Wojska Ochrony Pogranicza w systemie ochrony i obrony granicy morskiej Polski w latach 1965-1991

• Druk: Słupsk, 2015
• Autor: Ireneusz Bieniecki
• Wydawca: Uniwersytet Pomorski w Słupsku

Problematyka ochrony polskiej granicy morskiej w latach 1945-1991 nie doczekała się dotychczas całościowego opracowania w postaci monografii, co było spowodowane ograniczeniem dostępu do materiałów badaczom tej dziedziny. Również autor niniejszego opracowania spotkał się z selektywnym i uznaniowym traktowaniem dostępu do niektórych archiwaliów.

Celem niniejszej pracy jest analiza i krytyczna ocena zakresu oddziaływania MON i MSW na funkcjonowanie jednostek ochraniających granicę morską, a także ustalenie ich roli w tworzeniu struktur organizacyjnych WOP i kształtowaniu systemu ochrony i obrony tej granicy państwa. Zamiarem autora było też ukazanie działalności jednostek WOP na tle ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej w Polsce (Ze Wstępu).

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7467-245-0
• ISBN druku: 978-83-7467-245-0
• Liczba stron: 484

Wstęp  5

Rozdział I
WYBRZEŻE W POLITYCE OBRONNEJ POLSKI DRUGIEJ POŁOWY XX WIEKU  17
1. Czynniki geograficzne i ich wpływ na obronność Polski 17
2. Ogólna charakterystyka Bałtyku i polskiego Wybrzeża 32
3. Charakterystyka wojskowo-geograficzna 34
4. Znaczenie operacyjne Wybrzeża 35
5. Rodzaje zagrożeń Wybrzeża PRL 37
5.1. Zagrożenia zewnętrzne 37
5.2. Zagrożenia wewnętrzne Wybrzeża i stan zagrożenia granicy morskiej 45
5.2.1. Czynnik demograficzny 49
5.2.2. Stopień urbanizacji i uprzemysłowienia terenu 55
5.2.3. Charakter terenu i ugrupowanie wojsk operacyjnych na Wybrzeżu 56
6. Przestępczość graniczna na Wybrzeżu do 1991 r 57

Rozdział II
SYSTEM OCHRONY GRANICY MORSKIEJ I POLSKIEJ STREFY RYBOŁÓWSTWA MORSKIEGO W LATACH 1965-1991 61
1. Organizacja ochrony granicy morskiej 61
1.1. Organizacja ochrony granicy w czasie pokoju 61
1.2. Organizacja ochrony i obrony granicy w okresie zagrożenia wewnętrznego i wojny  78
2. Gotowość bojowa, sprawy mobilizacyjne i kontrole jednostek 82
3. Służba graniczna na terenie portów morskich 92
4. Działalność operacyjno-rozpoznawcza Zwiadu Wojsk Ochrony Pogranicza 104
5. Odwody nadmorskich Brygad Wojsk Ochrony Pogranicza 118
6. Obserwacja i radiolokacyjny dozór Wojsk Ochrony Pogranicza 122
7. Jednostki pływające w ochronie granicy morskiej 134
7.1. Formy i metody pełnienia służby granicznej i bojowej przez jednostki pływające   134
7.1.1. Służba graniczna  134
7.1.2. Służba bojowa  136
7.1.3. Wojskowe Ratownictwo Morskie 138
7.2. Jednostki pływające Wojsk Ochrony Pogranicza 141
7.2.1. Charakterystyka jednostek pływających WOP 141
7.2.2. Wykorzystanie jednostek pływających WOP w służbie granicznej 143
7.3. Jednostki pływające Morskiej Brygady Okrętów Pogranicza i innych instytucji w ochronie granicy morskiej 145
7.3.1. Charakterystyka jednostek pływających MBOP 145
7.3.2. Wykorzystanie jednostek pływających Morskiej Brygady Okrętów Pogranicza i Polskiego Ratownictwa Morskiego w służbie granicznej i ochronie Polskiej Strefy Rybołówstwa Morskiego 161
8. Samodzielna Eskadra Lotnictwa Rozpoznawczego Wojsk Ochrony Pogranicza  173

