Wybór studiów. Rola preferencji kosztów i korzyści
Omawiana książka stanowi próbę kompleksowego, a zarazem ściśle naukowego zbadania uwarunkowań wyborów edukacyjnych związanych z podejmowaniem studiów wyższych w Polsce. Na polskim rynku jest to książka unikatowa i nowatorska ze względu na holistyczne ujęcie, rygor metodologiczny i zakres danych objętych badaniem. Warto również podkreślić, że zespół autorski, obejmujący, wraz z redaktorami naukowymi siedem osób, składa się z wybitnych badaczy rynku pracy i problemów edukacyjnych.
dr hab. Mikołaj Herbst
Pracę oceniam bardzo wysoko. Jestem przekonany, że będzie to publikacja chętnie wykorzystywana nie tylko przez ekonomistów, lecz także przez specjalistów zajmujących się systemem edukacji, rozwojem kapitału ludzkiego, politykami publicznymi i ogólnie rozwojem społeczno-ekonomicznym kraju. (…)
Cieszę się, że tematyka edukacyjna zainteresowała grono utalentowanych badaczy, w większości młodych jeszcze ekonomistów z czołowego ośrodka badań ekonomicznych w kraju, jakim jest niewątpliwie Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. (…)
W sferze edukacji zaangażowane są olbrzymie środki publiczne i prywatne. Poprawa efektywności ich wykorzystania to ważne zadanie dla ekonomistów. Temu służą między innymi wysokiej jakości badania naukowe. Omawiana książka wpisuje się w ten nurt badań i jest znakomitym osiągnięciem.
prof. dr hab. Jerzy Wilkin
Urszula Sztanderska – doktor habilitowany nauk ekonomicznych, profesor UW od 2002 roku, autorka i współautorka ponad 140 publikacji naukowych, głównie na temat funkcjonowania rynku pracy i jego związków z procesami makroekonomicznymi. Jej zainteresowania badawcze obejmują m.in.: bezrobocie, w tym zwłaszcza strukturalne, współzależność edukacji i rynku pracy, instytucjonalne uwarunkowania funkcjonowania rynku pracy, a od niedawna również ekonomię edukacji.
Gabriela Grotkowska – doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Katedrze Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego. Jest autorką ponad 60 krajowych i zagranicznych publikacji naukowych, kierowała kilkoma projektami badawczymi, a jej zainteresowania naukowe dotyczą w szczególności empirycznej analizy funkcjonowania rynku pracy, związków rynku pracy z otwarciem gospodarki, specyfiki sektora publicznego w kontekście zatrudnienia i wynagrodzeń, a także ekonomii edukacji i powiązań decyzji edukacyjnych z karierą zawodową.
Pozostali autorzy: Mikołaj Czajkowski, Tomasz Gajderowicz, Marek Giergiczny. Jerzy Mycielski, Leszek Wincenciak
Spis treści
Urszula Sztanderska, Gabriela Grotkowska
Wprowadzenie 9
Gabriela Grotkowska
1. Ewolucja popytu na studia w Polsce 21
Gabriela Grotkowska, Tomasz Gajderowicz, Leszek Wincenciak
2. Źródła informacji i metodologiczne podstawy badań 33
2.1. Źrodła danych zastanych wykorzystanych w badaniach 33
2.1.1. Informacje na temat wyborow edukacyjnych na poziomie
wyższym 34
2.1.2. Informacje o nakładach prywatnych na kształcenie na poziomie
wyższym 41
2.1.3. Informacje do oszacowania kosztow alternatywnych kształcenia
na poziomie wyższym 44
2.2. Własne badanie terenowe 47
2.3. Podsumowanie 54
Tomasz Gajderowicz, Gabriela Grotkowska, Marek Giergiczny
3. Preferencje młodzieży dotyczące studiowania w świetle literatury
teoretycznej i empirycznej 57
3.1. Wprowadzenie 57
3.2. Preferencje młodzieży wobec usług edukacyjnych w ujęciu teoretycznym 58
3.3. Wybory Polakow dotyczące studiowania w świetle literatury empirycznej 74
3.4. Podsumowanie 78
Tomasz Gajderowicz, Gabriela Grotkowska, Marek Giergiczny, Jerzy Mycielski
4. Metody modelowania preferencji dotyczących studiów wyższych:
zastosowane podejście 81
4.1. Wprowadzenie 81
4.2. Modelowanie preferencji ujawnionych w rzeczywistych wyborach
kandydatow na studia 84
4.2.1. Kluczowe problemy w modelowaniu preferencji ujawnionych 84
4.2.2. Model wyboru studiow wyższych wykorzystany w badaniach
empirycznych 86
4.3. Modelowanie preferencji deklarowanych 99
4.3.1. Metoda wyboru warunkowego 100
4.3.2. Metody wyceny warunkowej 104
4.4. Podsumowanie 107
Tomasz Gajderowicz, Gabriela Grotkowska, Jerzy Mycielski
5. Preferencje ujawnione w rzeczywistych wyborach: model wyboru
kierunków studiów 109
5.1. Determinanty wyborow edukacyjnych w świetle danych zastanych 109
5.2. Determinanty wyborow edukacyjnych w świetle specjalnego badania
terenowego 111
5.3. Podsumowanie 119
Tomasz Gajderowicz, Mikołaj Czajkowski, Marek Giergiczny
6. Preferencje deklarowane dotyczące studiów
w świetle wyników badania terenowego 123
6.1. Wprowadzenie 123
6.2. Bezpośrednio deklarowane preferencje 123
6.3. Preferencje dotyczące studiow wyższych na podstawie badań opartych
na hipotetycznych sytuacjach wyboru 134
6.4. Podsumowanie 148
Leszek Wincenciak
7. Wartość wykształcenia wyższego w Polsce 155
7.1. Wprowadzenie 155
7.2. Przegląd badań teoretycznych i empirycznych 156
7.3. Koszty ponoszone w związku ze studiowaniem 163
7.3.1. Koszty bezpośrednie 163
7.3.2. Koszty alternatywne 166
7.4. Wartość bieżąca netto oraz wewnętrzna stopa zwrotu z wykształcenia
wyższego – analiza przekrojowa 169
7.4.1. Założenia badawcze 169
7.4.2. Wartość wykształcenia wyższego i stopa zwrotu w populacji
ogołem 171
7.4.3. Wartość wykształcenia wyższego i stopa zwrotu według płci,
grup kierunkow kształcenia oraz rodzaju ukończonej szkoły
wyższej 173
7.5. Podsumowanie 182
Urszula Sztanderska, Gabriela Grotkowska
8. Preferencje, korzyści i koszty studiowania 185
8.1. Przedmiot, założenia i metody prezentowanych badań 185
8.2. Rezultaty i ich implikacje 191
Bibliografia 201
Dodatek. Wyniki analizy determinant wyboru kierunku studiów
z wykorzystaniem danych zastanych 213
Badanie Ekonomicznej Aktywności Ludności 213
Diagnoza Społeczna 219
Bilans Kapitału Ludzkiego 221
Polski Generalny Sondaż Społeczny 223
Program „Pierwsza Praca” – Absolwent 224
Aneks statystyczny 227
Noty o autorach 241
Indeks nazwisk 243
