Diagnostyka i leczenie chorób nadnerczy

• Druk: Warszawa, 2013
• Autor: Maciej Otto
• Wydawca: PZWL

Pierwsza na polskim rynku wydawniczym monografia przedstawiająca w ujęciu wielodyscyplinarnym aktualny stan wiedzy na patologii gruczołu nadnerczowego oraz metod diagnostycznych i terapeutycznych aktualnie stosowanych w chorobach nadnerczy. W książce - przygotowanej przez zespół uznanych krajowych autorytetów w tej dziedzinie - omówiono m.in. anatomię i fizjologię nadnerczy, metody diagnostyczne, w tym najnowsze badania obrazowe, leczenie Publikacja jest adresowana do endokrynologów i chirurgów zajmujących się chorobami nadnerczy. Farmakologiczne i chirurgiczne, wraz z zastosowaniem chirurgii laparoskopowej.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Medycyna
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-200-4782-0
• ISBN druku: 978-83-200-4477-5
• Liczba stron: 310

1. Wprowadzenie – chirurgia nadnerczy wczoraj, dziś i jutro – Tadeusz Tołłoczko       1
1.1. Wstęp                                           1
1.2. Przełomowe osiągnięcia wiedzy o nadnerczach                    1
1.3. Przez myśl, trud i wątpliwości do sukcesów i porażek                            	3
1.4. Postęp                                           4
1.5. Postęp technologiczny                                                          	5
1.5.1. Adrenalektomia laparoskopowa klasyczna i wspomagana operacyjnym robotem                                                               	5
1.5.2. Jakość i bezpieczeństwo                                               	6
1.5.3. Wady                                                                 	6
1.6. Wpływ technologii na wskazania operacyjne                      7
1.7. Postęp w zakresie medycyny klinicznej                          7
1.7.1. Częściowa adrenalektomia                                             	7
1.7.2. Genetyka                                     7
1.7.3. Markery nowotworowe                                                	8
1.7.4. Markery angiogenezy                               8
1.7.5. Diagnostyka obrazowa                             8
1.7.6. Diagnostyka I obrazowanie molekularne. Genomika funkcjonalna        	8
1.7.7. Badania biochemiczne                             9
1.8. Wizja przyszłości                                                              	9
2. Anatomia chirurgiczna nadnerczy – Sławomir Nazarewski                 11
3. Funkcja i budowa nadnerczy – Lucyna Papierska                                      	16
3.1. Rozwój embrionalny i starzenie się nadnerczy                                   	16
3.2. Fizjologia wydzielania nadnerczowego                          17
3.3. Hormony kory nadnerczy                                                       	17
3.3.1. Efekty działania hormonów kory nadnerczy                   19
3.4. Hormony rdzenia nadnerczy                                22
3.5. Patofizjologiczne uwarunkowania chorób nadnerczy                   23
4. Podstawowe badania biochemiczne i ich interpretacja w chorobach nadnerczy – Urszula Ambroziak, Tomasz Bednarczuk                                           	25
4.1. Wstęp                                           25
4.2. Diagnostyka zaburzeń czynności kory nadnerczy                                	26
4.2.1. Całkowite stężenie kortyzolu w surowicy                   26
4.2.2. Stężenie kortyzolu w ślinie                                             	27
4.2.3. Stężenie wolnego kortyzolu w moczu                                   	28
4.2.4. Stężenie ACTH                                   30
4.2.5. Stężenie aldosteronu                                                  	31
4.2.6. Ocena aktywności reninowej osocza (ARO) i bezpośredni pomiar stężenia reniny (DRC)                                                  	32
4.2.7. Stężenie androgenów nadnerczowych                    33
4.2.8. Stężenie 17?-hydroksyprogesteronu (17-OHP)                35
4.2.9. Testy dynamiczne wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń czynności kory nadnerczy                                                       	36
4.3. Diagnostyka zaburzeń czynności rdzenia nadnerczy                              	49
4.3.1. Stężenie metoksykatecholamin/amin katecholowych w moczu       49
4.3.2. Stężenie metoksykatecholamin/amin katecholowych w osoczu       50
4.4. Podsumowanie                                        51
5. Leczenie hormonami i pochodnymi hormonów – Lucyna Papierska                    	53
5.1. Kortykotropina i kortykosteroidy                                                	53
5.1.1. Kortykotropina                                  53
5.1.2. Kortykosteroidy                                                       	54
5.2. Leki adrenostatyczne                                   59
5.3. Leki blokujące układ renina–angiotensyna–aldosteron                60
6. Współczesne metody obrazowe w diagnostyce guzów nadnerczy – Andrzej Cieszanowski 63
6.1. Wstęp                                           63
6.2. Anatomia radiologiczna nadnerczy                                             	63
6.3. Metody obrazowania nadnerczy                                                	65
