Tekstologia

• Druk: Warszawa, 2010
• Autor: Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Pierwszy na polskim rynku wydawniczym podręcznik akademicki poświęcony tekstologii. Autorzy szczegółowo omawiają zagadnienia związane z tworzeniem, odbieraniem i przekształcaniem tekstów. Wykład został podzielony na 4 główne części: zagadnienia teoretyczne, pragmatyka tekstu, struktura i semantyka tekstu oraz działania na tekście. Całość uzupełniają przykładowe teksty przeznaczone do samodzielnych ćwiczeń obejmujących m.in. streszczanie, indeksowanie, komentowanie i adiustację.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Językoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-21072-4
• ISBN druku: 978-83-01-16168-2
• Liczba stron: 270

Wstęp  	9
1. Ku tekstologii integralnej  	11
  1.1. Tekstologia i jej działy  	11
  1.2. Główne kierunki i szkoły badań nad tekstem  	13
    1.2.1. Sytuacja tekstologii polskiej  	17
2. Tekst – dyskurs – komunikacja  	22
  2.1. Tekst a dyskurs – między działaniem a wytworem  	22
    2.1.1. Czym jest tekst?  	22
    2.1.2. Pojęcie tekstu w słownikach specjalistycznych i encyklopediach  	24
    2.1.3. Językowy obraz tekstu i potoczna wiedza o tekstach  	25
    2.1.4. Metafory pojęciowe tekstu  	29
    2.1.5. Czym jest dyskurs?  	31
    2.1.6. Dylematy współczesnego tekstologa  	34
    2.1.7. Tekstologiczna definicja tekstu  	36
  2.2. Tekst wobec innych jednostek języka  	36
    2.2.1. Poziom tekstowy w opisie języka  	36
    2.2.2. Tekst wobec systemu, normy i użycia  	39
    2.2.3. Tekst a wykrzyknienie i zawiadomienie  	40
    2.2.4. Tekst a zdanie – „tekst minimalny”  	44
  2.3. Tekst prototypowy  	48
  2.4. Wzorzec tekstu – tekstem  	53
  2.5. Hipertekst  	62
    2.5.1. Hipertekst – „wielotekst” nielinearny  	62
    2.5.2. Tekst tradycyjny a hipertekst  	68
  2.6. Teksty multimedialne  	71
  2.7. Teksty kultury  	72
  2.8. Autonomia tekstu i problem intertekstualności  	73
3. Tekst a wewnętrzne zróżnicowanie języka  	76
  3.1. Tekst a warianty języka  	76
  3.2. Tekst w ustnej i pisanej odmianie języka  	78
    3.2.1. Między mową a pismem  	78
    3.2.2. Prymat mowy żywej  	79
    3.2.3. Przykładowe teksty ustne i pisane  	82
    3.2.4. Opozycja czy skala ustności i literackości?  	97
    3.2.5. Cechy tekstów ustnych – charakterystyka zbiorcza  	99
      3.2.5.1. Dźwiękowość  	99
      3.2.5.2. Gestyczność  	101
      3.2.5.3. Sytuacyjność  	102
      3.2.5.4. Jednoczesność wymawiania i odbioru  	104
      3.2.5.5. Dialogowość  	104
      3.2.5.6. Swoiste ustne formy językowe  	105
    3.2.6. Cechy tekstów pisanych – charakterystyka zbiorcza  	106
      3.2.6.1. Grafizm  	106
      3.2.6.2. Graficzne substytuty gestów („buźki”)  	107
      3.2.6.3. Dekontekstualizacja  	107
      3.2.6.4. Niejednoczesność nadawania i odbioru, pisania i czytania  	108
      3.2.6.5. Zawieszenie dialogowości  	108
      3.2.6.6. Swoiste pisane formy językowe  	108
  3.3. Tekst a style językowe  	110
    3.3.1. Podstawy teoretyczne opisu stylu  	110
    3.3.2. Ile mamy stylów w języku polskim?  	113
    3.3.3. Styl potoczny  	115
    3.3.4. Styl artystyczny  	116
    3.3.5. Styl urzędowy  	118
    3.3.6. Styl naukowy  	119
  3.4. Tekst wobec aktów mowy  	121
