykonawczej karalnego zniesławienia str. 438
2.1.2.4. Strona podmiotowa karalnego zniesławienia str. 446
2.1.2.5. Zniesławienie jako przestępstwo formalne str. 447
2.1.2.6. Środek masowego komunikowania jako znamię typu kwalifikowanego karalnego zniesławienia str. 448
2.1.2.7. Sankcja karna za dokonanie zniesławienia str. 451
2.2. Zniewaga w polskim systemie karnym str. 452
2.2.1. Znieważenie jako czynność sprawcza str. 454
2.2.2. Znieważenie osoby (art. 216 k.k.) str. 464
2.2.3. Znieważenie Narodu lub Rzeczypospolitej Polskiej str. 469
2.2.4. Zniewaga Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej str. 472
2.2.5. Zniewaga dyplomatów, konsulów i personelu dyplomatycznego str. 479
2.2.6. Znieważenie godła, sztandaru, chorągwi, bandery, flagi lub innego znaku państwowego lub państwa obcego str. 486
2.2.7. Obraza uczuć religijnych str. 494
2.2.8 Znieważenie funkcjonariusza publicznego lub konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej str. 500
2.2.9. Zniewaga o charakterze dyskryminacyjnym str. 508
2.2.10. Zniewaga pomnika, miejsca publicznie urządzonego w celu upamiętnienia zdarzenia historycznego lub uczczenia osoby, zwłok, prochów ludzkich lub miejsca spoczynku zmarłego str. 513
Rozdział VIII
Okoliczności wyłączające bezprawność, zawinienie lub karalność przestępstwa prasowego w systemie prawnym francuskim oraz polskim str. 520
1. Okoliczności wyłączające przestępność czynu zabronionego we francuskiej ustawie o wolności prasy str. 520
1.1. Immunitety jako okoliczności wyłączające bezprawność czynu str. 521
1.1.1. Wyłączenia odpowiedzialności związane z działalnością parlamentu str. 523
1.1.1.1. Wyłączenie odpowiedzialności za wypowiedzi dokonane w parlamencie oraz dotyczące raportów i innych materiałów, których druk został zarządzony przez parlament str. 523
1.1.1.2. Wyłączenie odpowiedzialności za sprawozdania z obrad parlamentu str. 526
1.1.2. Immunitet sądowy str. 527
1.2. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną za zniesławienie str. 534
1.2.1. Exceptio veritatis str. 534
1.2.2. Dobra wiara jako okoliczność usprawiedliwiająca zniesławienie str. 545
1.3. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną za zniewagę str. 553
2. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną za przestępstwo prasowe na gruncie prawa polskiego str. 558
2.1. Okoliczności kontratypowe ujęte w kodeksie karnym str. 559
2.1.1. Kontratypy określone w części ogólnej kodeksu karnego str. 559
2.1.2. Kontratyp ujęty w art. 213 § 2 k.k. str. 570
2.1.3. Odstąpienie od wymierzenia kary za zniewagę str. 595
2.2. Wyłączenie odpowiedzialności sprawcy przestępstwa prasowego na gruncie prawa prasowego str. 598
2.2.1. Wyłączenie odpowiedzialności za rozpowszechnianie materiałów Polskiej Agencji Prasowej str. 598
2.2.2. Wyłączenie odpowiedzialności za treść komunikatów urzędowych, orzeczeń, ogłoszeń i reklam str. 601
2.2.3. Brak odpowiedzialności za publikowanie zgodnych z prawdą i rzetelnych sprawozdań z jawnych posiedzeń Sejmu str. 606
2.2.4. Immunitet parlamentarny jako okoliczność wyłączająca karalność zachowania str. 608
2.2.5. Krytyka jako okoliczność wyłączająca bezprawność zniesławienia str. 615
2.2.6. Kontratyp satyry i karykatury str. 623
Zakończenie str. 631
Bibliografia str. 641