6.3.1. Tomografia komputerowa                                             	65
6.3.2. Rezonans magnetyczny                                               	68
6.3.3. Ultrasonografia                                                       	69
6.3.4. Pozytonowa tomografia emisyjna (PET, PET-CT)                         	71
6.4. Scyntygrafia                                                                    	72
6.5. Pozostałe metody diagnostyczne                                               	73
6.5.1. Biopsja pod kontrolą USG lub CT                         73
6.5.2. Cewnikowanie żył nadnerczowych                                      	73
6.6. Zmiany w nadnerczach w badaniach obrazowych                    73
6.6.1. Gruczolak kory nadnerczy                                             	73
6.6.2. Przerzuty                                      76
6.6.3. Rak kory nadnerczy                                78
6.6.4. Guz chromochłonny (pheochromocytoma)                              	80
6.6.5. Przerost kory nadnerczy                                                	83
6.6.6. Rzadkie zmiany w nadnerczach                                        	84
6.7. Podsumowanie                                        87
7. Choroby kory nadnerczy                                                               	90
7.1. Diagnostyka i leczenie pierwotnego hiperaldosteronizmu – Andrzej Januszewicz, Aleksander Prejbisz                                   	90
7.1.1. Definicja i częstość występowania                                    	90
7.1.2. Postacie                                                             	92
7.1.3. Obraz kliniczny                                  94
7.1.4. Diagnostyka biochemiczna                                             	95
7.1.5. Lokalizacja zmian                                98
7.1.6. Leczenie                                                               	101
7.2. Nadczynność kory nadnerczy – choroba i zespół Cushinga – Lucyna Papierska   	106
7.2.1. Wstęp                                        106
7.2.2. Objawy                                                               	106
7.2.3. Diagnostyka hiperkortyzolemii                         110
7.2.4. Badania obrazowe                                                     	113
7.2.5. Leczenie                                                               	114
7.3. Incydentaloma nadnerczy – Anna A. Kasperlik-Załuska              114
7.3.1. Wstęp                                        114
7.3.2. Epidemiologia                                   115
7.3.3. Etiologia i patogeneza                             115
7.3.4. Obraz kliniczny                                  116
7.3.5. Rozpoznanie                                                         	118
7.3.6. Rozpoznanie różnicowe                                                	121
7.3.7. Leczenie                                                              	122
7.4. Wrodzony przerost kory nadnerczy – Lucyna Papierska                         	126
7.4.1. Wstęp                                        126
7.4.2. Niedobór 21-hydroksylazy                                             	126
7.4.3. Rozpoznanie                                                         	128
7.4.4. Leczenie                                                               	129
7.4.5. Inne, rzadko występujące zaburzenia steroidogenezy nadnerczowej     	131
7.5. Niedoczynność kory nadnerczy – Lucyna Papierska                 132
7.5.1. Epidemiologia                                   132
7.5.2. Przyczyny                                     133
7.5.3. Objawy                                                               	137
7.5.4. Badania laboratoryjne                               139
7.5.5. Rozpoznanie                                                         	141
7.5.6. Testy stymulacyjne                                                    	141
7.5.7. Badania obrazowe                                                     	143
7.5.8. Leczenie                                                               	143
8. Choroby rdzenia nadnerczy                                                          	144
8.1. Guz chromochłonny i przyzwojaki – Mariola Pęczkowska                      	144
8.1.1. Wstęp                                        144
8.1.2. Patofizjologia                                                         	146
8.1.3. Obraz kliniczny                                  147
8.1.4. Diagnostyka                                   150
8.1.5. Leczenie                                                               	154
8.1.6. Złośliwy guz chromochłonny i złośliwe przyzwojaki             155
8.2. Zespoły wielogruczołowe uwarunkowane genetycznie – Sylwia Szpak-Ulczok, Barbara Jarząb                                        	160
8.2.1. Wstęp                                        160
8.2.2. Zespół mnogich nowotworów endokrynnych typu 1 (MEN1)            	160
8.2.3. Zespół mnogich nowotworów endokrynnych typu 2 (MEN2)            	162
8.2.4. Zespół guzów chromochłonnych i przyzwojaków (PGL)               	163
8.2.5. Zespół von Hippla–Lindaua (VHL)                       164
8.2.6. Nerwiakowłókniakowatość typu 1 (NF1)                  165
