Doświadczenia szkolne pierwszego rocznika reformy edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne

• Druk: Kraków, 2010
• Redakcja naukowa: Maria Dudzikowa, Renata Wawrzyniak-Beszterda
• Wydawca: Impuls

Przedkładana Czytelnikom pierwsza część raportu (pierwszy tom) prezentuje, odtworzony przez autorów z odpowiedzi studentów I roku UAM (na pytania ankiety Studenci I roku UAM 2005/2006 o swoich szkołach) wizerunek ich szkół trzech szczebli kształcenia (szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum). Wizerunek ten (zmienna objaśniana/zależna) jest analizowany i interpretowany z uwzględnieniem zasobów osobowych – właściwości psychologicznych badanych osób i rodzinno-środowiskowo-szkolnych (zmienne objaśniające/niezależne). Są to zatem badania przekrojowe niemierzące związków przyczynowych między zmiennymi, ale statystyczne. Rekonstruując szkolne doświadczenia badanych studentów – maturzystów 2005’, autorzy próbują w odwołaniu do Brunerowskiej koncepcji edukacji (Bruner, 2006), która w swych ramach stwarza (oferuje) uczniom warunki doświadczania sprawstwa, refleksji i współpracy, czyli partycypację w prorozwojowej kulturze szkoły – odpowiedzieć na pytanie: jak bogaty kontekst rozwoju stwarzały szkoły trzech szczebli kształcenia w retrospekcji ich absolwentów – pierwszego rocznika reformy. Zostałą zatem podjęta próba diagnozy i oceny polskiej szkoły „na starcie” reformy edukacyjnej z 1998 roku poprzez rekonstrukcję doświadczeń maturzystów 2005’. W roku akademickim 2015/2016 autorzy publikacji planują powtórzyć badania za pomocą tych samych narzędzi badawczych.

Z satysfakcją zatem oddajemy do rąk Czytelników pierwszy tom cyklu „Maturzyści 2005’”. Jego struktura jest przejrzysta – pierwszy rozdział przybliża podstawy teoretyczno-metodologiczne naszych badań: „Studenci I roku UAM o swoich szkołach. Z doświadczeń pierwszego rocznika reformy edukacji. Badania retrospektywne”. Rozdział drugi prezentuje badanych studentów w świetle zmiennych niezależnych, trzeci przybliża Jakość treściowego wizerunku szkoły i jej uwarunkowania. Z doświadczeń studentów, w następnym zaś rozdziale zestawiamy wnioski z badań i rekomendacje. Tom kończymy rozdziałem zatytułowanym Ku sprawstwu, współpracy i refleksyjności poprzez ich doświadczanie w edukacji szkolnej. Brunerowskie przesłanie w praktyce.

Maria Dudzikowa

Poznań, marzec 2010

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Edukacja, pedagogika, szkolnictwo
• Redakcja: Maria Dudzikowa, Renata Wawrzyniak-Beszterda
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7850-263-0
• ISBN druku: 978-83-7587-543-0
• Liczba stron: 492

