Społeczne zamykanie (się) przestrzeni

• Druk: Warszawa, 2016
• Autor: Marcjanna Nóżka
• Wydawca: Scholar

Autorka omawia w książce problematykę wykluczenia w ujęciu szerokiej interdyscyplinarnej metodologii, na podstawie bogatej literatury przedmiotu i wyników pionierskich badań własnych przeprowadzonych w polskich enklawach biedy. Na uwagę zasługują m.in. ciekawe wnioski płynące z analizy postrzegania przestrzeni przez osoby badane i wielowątkowa interpretacja ich wypowiedzi i rysunków (tzw. map mentalnych).

Wykluczenie w zmiennej perspektywie wykluczający–wykluczani wzbudzać może skrajne emocje: entuzjazm wygranej, spokój z powodu odsunięcia zagrożenia, gniew w obliczu nierówności, smutek odrzucenia, lęk przed skrzywdzeniem, traumę eksterminacji. Wielość znaczeń, manifestacji, konsekwencji wykluczeń pobudza poznawczo, wyzwala reakcje: od afirmujących zjawisko wyjaśnień po ideologiczną walkę z nierównościami. Wykluczenie jako życiowe doświadczenie i społeczna pozycja to także zmienna wpływająca na sposób widzenia siebie i innych, otaczającego świata, w tym najbliższej okolicy, będącej miejscem zamieszkania i codziennych aktywności. I to właśnie wiedza osób doświadczających wykluczenia w różnych jego aspektach dotycząca zamieszkiwanej okolicy, zakodowana w formie map mentalnych, stała się przedmiotem mojego szczególnego zainteresowania.
z Wprowadzenia

[T]o praca oryginalna, bardzo ambitnie pomyślana, wielowątkowa i interdyscyplinarna, bo usytuowana na pograniczach kilku subdyscyplin socjologii – socjologii wykluczenia społecznego, socjologii miasta, socjologii poznania, ale także wkraczająca na tereny psychologii i jej różnych subdyscyplin, geografii społecznej i innych gałęzi humanistyki.
(…) Praca daje nową, ciekawą i ważną wiedzę na temat wykluczenia, przestrzeni i sposobów jej postrzegania. Choć Autorka wielokrotnie wskazuje na inspiracje płynące od innych badaczy, niewątpliwie jej praca – jeśli chodzi zwłaszcza o mapy mentalne i ostatni rozdział – ma charakter pionierski w polskiej socjologii.
z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Tarkowskiej

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Geografia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Psychologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-821-5
• ISBN druku: 978-83-7383-821-5
• Liczba stron: 364

Podziękowania  7
Wprowadzenie 9
Wykluczenie – w refleksji i badaniach nie tylko socjologicznych 9
Rozdział 1
Mentalne reprezentacje przestrzeni w badaniach socjologicznych. Prezentacja
założeń i metodologii badań własnych 18
1.1. Percepcja przestrzeni – przestrzenie percepcji….
Wprowadzenie do teoretycznych założeń projektu i przedmiotu badań 18
1.2. Cel badań i problemy badawcze  23
1.3. Charakterystyka badanych i obszaru badań  25
1.4. Pomiędzy obrazem, narracją i mobilnością. Omowienie metody
i narzędzi badawczych 29
1.5. Uwagi dotyczące kodowania  35
Rozdział 2
Zrozumieć wykluczenie 37
2.1. Marginalizacja i wykluczenie – kwestie definicyjne  39
2.2. Dyskurs wykluczenia – wybrane perspektywy  56
2.3. Doświadczanie wykluczenia – z perspektywy wynikow
badań własnych  75
Rozdział 3
Przestrzeń nasycona znaczeniami  94
3.1. Przestrzeń vs. znaczenie i tożsamość miejsca 98
3.1.1. Przegląd wybranych kategorii i sposobow rozumienia przestrzeni  98
3.1.2. Wytwarzanie i przyswajanie przestrzeni 104
3.1.3. Miejsce i jego tożsamość 110
3.2. Przestrzeń życia – miejsce zamieszkania i wykluczeń  118
3.2.1. Środowisko zamieszkane  118
3.2.2. Izolacja (w) przestrzeni  124
3.2.3. Waloryzacja i postawy wobec zamieszkiwanej przestrzeni  135
3.3. Relacja z miejscem, a doświadczenie wykluczenia. Postrzeganie
i waloryzacja przestrzeni w świetle wynikow badań własnych  140
3.3.1. Włączenie w wykluczone sąsiedztwa. Refleksja wprowadzająca 140
3.3.2. Enklawowy charakter okolicy i sposoby (re)konstruowania jej
wizerunku 148
3.3.3. Żyć w dobrej okolicy. O miejscu lubianym i chętnie
zamieszkiwanym przez innych 162
3.3.4. Poczucie bezpieczeństwa i determinanty zagrożenia  182
3.3.5. Swojskość, przywiązanie, zakorzenienie w miejscu vs. źrodła
wyobcowania  195
Rozdział 4
Przestrzeń zorganizowana w poznawczej reprezentacji.
Teoretyczne i empiryczne eksplikacje  215
4.1. Konstytuowanie się umysłowych obrazow przestrzeni  217
4.1.1. Wiedza potoczna jako źrodło poznania świata społecznego  217
4.1.2. Percepcja otoczenia i jego mentalne reprezentacje  223
4.2. Mentalne mapy przestrzeni jako przedmiot naukowego poznania 234
4.2.1. Definicja i charakterystyka map poznawczych  234
4.2.2. Wybrane metody identyfikacji i analizy map mentalnych 245
4.3. Mapy mentalne najbliższej okolicy, a doświadczanie wykluczenia.
Wyniki badań własnych  254
4.3.1. Formalna i treściowa analiza zgromadzonego materiału.
W stronę identyfikacji map mentalnych  254
4.3.2. Relacje ludzie–przestrzeń i związki z najbliższą okolicą zapisane
w mapach mentalnych. Propozycja klasyfikacji 289
W charakterze podsumowania  322
Bibliografia 329
Indeks osób 357
Spis tabel  363
Spis rycin  363