8.2.7. Zespół Carneya                                                       	165
9. Diagnostyka molekularna w rozpoznawaniu chorób nadnerczy – Kornelia Hasse-Lazar, Sylwia Szpak-Ulczok, Barbara Jarząb                             168
9.1. Wstęp                                           168
9.2. Zespoły dziedzicznie uwarunkowanych guzów chromochłonnych i przyzwojaków  168
9.2.1. Zespół mnogich nowotworów endokrynnych typu 2 (MEN2)             	168
9.2.2. Zespół guzów chromochłonnych i przyzwojaków (PGL)                 	169
9.2.3. Nerwiakowłókniakowatość typu 1 (NF1)                    170
9.2.4. Zespół von Hippla–Lindaua                            171
9.2.5. Diagnostyka molekularna guzów rdzenia nadnerczy                    	171
9.3. Zespół mnogich nowotworów endokrynnych typu 1 (MEN1)             173
9.4. Rak kory nadnerczy                                                            	173
9.5. Zespół Carneya                                        173
9.6. Podsumowanie                                        175
10. Rak kory nadnercza – Krzysztof Kołomecki                                           	176
10.1. Wstęp                                           176
10.2. Etiopatogeneza                                        176
10.3. Objawy kliniczne                                                               	178
10.4. Badania hormonalne                                   179
10.5. Badania obrazowe                                                               	180
10.5.1. Ultrasonografia (USG)                               180
10.5.2. Tomografia komputerowa (CT)                         180
10.5.3. Rezonans magnetyczny (MRI)                                           	181
10.5.4. Scyntygrafia                                   182
10.5.5. Pozytonowa tomografia emisyjna (PET)                                 	182
10.5.6. Tomografia emisyjna jednego fotonu                                   	182
10.5.7. Biopsja cienkoigłowa                                                  	183
10.6. Ocena histopatologiczna                                                       	183
10.7. Stopień zaawansowania klinicznego                            184
10.8. Leczenie chirurgiczne                                   184
10.9. Radioterapia                                         186
10.10. Inne techniki ablacyjne                                   186
10.11. Chemioterapia                                                                 	186
10.12. Leczenie adjuwantowe                                   187
10.13. Przerzuty guzów złośliwych do nadnerczy                         187
10.14. Rokowanie                                                                    	188
10.15. Zespoły wielogruczołowe                                  188
10.15.1. Zespół Li–Fraumeni                                188
10.15.2. Zespół Beckwitha–Wiedemanna                         188
10.15.3. Zespół MEN1 (zespół Wermera)                                        	189
10.15.4. Zespół rodzinnej polipowatości gruczolakowatej (zespół Gardnera)     189
10.16. Podsumowanie                                        189
11. Stany nagłe w chorobach nadnerczy wymagające adrenalektomii lub tumorektomii w trybie pilnym – Krzysztof Kuzdak                                                  	191
11.1. Wstęp                                           191
11.2. Przełom nadnerczowy w guzie chromochłonnym jako hormonalna przyczyna adrenalektomii w trybie pilnym                             191
11.3. Uwarunkowania anatomiczne i powikłania ze strony sąsiadujących narządów jako przyczyna adrenalektomii w trybie pilnym                      193
11.4. Powikłania miejscowe w przebiegu guza nadnercza jako przyczyna adrenalektomii w trybie pilnym                             194
11.5. Zmiany nadnerczowe u kobiet w ciąży jako przyczyna adrenalektomii w trybie pilnym                                           194
12. Ocena anestezjologiczna – postępowanie śródoperacyjne i pooperacyjne – Andrzej Kański, Remigiusz Gelo, Paweł Andruszkiewicz                 197
12.1. Wstęp                                           197
12.2. Znieczulenie do operacji usunięcia guza chromochłonnego nadnercza (pheochromocytoma)                                   197
12.2.1. Przedoperacyjna ocena chorego i premedykacja                         	198
12.2.2. Monitorowanie funkcji życiowych podczas operacji i kaniulacja naczyń   	198
12.2.3. Wybór metody znieczulenia                          199
12.2.4. Hiperglikemia i hipoglikemia                                           	201
12.3. Znieczulenie do operacji usunięcia guza nadnercza wywołującego nadnerczową hiperkortyzolemię (zespół Cushinga)                            201
12.3.1. Przedoperacyjna ocena chorego oraz premedykacja             202
12.3.2. Wybór metody znieczulenia                          202
12.4. Znieczulenie do usunięcia guza nadnercza wywołującego nadnerczowy hiperaldosteronizm (zespół Conna)                                             	203
12.4.1. Przygotowanie do operacji                                             	203
12.4.2. Wybór metody znieczulenia                          203