Wprowadzenie	11
I. Z teorii i metodologii badań	16
	1. Uzasadnienie badań i ich cele (Maria Dudzikowa)	17
	2. Podstawowe założenia teoretyczne (Maria Dudzikowa)	25
		2.1. Poza potoczne rozumienie pamięci	25
		2.2. Inspiracje Brunerowskie	27
		2.3. Jakość treściowego wizerunku szkoły	40
		2.4. Uwarunkowania jakości treściowego wizerunku szkoły	44
	3. Problematyka badań (Maria Dudzikowa)	45
		3.1. Problemy i hipotezy	46
		3.2. Operacjonalizacja zmiennych i procedura badań (Renata Wawrzyniak-Beszterda)	49
II. Portret badanych w świetle zasobów osobowych, rodzinnych i środowiskowo-szkolnych	54
	1. Zasoby osobowe (Karina Knasiecka-Falbierska)	55
		1.1. Dziedzina studiów	55
		1.2. Płeć	56
		1.3. Poziom indywidualnych osiągnięć edukacyjnych	56
			1.3.1. Poziom osiągnięć szkolnych	57
			1.3.2. Ocena zachowania	57
		1.4. Poziom samooceny badanych	58
		1.5. Stopień nasilenia optymizmu wobec możliwości realizacji celów i dążeń życiowych	60
		1.6. Zaangażowanie w działalność samorządu i organizacji pozaszkolnych	61
			1.6.1. Stopień uczestnictwa w stowarzyszeniach pozaszkolnych	62
			1.6.2. Stopień uczestnictwa w samorządzie szkolnym i klasowym	62
		1.7. Uczestniczenie w praktykach religijnych	63
	2. Zasoby rodzinne (Renata Wawrzyniak-Beszterda, Sylwia Jaskulska)	65
		2.1. Poziom wykształcenia matki i ojca	65
		2.2. Standard materialny rodziny	68
			2.2.1. Ocena standardu materialnego rodziny	69
			2.2.2. Pomoc materialna ze strony rodziców	71
			2.2.3. Ocena warunków do odrabiania lekcji	72
			2.2.4. Stopień korzystania z płatnych zajęć dodatkowych	73
			2.2.5. Dostęp do Internetu	74
		2.3. Jakość relacji z rodzicami	76
			2.3.1. Poczucie zbieżności własnych celów i dążeń życiowych z celami i dążeniami matki oraz ojca	77
			2.3.2. Wsparcie ze strony matki i ojca otrzymywane przez badanych w różnych sytuacjach życiowych	78
			2.3.3. Ocena respondenta dotycząca jego rozmów z matką i ojcem	79
		2.4. Liczba dzieci w rodzinie	81
	3. Zasoby środowiskowo-szkolne (Ewa Bochno, Ireneusz Bochno, Anita Famuła-Jurczak, Ewa Tłuczek-Tadla)	84
		3.1. Zasoby środowiskowo-szkolne (część I) (Anita Famuła-Jurczak, Ewa Tłuczek-Tadla)	85
			3.1.1. Województwo i miejsce zamieszkania	85
			3.1.2. Korzystanie z edukacji przedszkolnej	87
			3.1.3. Lokalizacja szkoły	88
			3.1.4. Typ szkoły	90
			3.1.5. Sposób dotarcia do szkoły	91
			3.1.6. Warunki dotarcia do szkoły	92
		3.2. Zasoby środowiskowo-szkolne (część II) (Ewa Bochno, Ireneusz Bochno)	95
			3.2.1. Jakość infrastruktury szkoły	96
			3.2.2. Stopień kontroli w szkole – zatrudnianie firmy ochroniarskiej oraz monitoring	108
			3.2.3. Stopień zagrożenia używkami	111
III. Jakość treściowego wizerunku szkoły i jej uwarunkowania. Z doświadczeń studentów	118
	1. Lekcja (Renata Wawrzyniak-Beszterda)	119
		1.1. Wizerunek lekcji	119
		1.2. Weryfikacja hipotez	128
			1.2.1. Wizerunek lekcji a zasoby osobowe	128
			1.2.2. Wizerunek lekcji a zasoby rodzinne	132
			1.2.3. Wizerunek lekcji a zasoby środowiskowo-szkolne	136
	2. Lekcja wychowawcza (Sylwia Jaskulska)	146
		2.1. Wizerunek lekcji wychowawczej	146
		2.2. Weryfikacja hipotez	155
			2.2.1. Jakość treściowego wizerunku lekcji wychowawczej a zasoby osobowe badanych	155
			2.2.2. Jakość treściowego wizerunku lekcji wychowawcze ja zasoby rodzinne	160
			2.2.3. Jakość treściowego wizerunku lekcji wychowawczej a zasoby środowiskowo-szkolne	162
	3. Relacje nauczyciel – uczeń/uczniowie (Karina Knasiecka-Falbierska)	174
		3.1. Wizerunek relacji nauczyciel – uczeń/uczniowie	174
