Instytucja zadatku w polskim prawie cywilnym

• Druk: 2008
• Autor: Monika Tenenbaum-Kulig
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

Stan prawny na: 20.08.2008 r.


Książka stanowi kompleksowe opracowanie monograficzne dotyczące zadatku - instytucji, z którą wiążą się liczne problemy i różnice poglądów, dotyczące jej relacji do ogólnych reguł odpowiedzialności kontraktowej, jak i stosunków pomiędzy nią a innymi dodatkowymi zastrzeżeniami umownymi i instytucjami prawnymi o pokrewnym charakterze. Monografia przedstawia m.in. analizę uregulowania zadatku w przepisach art. 74-75 k.z. i art. 394 k.c., zagadnienie związku zadatku z prawem odstąpienia, omówienie funkcji sumy pieniężnej lub rzeczy - wręczanej tytułem zadatku - oraz funkcji tej instytucji prawnej. W publikacji zaprezentowano poglądy dotyczące znaczenia przepisu art. 394 k.c. oraz roli zwyczaju jako czynnika mogącego kształtować treść zadatku. Ponadto przedstawiono stanowisko dotyczące potencjalnego przedmiotu zadatku, jego dopuszczalnej wartości oraz jej wpływu na możliwość zastosowania reguły interpretacyjnej z art. 394 k.c., związku czasowego pomiędzy zawarciem umowy a wydaniem przedmiotu zadatku oraz charakteru uprawnień przysługujących wierzycielowi w przypadku niewykonania zobowiązania, za które dłużnik ponosi wyłączną odpowiedzialność.

Poruszono także zagadnienie możliwości interpretacji rozwiązań cywilnoprawnych i dokonywania ich wykładni - na przykładzie zadatku - z punktu widzenia ekonomicznej analizy prawa, zakończone próbą wykazania, że instytucja ta, ze względu na cechę efektywności, stanowi atrakcyjny instrument umożliwiający modyfikację reguł odpowiedzialności kontraktowej.

Książka dostępna także w wersji elektronicznej. Kliknij i sprawdź --->

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-264-1871-6
• ISBN druku: 978-83-7601-131-8
• EAN: 9788326418716
• Liczba stron: 488

Wykaz skrótów 
9

Wstęp 
 str. 13
1. Uwagi wprowadzające 
 str. 13
2. Pojęcie instytucji prawnej 
 str. 14
3. Rozróżnienie instytucji prawnej zadatku i jej przedmiotu 
 str. 16
4. Charakter analizy
 str. 18

Rozdział I

Ewolucja uregulowania zadatku w prawie polskim 
 str. 21
1.1. Wprowadzenie 
 str. 21
1.2. Funkcje zadatku 
 str. 23
1.3. Zadatek a odstępne 
 str. 26
1.4. Kwestia niedopuszczalności miarkowania wysokości zadatku 
 str. 27
1.5. Rodzaj uprawnień przysługujących w przypadku
niewykonania zobowiązania przez stronę umowy zadatkowej
z powodu okoliczności, za które ponosi ona wyłączną
odpowiedzialność 
 str. 28
1.6. Czynniki kształtujące znaczenie prawne zadatku 
 str. 29
1.7. Wydanie przedmiotu zadatku 
 str. 30
1.8. Podsumowanie 
 str. 30

Rozdział II

Funkcje instytucji prawnej zadatku i jej przedmiotu 
 str. 32
2.1. Termin "funkcja" i jego znaczenia 
 str. 32
2.1.1. Funkcja jako relacja 
 str. 35
2.1.2. Funkcja jako działanie (rola) 
 str. 35
2.1.3. Funkcja jako cel 
 str. 38
2.1.4. Funkcja jako skutek 
 str. 41
2.1.5. Podsumowanie 
 str. 45
2.2. Klasyfikacja funkcji zadatku wyróżnianych w doktrynie
prawa cywilnego
 str. 46
2.2.1. Funkcja zadatku jako znaku zawarcia umowy 
 str. 48
2.2.2. Funkcja zadatku jako zabezpieczenia spełnienia świadczenia 
 str. 51
2.2.3. Funkcja zadatku jako zaliczki na poczet świadczenia
(a conto) 
 str. 52
2.2.4. Funkcja zadatku jako zadośćuczynienia za zawód
(odstępnego) 
 str. 53
2.3. Funkcja zabezpieczenia wykonania zobowiązania (funkcja odszkodowawcza) 
 str. 58

Rozdział III

Mechanizm kwalifikacji wręczenia sumy pieniężnej lub rzeczy
jako ustanowienia zadatku w świetle art. 65 i art. 394 k.c
 str. 68

Rozdział IV

Zadatek jako dodatkowe zastrzeżenie umowne 
 str. 108
4.1. Zasada swobody umów 
 str. 108
4.2. Zadatek jako element umowy 
 str. 120

Rozdział V

Zwyczaj jako źródło kształtujące treść instytucji zadatku 
 str. 139

Rozdział VI

Ustanowienie zadatku według art. 394 k.c. 
 str. 175
6.1. Przedmiot zadatku i jego wartość 
 str. 175
6.1.1. Wartość przedmiotu zadatku zastrzeżonego w umowie
przedwstępnej 
 str. 190
6.2. Moment ustanowienia zadatku 
 str. 195
6.3. Realny charakter postanowienia o zastrzeżeniu zadatku 
 str. 200

Rozdział VII

Podstawowe zagadnienia odpowiedzialności dłużnika
za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania 
 str. 208
7.1. Pojęcie odpowiedzialności. Odpowiedzialność
cywilnoprawna - jej miejsce w systemie prawnym 
oraz zasadnicze cechy 
 str. 208
7.1.1. Funkcje odpowiedzialności cywilnoprawnej 
 str. 213
7.2. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa 
 str. 217
7.2.1. Zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej 
 str. 223
7.3. Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej 
 str. 224
7.3.1. Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania 
 str. 230
7.3.2. Granice obowiązku dłużnika - niemożliwość
świadczenia 
 str. 233
7.3.3. Opóźnienie spełnienia świadczenia 
 str. 238
7.3.4. