Rozumowanie per analogiam w prawie podatkowym

• Druk: 2023
• Autor: Marek Słupczewski
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

Publikacja określa dopuszczalność oraz zakres stosowania rozumowania per analogiam w prawie podatkowym, wskazuje jego granice, a przede wszystkim obala stereotyp o braku dopuszczalności posługiwania się analogią w prawie podatkowym. Jak zauważa Autor, rozumowanie per analogiam w prawie podatkowym istnieje i próba ferowania ogólnych zakazów jego stosowania nie jest właściwym rozwiązaniem. Co więcej, w przypadku ustanowienia ogólnego zakazu posługiwania się analogią, orzecznictwo i organy podatkowe nadal posługiwałyby się tą metodą „pod płaszczem” innych określeń. W książce szczegółowo omówiono zagadnienia tworzące realne zapotrzebowanie na analogię, takie jak chociażby zjawisko luki w prawie. Nie ma wątpliwości, że będzie ono istniało zawsze, tak samo jak zawsze, będzie potrzebna analogia jako metoda, która pozwoli te luki uszczelnić lub zamknąć. Publikacja przeznaczona jest dla: doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych, sędziów oraz pracowników organów administracji rządowej i samorządowej. Zainteresuje również przedstawicieli nauki.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8328-975-5
• ISBN druku: 978-83-8328-722-5
• EAN: 9788383289755
• Liczba stron: 412

