Doświadczenie edukacyjne w perspektywie andragogicznej. Studium biograficzno-fenomenograficzne

• Druk: Gdańsk, 2013
• Autor: Alicja Jurgiel-Aleksander
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Tematem podejmowanym w tej rozprawie jest kwestia znaczenia doświadczeń edukacyjnych w kształtowaniu biografii osób wywodzących się z rodzin o niskim kapitale kulturowym, w których nie było dotychczas tradycji ani zdobywania średniego wykształcenia, ani tym bardziej studiowania. Analizuję doświadczenia edukacyjne podmiotów, którym pomimo różnych przeciwności udało się w rezultacie zdobyć najpierw średnie wykształcenie w szkole dla dorosłych, a później uczestniczyć w edukacji na poziomie szkoły wyższej, co mogłoby świadczyć o sile i determinacji badanych, ale także o skuteczności systemu edukacyjnego. Na ile można tę konstatację podtrzymać, postanowiłam zbadać, przyglądając się mechanizmowi kreacji doświadczeń edukacyjnych w ciągu życia trzydziesto- i czterdziestolatków powracających do systemu edukacyjnego. Należy jednak zaznaczyć, że doświadczenie edukacyjne jest tu traktowane jako doświadczenie biograficzne. Ujawnione w historiach badanych o własnym życiu, odsłania zarówno jednostkowy kapitał sprawczy autorów dotyczący bycia w sytuacji zarówno uczenia się, jak i nauczania, ale także – co ważne – pozwala ujawnić kulturowe oraz społeczne zapośredniczenia wytwarzanej narracji. Próbując odpowiedzieć na pytanie, jaka jest moc owych do-świadczeń dla ich kariery życiowej, ale także – w jakiej sytuacji dorośli stawiają siebie, myśląc o własnych praktykach uczenia się, staram się pokazać rzeczywiste znaczenie edukacji w ich życiu.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Edukacja, pedagogika, szkolnictwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7865-101-7
• ISBN druku: 978-83-7865-101-7
• Liczba stron: 265

Wprowadzenie	9

Rozdział pierwszy. Doświadczenie edukacyjne we współczesnym dyskursie andragogicznym	15

1.1. Doświadczenie edukacyjne jako instrument racjonalizacji funkcjonowania człowieka w systemie społeczno-ekonomicznym	18
1.1.1. Edukacja dorosłych w służbie praktyk oświecania społeczeństwa	20
1.1.2. Edukacja dorosłych w służbie przygotowania pracowników na rynek pracy	26
1.2. Doświadczenie edukacyjne jako naturalnie wpisane w sposób bycia człowieka w świecie od dzieciństwa do starości	31
1.2.1 Wędrówka jako metafora życia i uczenia się	34
1.2.2. Upominanie się o dydaktykę biograficzną	37
1.3. Doświadczenie edukacyjne jako wyraz zaangażowania dorosłego w praktyki społeczne	39
1.3.1. Krytyka praktyk szkolnych	41
1.3.2. Biograficzne uczenie się – jaki dorosły, jakie praktyki edukacyjne?	46
1.4. Doświadczenie edukacyjne w cieniu refleksji nad znaczeniem edukacji dorosłych	55

Rozdział drugi. Możliwości badania doświadczenia edukacyjnego w świetle badań narracyjnych. Ustalenia metodologiczne	58

2.1. Identyfikacja sposobów rozumienia doświadczenia edukacyjnego w świetle podejścia interpretatywno-konstruktywistycznego	58
2.1.1. Potencjał poznawczy badań biograficznych i fenomenograficznych	60
2.1.2. Wywiad otwarty pogłębiony jako metoda gromadzenia danych	70
2.2. Dorośli, którzy stali się studentami. Charakterystyka grupy badawczej i etapy prowadzenia badań w terenie	72

Rozdział trzeci. Narracyjne konstruowanie doświadczeń edukacyjnych w ciągu życia. Rezultaty analizy danych	77

3.1. Proces budowania doświadczeń edukacyjnych i mechanizmy ich wytwarzania w świetle historii życia. Rezultaty analizy biograficznej	78
3.1.1. Narracja typu „Chciałabym osiągnąć więcej niż moi rodzice”, z eksponowaniem znaczenia środowiska wychowania i socjalizacji w dzieciństwie i młodości dla konstrukcji doświadczeń edukacyjnych w ciągu życia	79
3.1.1.1. Rozum praktyczny w splocie pochodzenia społecznego i konieczności kształcenia	85
3.1.2. Narracja typu „Dziś należy dostosować się do rynku pracy i postępu cywilizacyjnego” z eksponowaniem znaczenia kształcenia dla zdobywania doświadczeń edukacyjnych w ciągu życia	88
3.1.2.1. Wiara w moc prorynkowego kształcenia jako efekt internalizacji świata zewnętrznego jako ekonomicznego	95
3.1.3. Narracja typu„Każdy dorosły z natury jest mądry”, z eksponowaniem znaczenia dyspozycji do uczenia się jako wpisanych w kondycję człowieka	97
3.1.3.1. Pochwała codzienności i uczenie się zamiast nauczania	103
3.1.4. Narracja typu „Muszę dać sobie szansę” z eksponowaniem   znaczenia środowiska życia dla konstrukcji doświadczeń edukacyjnych w ciągu życia	106
3.1.4.1. Edukacja w środowisku życia i znaczenie relacji  społecznych	112
3.1.5. Narracja typu „Chcę być świadoma/świadomy tego, w czym uczestniczę”, z eksponowaniem znaczenia studiowania dla konstrukcji doświadczeń edukacyjnych w ciągu życia	113
3.1.5.1. Niedokończona edukacja motorem studiowania	121
3.1.6. Edukacja dorosłych: od świata, który określa uczenie się, do uczenia się, które określa sposób życia	122
3.2. Od historii życia do rekonstrukcji koncepcji doświadczeń edukacyjnych. Rezultaty analizy fenomenograficznej	124
3.2.1. Doświadczenie edukacyjne jako rezultat przebywania w instytucji kształcącej i jako rezultat absorbcji wiedzy	126
3.2.1.1. Społeczne zapotrzebowanie na strukturalno-funkcjonalny wizerunek szkoły	129
3.2.2. Doświadczenie edukacyjne jako konsekwencja niedoświadczania edukacji adekwatnej do oczekiwań badanych na każdym etapie ich kształcenia	132
3.2.2.1. W poszukiwaniu koncepcji praktycznego uczenia się	135
3.2.3. Doświadczanie edukacyjne jako bycie w sytuacji wymiany zasobów	136
3.2.3.1. Aktywne uczenie się i dojrzałe studiowanie jako sposób życia	139
3.2.4. Biograficzny potencjał doświadczeń edukacyjnych	140

Rozdział czwarty. Jakie światy doświadczeń edukacyjnych „zamieszkują” i współtworzą dorośli? Implikacje andragogiczne	143

4.1. Świat instytucjonalnego kształcenia zorientowanego utylitarnie jako recepta na zapobieganie alienacji dorosłych. Pytanie o dydaktykę dorosłych	144
4.2. Świat codzienności bez szkoły i instrumentalnego uczenia się poza szkołą. Próba„humanizacji” dyskursu andragogicznego czy powrót do dobrze znanych praktyk?	148
4.3. Świat społeczno-kulturowego budowania doświadczeń edukacyjnych. Dynamika uczenia się przez całe życie	151
4.4. Od koncepcji doświadczenia edukacyjnego do znaczenia edukacji w życiu człowieka	154

Podsumowanie	156
Bibliografia	161