12.5. Ułożenie pacjenta podczas adrenalektomii                       204
12.6. Opieka pooperacyjna                                   204
12.7. Podsumowanie                                        205
13. Klasyczne operacje nadnerczy – Maciej Otto                                           	207
13.1. Wstęp                                           207
13.2. Wskazania, przygotowanie przedoperacyjne i problemy w kwalifikacji do operacji 208
13.3. Rodzaje dostępów operacyjnych do nadnercza stosowanych w metodzie klasycznej (otwartej)                                     215
13.4. Zakres operacji                                        224
13.5. Powikłania po adrenalektomii                                                  	224
13.6. Podsumowanie                                        225
14. Małoinwazyjne operacje nadnerczy – Maciej Otto                       227
14.1. Wstęp                                           227
14.2. Wskazania do laparoskopowej/wideoskopowej adrenalektomii           228
14.3. Rodzaje dostępów do nadnercza w metodzie wideoskopowej                    	232
14.3.1. Dostęp przezotrzewnowy przedni                                      	233
14.3.2. Dostęp przezotrzewnowy boczny                       233
14.3.3. Dostęp do prawego nadnercza                         235
14.3.4. Dostęp do lewego nadnercza                                           	239
14.3.5. Dostęp zaotrzewnowy boczny                          242
14.3.6. Dostęp zaotrzewnowy tylny                           243
14.3.7. Wideoskopowa adrenalektomia w zmianach obustronnych nadnerczy  244
14.3.8. Oszczędzająca adrenalektomia wideoskopowa                         	246
14.3.9. Modyfikacja klasycznych dostępów wideoskopowych             248
14.3.10. Powiłania po adrenalektomii wideoskopowej                            	249
14.4. Podsumowanie                                        250
15. Trudności w kwalifikowaniu chorych do operacji i problemy operacyjne – Krzysztof Kołomecki                                        251
15.1. Wstęp                                           251
15.2. Trudności w kwalifikowaniu chorych do operacji                                 	251
15.3. Problemy operacyjne                                   254
15.4. Podsumowanie                                        256
16. Terapia uzupełniająca guzów endokrynnych – Kornelia Hasse-Lazar, Barbara Jarząb   	257
16.1. Wstęp                                           257
16.2. Złośliwy guz chromochłonny                                257
16.2.1. Leczenie chirurgiczne                                                  	258
16.2.2. Leczenie izotopowe przy użyciu metajodobenzylguanidyny znakowanej
131I (131I-MIBG)                                   258
16.2.3. Leczenie izotopowe przy użyciu analogów somatostatyny znakowanych radioaktywnym itrem (90Y) lub lutetem (144Lu)                           	259
16.2.4. Chemioterapia                                  260
16.2.5. Radioterapia                                                          	261
16.2.6. Kontrola objawów hormonalnych                                      	261
16.3. Rak kory nadnerczy                                                            	261
16.3.1. Leczenie operacyjne                               261
16.3.2. Mitotan                                                              	262
16.3.3. Chemioterapia                                  263
16.3.4. Radioterapia                                                         	264
16.3.5. Kontrola objawów hormonalnych                                      	264
16.4. Podsumowanie                                        264
17. Zasady leczenia zastępczego niedoczynności kory nadnerczy – Lucyna Papierska       	266
17.1. Uzupełnianie niedoboru glikokortykosteroidów                    266
17.2. Uzupełnianie niedoboru mineralokortykosteroidów                              	270
17.3. Uzupełnianie niedoboru androgenów nadnerczowych                            	271
17.4. Leczenie substytucyjne po zabiegach operacyjnych na nadnerczach               	272
18. Diagnostyka morfologiczna guzów nadnercza – Barbara Górnicka             274
18.1. Wstęp                                           274
18.2. Nowotwory kory nadnercza                                                    	274
18.3. Nowotwory rdzenia nadnerczy                               280
19. Nowe technologie w chirurgii nadnerczy – Sławomir Nazarewski              288
20. Wademekum leków stosowanych w chorobach nadnerczy – Maciej Jędrasik       295
20.1. Wstęp                                           295
20.2. Leczenie farmakologiczne chorób nadnerczy                       297
20.2.1. Niedoczynność kory nadnerczy                         297
20.2.2. Zespół Cushinga                                  297
20.2.3. Pierwotny hiperaldosteronizm                          298
20.2.4. Wrodzony przerost nadnerczy                          299
20.2.5. Guz chromochłonny nadnerczy                         299
20.2.6. Rak kory nadnercza                                299
20.3. Podsumowanie                                        300
Skorowidz                                              306