Wykaz skrótów | str. 13
Rozdział 1
Uwagi wprowadzające  | str. 15
1.1. Wstęp | str. 15
1.2. Znaczenie problemu | str. 19
1.3. Przedmiot opracowania | str. 29
Rozdział 2
Luki w prawie i metody ich zamykania | str. 35
2.1. Pojęcie i rodzaje luk w prawie | str. 35
2.1.1. Luki aksjologiczne, logiczne i konstrukcyjne | str. 44
2.1.2. Luki postulatywne i ewolucyjne | str. 48
2.1.3. Luki świadome i nieświadome | str. 49
2.1.4. Luki extra legem, contra legem, intra legem i luka techniczna | str. 49
2.1.5. Luki pozorne, rzeczywiste i właściwe | str. 52
2.1.6. Inne podziały luk w prawie  | str. 53
2.2. Luka w prawie podatkowym | str. 54
2.3. Przyczyny powstawania luk w prawie | str. 58
2.4. Niekompletność normy prawnej w kontekście poszukiwania sposobu jej uzupełnienia | str. 61
2.5. Dopuszczalność wypełniania luk przez sądy i organy podatkowe  | str. 64
2.6. Podsumowanie | str. 67
Rozdział 3
Rozumowanie per analogiam – analiza teoretycznoprawna  | str. 69
3.1. Wnioskowanie per analogiam – analiza językowa pojęcia i jego znaczenie | str. 69
3.2. Ogólne założenia | str. 73
3.2.1. Analogia w zakresie prawa  | str. 73
3.2.2. Sposób odwołania się do analogii | str. 86
3.2.3. Analogia a odpowiednie stosowanie przepisów prawa | str. 87
3.2.4. Wnioskowanie per analogiam a wnioskowanie a contrario | str. 91
3.2.5. Analogia a wykładnia prawa | str. 94
3.2.5.1. Analogia a wykładnia twórcza | str. 96
3.2.5.2. Analogia a wykładnia rozszerzająca | str. 97
3.2.5.3. Analogia a wykładnia logiczna | str. 103
3.2.6. Stopień podobieństwa stanów faktycznych | str. 103
3.2.7. Podsumowanie  | str. 105
3.3. Rodzaje analogii | str. 106
3.3.1. Analogia legis i analogia iuris  | str. 106
3.3.2. Analogia intra legem i analogia extra legem | str. 112
3.3.3. Inne podziały wnioskowania per analogiam | str. 113
3.3.4. Obecność w polskim prawie nieformalnego modelu precedensu z analogii | str. 115
3.4. Cele i funkcje analogii w prawie | str. 117
3.5. Stosowanie analogii – wprowadzenie do modelu | str. 121
3.6. Podsumowanie | str. 121
Rozdział 4
Analogia we współczesnych systemach prawa krajowego cywilnego, karnego i administracyjnego | str. 123
4.1. Analogia w prawie cywilnym  | str. 125
4.2. Analogia w prawie karnym | str. 134
4.3. Analogia w prawie administracyjnym  | str. 142
4.4. Podsumowanie | str. 147
Rozdział 5
Analogia w prawie unijnym, międzynarodowym i zagranicznym | str. 151
5.1. Analogia w prawie unijnym i międzynarodowym | str. 151
5.2. Analogia w prawie zagranicznym | str. 169
5.2.1. Analogia w systemach państw common law | str. 171
5.2.2. Analogia w prawie podatkowym wybranych państw Unii Europejskiej | str. 177
5.2.3. Analogia w prawie podatkowym wybranych państw spoza Unii Europejskiej | str. 180
5.3. Perspektywy rozwoju analogii w kontekście międzynarodowym  | str. 184
5.4. Podsumowanie | str. 186
Rozdział 6
Specyficzne dla stosowania rozumowania per analogiam uwarunkowania prawa podatkowego | str. 187
6.1. Ingerencyjny charakter norm polskiego prawa podatkowego | str. 187
6.1.1. Wprowadzenie | str. 187
6.1.2. Ingerencyjny charakter prawa podatkowego | str. 190
6.1.3. Uregulowania konstytucyjne – relacja opodatkowania do prawa własności | str. 193
6.1.4. Podsumowanie | str. 200
6.2. Zasada ustawowego nakładania podatków a rozumowanie per analogiam  | str. 201
6.2.1. Ograniczenie zasady ustawowego nakładania podatków w kontekście art. 168 Konstytucji RP  | str. 207
6.2.2. Źródła prawa podatkowego a rozumowanie per analogiam | str. 207
6.2.3. Podsumowanie  | str. 213
6.3. Analogia w prawie podatkowym a zasady ogólne prawa podatkowego | str. 216
6.3.1. Zasada pewności prawa a rozumowanie per analogiam | str. 217
6.3.2. Rozumowanie per analogiam a zasada ustawowej regulacji podatków | str. 222
6.3.3. Rozumowanie per analogiam a zasada dobrej legislacji  | str. 223
6.3.4. Rozumowanie per analogiam a zasada określoności przepisów prawa | str. 224
6.3.5. Rozumowanie per analogiam a zasada działania organów na podstawie przepisów prawa | str. 225
6.3.6. Rozumowanie per analogiam a zasada in dubio pro tributario  | str. 226
6.3.7. Rozumowanie per analogiam a zasada sprawiedliwości podatkowej | str. 229
6.3.8. Rozumowanie per analogiam a zasada równości opodatkowania | str. 230
6.3.9. Rozumowanie per analogiam a zasada nierozszerzającej wykładni przepisów o charakterze lex specialis oraz dotyczących ulg i zwolnień  | str. 234
6.3.10. Rozumowanie per analogiam a zasada praworządności  | str. 236
6.3.11. Rozumowanie per analogiam a zasada postępowania organów podatkowych w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych | str. 237
6.3.12. Rozumowanie per analogiam a zasada respektowania przez administrację podatkową utrwalonej praktyki administracyjnej | str. 238
6.3.13. Podsumowanie  | str. 239
6.4. Model stosowania analogii w prawie podatkowym na tle jego specyficznych uwarunkowań  | str. 239
6.5. Podsumowanie | str. 242
Rozdział 7
Zakres dopuszczalności stosowania rozumowania per analogiam w prawie podatkowym | str. 243
7.1. Ewolucja poglądów w zakresie dopuszczalności stosowania rozumowania per analogiam w prawie podatkowym | str. 243
7.2. Analogia w prawie podatkowym jako prawotwórcza aktywność sądów i organów administracyjnych | str. 252
7.2.1. Zasada trójpodziału władzy w Rzeczypospolitej Polskiej a rozumowanie per analogiam | str. 261
7.2.2. Analogia a dyskrecjonalna władza sędziego | str. 263
7.3. Argumenty za i przeciw stosowaniu rozumowania per analogiam w prawie podatkowym | str. 265
7.3.1. Argumenty za stosowaniem rozumowania per analogiam w prawie podatkowym | str. 265
7.3.2. Argumenty przeciw stosowaniu analogii | str. 269
7.4. Podstawy prawne do stosowania analogii  | str. 273
7.5. Brak wyraźnego stanowiska ustawodawcy w zakresie dopuszczalności bądź generalnego zakazu stosowania rozumowania per analogiam w prawie podatkowym | str. 277
7.6. Brak dopuszczalności oraz granice stosowania rozumowania per analogiam w polskim prawie podatkowym | str. 282
7.7. Czy potrzebne jest wprowadzenie ustawowej legitymacji do stosowania rozumowania per analogiam?  | str. 293
7.8. Postulaty w zakresie możliwości usprawnienia rozumowania per analogiam. Postulaty de lege ferenda | str. 301
7.9. Rozumowanie per analogiam a zwalczanie zjawiska unikania opodatkowania | str. 303
7.10. Podsumowanie | str. 304
Rozdział 8
Wnioskowanie per analogiam – wybrane problemy orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, sądów administracyjnych oraz praktyki organów administracji | str. 307
8.1. Identyfikacja obszarów stosowania analogii w polskim prawie podatkowym  | str. 308
8.1.1. Przypadki stosowania analogii bez użycia wprost pojęcia analogii  | str. 308
8.1.2. Analogia a przepisy ogólne prawa podatkowego | str. 312
8.1.3. Analogia a przepisy proceduralne prawa podatkowego | str. 318
8.1.4. Analogia a podatek od spadków i darowizn | str. 321
8.1.5. Analogia a podatek od towarów i usług  | str. 324
8.1.6. Analogia a podatki dochodowe  | str. 329
8.1.7. Analogia a podatek od nieruchomości  | str. 336
8.2. Analogia w praktyce organów administracji  | str. 337
8.3. Przykłady niewłaściwego posługiwania się analogią  | str. 341
8.4.  Analogia w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego | str. 347
8.5. Podsumowanie | str. 357
Rozdział 9
Wyniki badań statystycznych polskiego orzecznictwa  | str. 359
9.1. Częstotliwość posługiwania się pojęciem analogii a luka prawna  | str. 364
9.2. Częstotliwość odnoszenia się do pojęcia analogii a typ podatku  | str. 367
9.3. Czy pojęcie analogii w prawie podatkowym zyskuje na popularności?  | str. 368
9.4. Analogia pośrednia  | str. 374
9.5. Analogia causa – czy często występuje? | str. 375
9.6. Pozostałe zagadnienia statystyczne | str. 375
9.7. Podsumowanie | str. 376
Zakończenie | str. 379
Bibliografia  | str. 391