		3.2. Weryfikacja hipotez	183
			3.2.1. Jakość treściowego wizerunku relacji nauczyciel – uczeń/uczniowie a zasoby osobowe	183
			3.2.2. Jakość treściowego wizerunku relacji nauczyciel – uczeń/uczniowie a zasoby rodzinne	188
			3.2.3. Jakość treściowego wizerunku relacji nauczyciel – uczeń/uczniowie a zasoby środowiskowo-szkolne	189
	4. Relacje rówieśnicze (Ewa Bochno)	199
		4.1. Wizerunek relacji rówieśniczych	199
		4.2. Weryfikacja hipotez	209
			4.2.1. Jakość treściowego wizerunku relacji rówieśniczych a zasoby osobowe	209
			4.2.2. Jakość treściowego wizerunku relacji rówieśniczych a zasoby rodzinne	214
			4.2.3. Jakość treściowego wizerunku relacji rówieśniczych a zasoby środowiskowo-szkolne	217
	5. Oferta pozalekcyjna (Anita Famuła-Jurczak, Ewa Tłuczek-Tadla)	228
		5.2. Weryfikacja hipotez	237
			5.2.1. Jakość treściowego wizerunku oferty pozalekcyjnej a zasoby osobowe	237
			5.2.2. Jakość treściowego wizerunku oferty pozalekcyjnej a zasoby rodzinne	241
			5.2.3. Jakość treściowego wizerunku oferty pozalekcyjnej a zasoby środowiskowo-szkolne	244
	6. Kontekst organizacyjny (Ireneusz Bochno)	254
		6.1. Wizerunek kontekstu organizacyjnego szkoły	254
		6.2. Weryfikacja hipotez	261
			6.2.1. Jakość treściowego wizerunku szkolnego kontekstu organizacyjnego a zasoby osobowe	261
			6.2.2. Jakość treściowego wizerunku szkolnego kontekstu organizacyjnego a zasoby rodzinne	265
			6.2.3. Jakość treściowego wizerunku szkolnego kontekstu organizacyjnego a zasoby środowiskowo-szkolne	268
IV. Jakość treściowego wizerunku szkoły maturzystów 2005 i jej uwarunkowania. Wnioski i rekomendacje	282
	1. Wnioski z badań i rekomendacje	283
		1.1. Wizerunek lekcji i jego uwarunkowania (Renata Wawrzyniak-Beszterda)	283
			1.1.1. Wnioski	283
			1.1.2. Rekomendacje	286
		1.2. Wizerunek lekcji wychowawczej i jego uwarunkowania (Sylwia Jaskulska)	288
			1.2.1. Wnioski	288
			1.2.2. Rekomendacje	292
		1.3. Wizerunek relacji nauczyciel – uczeń/uczniowie i jego uwarunkowania (Karina Knasiecka-Falbierska)	294
			1.3.1. Wnioski	294
			1.3.2. Rekomendacje	298
		1.4. Wizerunek relacji rówieśniczych i jego uwarunkowania (Ewa Bochno)	300
			1.4.1. Wnioski	300
			1.4.2. Rekomendacje	303
		1.5. Wizerunek oferty pozalekcyjnej i jego uwarunkowania (Anita Famuła-Jurczak, Ewa Tłuczek-Tadla)	306
			1.5.1. Wnioski	306
			1.5.2. Rekomendacje	310
		1.6. Wizerunek kontekstu organizacyjnego szkoły i jego uwarunkowania (Ireneusz Bochno)	312
			1.6.1. Wnioski	312
			1.6.2. Rekomendacje	314
	2. Stopień zadowolenia ze szkoły a jakość jej wizerunku (Sylwia Jaskulska)	316
	3. Porównanie jakości treściowego wizerunku szkoły trzech szczebli kształcenia (Mateusz Marciniak)	320
	4. Weryfikacja hipotez badawczych – podsumowanie (Mateusz Marciniak)	329
V. Ku sprawstwu, współpracy i refleksyjności poprzez ich doświadczanie w edukacji szkolnej. Brunerowskie przesłanie w praktyce (Maria Dudzikowa)	335
	1. Pole problemowe raz jeszcze	337
	2. Zarys pedagogii szkolnej wyłaniającej się z doświadczeń pierwszego rocznika reformy edukacji	339
	3. W stronę praktyki... tropami Brunera	365
		3.1. „Potrzebujemy reformy szkolnictwa przeprowadzanej z większą świadomością...”	368
		3.2. „Najważniejszym zadaniem wszystkich dążeń reformatorskich jest włączenie nauczycieli do debaty i projektowania zmian...”	391
		3.3. „Udoskonalenie edukacji wymaga nauczycieli, którzy rozumieją... i potrafią"	403
	4. Jerome Bruner i co dalej?	408
Spis tabel	415
Spis wykresów i schematów	418
Aneksy	419
Bibliografia	465