    3.4.1. Akt mowy i jego aspekty  	121
    3.4.2. Mówienie jako działanie  	123
    3.4.3. Akty jawne i ukryte  	124
    3.4.4. Typologia aktów mowy  	126
  3.5. Tekst wobec gatunków mowy  	128
    3.5.1. Gatunki mowy – miarą bogactwa kultury  	128
    3.5.2. Gatunki mowy w edukacji szkolnej  	131
    3.5.3. Gatunek jako przedmiot badań interdyscyplinarnych  	132
    3.5.4. Teoria Stefanii Skwarczyńskiej  	134
    3.5.5. W kręgu inspiracji Maxa Webera i Ludwiga Wittgensteina: ujęcie Stefana Sawickiego  	134
    3.5.6. Koncepcja gatunków mowy Michaiła Bachtina  	135
    3.5.7. Semantyczna koncepcja gatunków mowy Anny Wierzbickiej  	136
    3.5.8. Gatunek jako „gramatyka literatury” według Michała Głowińskiego  	138
    3.5.9. Gatunki mowy w opisie systematycznym  	139
      3.5.9.1. Gatunki naukowe w opisie Jana Mistríka, Stanisława Gajdy i Aleksandra Wilkonia  	139
      3.5.9.2. Gatunki folkloru w ujęciu Jerzego Bartmińskiego  	140
    3.5.10. Kryteria opisu gatunku mowy  	141
    3.5.11. Co o gatunkach mowy mówią schematy konotacyjne czasowników mówienia?  	141
    3.5.12. Jakie cechy gatunków mowy są uwzględniane w definicjach leksykograficznych?  	144
    3.5.13. Przykładowe teksty zróżnicowane gatunkowo  	146
  3.6. Intencja a funkcja tekstu  	155
  3.7. Modalność wypowiedzi  	170
    3.7.1. Między filozofią, logiką a lingwistyką  	170
    3.7.2. Modalność intencjonalna  	171
    3.7.3. Możliwości współwystępowania dwóch typów modalności  	174
    3.7.4. Sposoby wyrażania modalności w języku  	174
4. Struktura i semantyka tekstu  	177
  4.1. Derywacja (tworzenie) tekstu  	177
  4.2. Metatekst i operatory tekstowe  	186
    4.2.1. Czym jest metatekst?  	186
    4.2.2. Typologia operatorów tekstowych  	191
  4.3. Operatory odnoszące się do przedmiotu: typowy i prawdziwy  	196
  4.4. Delimitacja tekstu  	203
    4.4.1. Względność granic i integralność tekstu  	203
    4.4.2. Rama tekstu  	209
    4.4.3. Tytuł tekstu  	212
    4.4.4. Początek i koniec tekstu  	225
    4.4.5. Akapit  	240
  4.5. Temat – remat  	258
    4.5.1. O czym się mówi i co się mówi w tekście?  	258
    4.5.2. Zapis tematu  	258
    4.5.3. Kierunki badań nad tematem  	260
    4.5.4. Rozczłonkowanie temat – remat i jego wykładniki  	261
    4.5.5. Testowanie podziału tematyczno-rematycznego  	264
    4.5.6. Pojęcie dynamiczności wypowiedzeniowej  	265
    4.5.7. Rozwijanie tematu w tekście  	266
  4.6. Pojęcie presupozycji i jej rola w komunikacji  	268
  4.7. Izotopia. Pary izotopiczne  	273
  4.8. Następstwo tematyczne w tekście  	277
  4.9. Spójność i integralność tekstu  	282
5. Przekształcanie tekstu i działania na tekście  	293
  5.1. Wyciąg (ekscerpt)  	293
  5.2. Wybór słów kluczowych i indeksowanie  	294
  5.3. Plan tekstu – twórczy i odtwórczy (spis treści)  	294
  5.4. Nicowanie tekstu  	299
  5.5. Streszczanie  	301
  5.6. Dekompozycja i gniazdowanie  	309
  5.7. Transformacje  	312
  5.8. Parafraza i trawestacja  	321
  5.9. Adiustacja i korekta  	329
6. Analiza i interpretacja  	330
  6.1. Problemy sporne i bezsporne  	330
  6.2. Analiza morfologiczna. Przykład Pieśni o żołnierzu tułaczu  	331
  6.3. Analiza kontekstualna. Przykład Mojej ojczyzny Norwida  	338
  6.4. Analiza integralna. Przykład Desideraty  	348
Bibliografia  	358