Świat przeżywany w socjologii

• Druk: Warszawa, 2012
• Autor: Sławomir Mandes
• Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Monografia poświęcona pojęciu świata przeżywanego w socjologii, które zostało wprowadzone do języka nauk społecznych przez Alfreda Schutza. Próba dotarcia do genezy pojęcia, analiza badań prowadzonych przy jego zastosowaniu, ocena przyszłych perspektyw badawczych.

"Po pierwsze, autor rekonstruuje genezę pojęcia świata przeżywanego i jego wprowadzenie do języka nauk społecznych, które dokonało się głównie za sprawą Alfreda Schutza. Po drugie, autor przygląda się uważnie, jak to nazywa, naukowym programom badawczym, nawiązującym do koncepcji świata przeżywanego. Po trzecie, tym zabiegom analitycznym towarzyszy refleksja metodologiczna, odwołująca się idei programów badawczych Imre Lakatosa. Innymi słowy, w toku analizy autor wprowadza kolejne rodzaje oglądów: począwszy od stricte rekonstrukcyjnego, a skończywszy na refleksji metateoretycznej, aby lepiej i dokładniej prześledzić socjologiczny potencjał tkwiący w koncepcji świata przeżywanego."



Z recenzji Aleksandra Manterysa

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-235-2021-4
• ISBN druku: 978-83-235-0986-8
• Liczba stron: 312

Pobierz spis treści»

Wstęp. Zakres pracy         9
Pojęcie świata przeżywanego we współczesnej socjologii         13

CZĘŚĆ I. ONTOLOGIA ŚWIATA PRZEŻYWANEGO. REKONSTRUKCJA GŁÓWNYCH ELEMENTÓW         21

ROZDZIAŁ I. Transcendentalno-hermeneutyczny nurt socjologii         23

1.1. Spór o metodę         24
1.2. Socjologia rozumiejąca Maxa Webera         27

ROZDZIAŁ II. Struktury świata przeżywanego w ontologii społecznej Alfreda Schütza         43

2.1. Świat przeżywany a codzienność         45
2.1.1. Codzienność         48
2.1.2. Społeczne ustrukturyzowanie codzienności         50
2.2. Problem intersubiektywności (rozumienia)         53
2.2.1.Problem intersubiektywności w fenomenologii         53
2.2.2. Rozważanie wtrącone; „sensowne przeżycie” – specyfika ujęcia Alfreda Schütza         56
2.2.3. Problem rozumienia         59
2.2.4. Rozwinięcie tezy o alter ego: teza o przekładalności perspektyw         62
2.3. Przekraczanie granic poprzez aprezentację: znaki, symbole – język         66
2.3.1. Założenia teorii znaku         66
2.3.2. Znaki, symbole, transcendencja         71
2.3.3. Wskaźniki i oznaki         73
2.3.4. Znak: forma aprezentacji intersubiektywnej rzeczywistości         74
2.3.5. Symbole: aprezentujące mosty pomiędzy rzeczywistościami         80
2.3.6. Znaki, symbole, społeczeństwo         82
2.3.7. Język, świadomość, poznanie         85
2.4. Czyn, działanie, rozumienie działania. Ku teorii działania społecznego         89
2.4.1. Zachowanie i działanie         90
2.4.2. Motyw „żeby” i „ponieważ“. Motywacyjna struktura działania i czynu         93
2.4.3. Racjonalne działanie i racjonalność działania         96
2.4.4. Działanie społeczne         99

CZĘŚĆ II. REKONSTRUKCJA PROGRAMÓW BADAWCZYCH, OPIERAJĄCYCH SIĘ NA KONCEPCJI ŚWIATA PRZEŻYWANEGO         107

ROZDZIAŁ III. Założenia dalszej analizy – koncepcja programów badawczych Imre Lakatosa         109

ROZDZIAŁ IV. Konsekwencje metodologiczne. Metody badania świata przeżywanego według Alfreda Schütza         118

4.1. Problem statusu nauk społecznych         118
4.2. Postulaty metodologiczne         128
4.3. Przykładowe analizy Alfreda Schütza         134
4.3.1. „Obcy”         134
4.3.2. Światły obywatel         137
4.4. Podsumowanie         143

ROZDZIAŁ V. Thomas Luckmann – świat przeżywany jako protosocjologia         145

5.1. Analizy świata przeżywanego jako protosocjologia         146 
5.1.1. Socjologia a fenomenologia         146
5.1.2. Protosocjologia         149
5.1.3. Protosocjologiczna interpretacja wyników analiz Alfreda Schütza         155
5.1.4. Przykład protosocjologicznych analiz Thomasa Luckmanna         159
5.2. Programy badawcze zbudowane wokół koncepcji protosocjologii         162
5.2.1. Konsekwencje protosocjologii dla socjologii. Fenomenologiczna socjologia wiedzy         162
5.2.2. Badania nad religijnością jako przykład realizacji programu badawczego         176
5.2.3. Badania nad problemem spójności społecznej jako przykład realizacji programu badawczego         180
5.2.4. Teoria działania Thomasa Luckmanna         186 
5.2.5. Teoria języka i komunikacji         191
5.2.5.1. Teoria języka         191
5.2.5.2. Teoria komunikacji jako rozwinięcie teorii języka         194
5.2.6. Badania nad moralnością jako przykład realizacji programu badawczego         198
5.3. Podsumowanie         202

ROZDZIAŁ VI. Program badawczy socjologii hermeneutycznej         204

6.1. Socjologia hermeneutyczna Hansa-Georga Soeffnera         205
6.1.1. Nauki społeczne jako hermeneutyka         206
6.1.2. Miejsce świata przeżywanego w socjologii hermeneutycznej         216
6.1.3. Hermeneutyka jako interpretacja świata przeżywanego          218 
6.2. Socjologia hermeneutyczna Ronalda Hitzlera         225
6.3. Etnografia świata przeżywanego Anne Honer         230
6.4. Przykłady realizacji programu badawczego socjologii hermeneutycznej         234
6.4.1.Teoria rytuałów społecznych Hansa-Georga Soeffnera         234
6.4.1.1. Badania nad religijnością         237
6.4.1.2. Analiza rytuałów społecznych na przykładzie działania policji         239
6.4.2. Badania Ronalda Hitzlera         241
6.5. Podsumowanie. Thomasa Luckmanna krytyka hermeneutyki         244

ROZDZIAŁ VII. Świat przeżywany i system w teorii Jürgena Habermasa         247

7.1. Geneza pojęcia świata przeżywanego i systemu         249
7.1.1. Wczesne prace         249
7.1.2. Logika nauk społecznych – ujęcie z perspektywy filozofii nauki         251
7.1.3. Problem logiki ewolucji społecznej         255
7.2. Pojęcie świata przeżywanego w Teorii działania komunikacyjnego          259
7.2.1. Teoria Jürgena Habermasa w kontekście fenomenologii Edmunda Husserla i Alfreda Schütza         259
7.2.2. Pojęcie działania komunikacyjnego         263
7.2.3. Świat przeżywany jako kontekst sytuacji         267
7.2.4. Strukturalne komponenty świata przeżywanego – proces racjonalizacji         273
7.2.5. System społeczny a świat przeżywany         277
7.2.6. Kolonizacja świata przeżywanego         280
7.3. Podsumowanie         283

Zakończenie         287
Bibliografia         297
Indeks osób         307