Rozdział III
WYCHOWANIE I SZKOLENIE PERSONELU JEDNOSTEK OCHRANIAJĄCYCH GRANICĘ MORSKĄ  187
1. Wychowanie, szkolenie ideowo-polityczne i partyjne, działalność organizacji młodzieżowych oraz działalność społeczna personelu jednostek 187
1.1. Działalność wychowawcza, stan moralno-polityczny, dyscyplina i stosunki międzyludzkie  187
1.2. Szkolenie ideowo-polityczne i partyjne w nadmorskich Brygadach WOP i Morskiej Brygadzie Okrętów Pogranicza 190
1.3. Przodownictwo i współzawodnictwo w służbie i szkoleniu 195
1.4. Działalność społeczna i polityczna żołnierzy i marynarzy 197
1.5. Praca kulturalno-oświatowa i sportowa 200
1.6. Organizacje młodzieżowe 207
1.7. Działalność Organizacji Rodzin Wojskowych 208
2. Szkolenie wojskowe i specjalistyczne personelu 210
2.1. Szkolenie w nadmorskich Brygadach Wojsk Ochrony Pogranicza 210
2.2. Szkolenie w Morskiej Brygadzie Okrętów Pogranicza 213
2.3. Szkolenie i praktyki morskie 216
2.3.1. Szkolenie morskie na potrzeby nadmorskich Brygad Wojsk Ochrony Pogranicza  216
2.3.2. Szkolenie i praktyki morskie w Morskiej Brygadzie Okrętów Pogranicza 218
2.4. Organizacja ćwiczeń i szkoleń rezerwistów 221
3. Szkolenie podoficerów i specjalistów zasadniczej służby wojskowej w Szkołach Podoficerskich oraz Ośrodkach Szkolenia Podoficerów i Młodszych Specjalistów Wojsk Ochrony Pogranicza 225
3.1. Szkoła Specjalistów Morskich Wojsk Ochrony Pogranicza w Gdańsku 226
3.2. Szkoły Podoficerskie oraz Ośrodki Szkolenia Podoficerów i Młodszych Specjalistów Wojsk Ochrony Pogranicza w Szczecinie, Koszalinie i Kłodzku  230
4. Szkolenie żołnierzy zasadniczej służby wojskowej w nadmorskich Brygadach WOP i ich pododdziałach 239
4.1. Szkolenie kursowe podoficerów zasadniczej służby wojskowej 239
4.2. Szkolenie żołnierzy zasadniczej służby wojskowej w nadmorskich Brygadach WOP  240
4.2.1. Szkolenie żołnierzy zasadniczej służby wojskowej w kompaniach (strażnicach) portowych i batalionach portowych WOP 243
4.2.2. Szkolenie żołnierzy zasadniczej służby wojskowej w strażnicach nadmorskich (technicznych) 247
4.2.3. Szkolenie żołnierzy w pododdziałach odwodowych 248
4.2.4. Szkolenie żołnierzy w pododdziałach specjalistycznych 249
4.2.5. Szkolenie rezerw  250
4.2.6. Szkolenie dla innych wojsk i instytucji 251
5. Udział nadmorskich Brygad Wojsk Ochrony Pogranicza i Morskiej Brygady Okrętów Pogranicza w ćwiczeniach i działaniach specjalnych 254
5.1. Charakterystyka wybranych ćwiczeń szczebla centralnego i działań specjalnych  254
5.2. Udział żołnierzy i marynarzy w wydarzeniach grudniowych 1970 r 262
5.2.1. Działania w Trójmieście 262
5.2.2. Działania w Szczecinie 270
5.3. Działania jednostek w realizacji zadań stanu wojennego 1981 r 275
5.3.1. Nadmorskie Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza 275
5.3.2. Morska Brygada Okrętów Pogranicza 290

Rozdział IV
WSPÓŁPRACA NADMORSKICH BRYGAD WOJSK OCHRONY POGRANICZA Z INNYMI SŁUŻBAMI MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH,
MINISTERSTWA OBRONY NARODOWEJ I LUDNOŚCIĄ POGRANICZA 301
1. Organizacja współpracy w czasie pokoju 301
1.1. Współpraca z instytucjami resortu spraw wewnętrznych 302
1.2. Współpraca z instytucjami Ministerstwa Obrony Narodowej 315
1.2.1. Współpraca z organami WSW i Zarządem II Sztabu Generalnego WP 316
1.2.2. Współpraca z Marynarką Wojenną 319
1.2.3. Współpraca z Wojskami Obrony Powietrznej Kraju 323
1.2.4. Współpraca z ludnością cywilną i instytucjami cywilnymi na pograniczu. 330
2. Organizacja współpracy w okresie zagrożenia wewnętrznego i wojny 341

Rozdział V
WSPÓŁPRACA WOJSK OCHRONY POGRANICZA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ Z WOJSKAMI OCHRONY GRANIC ZWIĄZKU SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RADZIECKICH I NIEMIECKIEJ REPUBLIKI DEMOKRATYCZNEJ W REJONIE POŁUDNIOWEGO BAŁTYKU 345
1. Umowy graniczne i aparat pełnomocników granicznych 345
2. Współpraca z Wojskami Pogranicza Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich  348
3. Współpraca z Wojskami Pogranicza Niemieckiej Republiki Demokratycznej 353
4. Spór w Zatoce Pomorskiej 358

Zakończenie  369
Summary  377
Bibliografia  381
Wykaz skrótów  393
Indeks nazwisk  403
Indeks nazw geograficznych 405
Załączniki  411
Fotografie  463