Edukacja małego dziecka. Tom 14
Tom 14 serii Edukacja małego dziecka, zatytułowany Konteksty społeczne i międzykulturowe, prezentuje kolejne rozważania teoretyczne i praktyczne nad współczesnymi problemami rozwoju twórczego dziecka.
Kontekstom społecznym i międzykulturowym oraz tendencjom i problemom edukacji małego dziecka poświęcone są opracowania zamieszczone w tej publikacji. W poszczególnych tekstach znajdują się poglądy, propozycje oraz wyniki badań i studiów dotyczące różnych obszarów funkcjonowania dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym we współczesnej rzeczywistości społeczno-kulturowej.
Prezentowany tom składa się z dwóch części. W pierwszej, noszącej tytuł Społeczne konteksty dziecka i dzieciństwa – propozycje teoretyczne i rozwiązania praktyczne, autorzy zwracają uwagę m.in. na potrzebę opracowania metodologii badań nad dzieciństwem. Jak podkreśla Danuta Waloszek, na świecie, obok nas dorosłych, jest konkretny, rozwijający się człowiek – dziecko/uczeń z imienia i nazwiska oraz z własną biografią, któremu należy się uwaga i powaga. Jest swoiście wyposażoną, wartościową, fascynującą „cząstką elementarną” ludzkości. Uchwycenie niezwykłości „nowego, kolejnego powołanego do życia człowieka”, jego indywidualności i ustosunkowanie się do nich jest podstawowym zadaniem dorosłej części społeczeństwa, w tym nauczyciela. Autorzy poszczególnych tekstów opisują dzieciństwo z dwóch perspektyw: a) węższej – obejmującej indywidualny dziecięcy świat przeżyć, znaczeń, wartości, doświadczeń, aktywności, którego centrum stanowi rodzina, szkoła, rówieśnicy, codzienne kontakty społeczne, oraz b) szerszej – rozumianej jako historyczno-społeczno-kulturowa kategoria, odnosząca się do statusu społecznego dziecka, ukazująca jego położenie w grupie społecznej. Wskazują także na potrzebę edukacji refleksyjnej w pracy pedagogicznej, opartej m.in. na dialogowaniu z dziećmi.
Druga część, zatytułowana Wychowanie międzykulturowe małego dziecka – doświadczenia polskie i zagraniczne, zawiera zarówno teoretyczną, jak i praktyczną egzemplifikację zagadnień związanych z edukacją międzykulturową. W kontekście polskich, słowackich, czeskich, duńskich i niemieckich doświadczeń prezentowane są zagadnienia dotyczące nabywania kompetencji społecznych przez uczniów żyjących w środowiskach zróżnicowanych kulturowo czy funkcjonowania w szkołach większościowych dzieci wywodzących się z mniejszości narodowych i etnicznych. Tę część zamyka przewodnik bibliograficzny, obejmujący najważniejsze lektury do edukacji międzykulturowej dla dzieci. Przemysław P. Grzybowski, autor przewodnika, słusznie zaznacza, że przemyślana praca z lekturami do edukacji międzykulturowej uświadamia, iż każdy z ich bohaterów – nawet najbardziej niezwykły, wręcz dziwaczny – jest wartościowy i przez to godzien szacunku, a jedną z cech konstytuujących jego wartość stanowi właśnie odmienność, różnica, dzięki której świat młodego czytelnika ulega wzbogaceniu o nowe idee, poglądy, wzory postępowania.
Ewa Ogrodzka-Mazur
