Zderzenie kultur

• Druk: Lublin, 2014
• Autor: Artur Wysocki
• Wydawca: UMCS

Książka Zderzenie kultur. Polskość i sowieckość na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939-1941 we wspomnieniach Polaków zawiera wieloaspektową analizę dynamiki stosunków społecznych i kulturowych zaistniałych pomiędzy ludnością polską a sowiecką podczas pierwszej okupacji sowieckiej (17 września 1939 r. – 22 czerwca 1941 r.), a więc w sytuacji, gdy na ziemie wschodnie II RP wkroczyły wojska Armii Czerwonej, a niedługo później ludność napływowa ze wschodu, mająca za zadanie budować na zajętych terenach nowy, sowiecki porządek społeczny. Rozgrywające się wówczas wydarzenia stanowią niezwykle interesującą i rozbudowaną ilustrację przejawów i społecznych konsekwencji kontaktu ludności miejscowej z odmienną rzeczywistością społeczno-kulturową

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7784-477-9
• ISBN druku: 978-83-7784-477-9
• Liczba stron: 388

Wstęp  9
Metodologia badań  25

1. Założenia, problematyka i hipotezy badawcze  25
2. Metoda biograficzna  33
3. Stan badań nad problematyką kontaktu kulturowego na ziemiach wschodnich II RP w latach 1939-1941  38
4. Charakterystyka materiału empirycznego  44
5. Procedura badań  51

Część I. Konteksty	55

I. Ziemie wschodnie II Rzeczypospolitej (kontekst społeczny) 57

1. Ziemie wschodnie II Rzeczypospolitej jako pogranicze kulturowe 58
2. Terytorium i mitologia 63
3. Procesy narodotwórcze 71
4. Struktura i stosunki społeczne oraz narodowościowe 75
5. Stereotyp Rosji i Rosjan oraz jego historyczne uwarunkowania 88

II. Pierwsza okupacja sowiecka 1939-1941 (kontekst historyczny)  99

1. Terytorialne zróżnicowanie i zmienne strukturalne pierwszej okupacji sowieckiej  100
2. Rys historyczny pierwszej okupacji sowieckiej 102
3. Sowietyzacja ziem wschodnich II RP  109
4. Polityka narodowościowa władz sowieckich  135
5. Charakterystyka napływowej ludności sowieckiej 139

Część II. Zderzenie kultur	145

III. Pierwsze wrażenie 147

1. Periodyzacja pierwszej okupacji sowieckiej 149
2. Wyzwolenie czy okupacja? 152
3. Wkroczenie Armii Czerwonej. Pierwszy kontakt 156
4. Zachowania żołnierzy i pierwsze porządki władz sowieckich  162
5. Wybory 22 października 1939 roku 175

IV. Polacy wobec sowietyzacji 181

1. „Przybysze ze Wschodu” 182
1.1. Nowa obyczajowość  182
1.2. Estetyka i organizacja przestrzeni publicznej  190
1.3. Język 193
1.4. Terror – strach – brak zaufania  196
1.5. Pozytywne elementy zachowań Sowietów i rzeczywistości sowieckiej 206
2. Funkcjonowanie gospodarki i ogólne warunki bytu  213
3. Polacy o instytucjach sowieckich 224
3.1. Propaganda 225
3.2. Oświata 229
3.3. Szkolnictwo wyższe 236
4. Kultura polityczna 244
5. Religia i próby ateizacji społeczeństwa 253

V. Kontekst niemiecki i pozostałe składniki obrazu okupacji sowieckiej 259

1. Kontekst niemiecki 260
2. Inni wobec sowietyzacji 269
3. Obraz enkawudzisty a obraz czerwonoarmisty 286
4. Funkcje społeczne humoru okupacyjnego 288

VI. Okupacja sowiecka a dynamika i struktura zderzenia kultur 301

1. Od szoku kulturowego i cywilizacyjnego do zderzenia kultur 303
2. Struktura różnic kulturowych 306
3. Zderzenie kultur a rezultaty sowietyzacji ziem wschodnich II RP 331
4. Podstawowe cechy pierwszej okupacji sowieckiej jako zderzenia kulturowego 346

Zakończenie 353
Bibliografia 359
Spis tabel 387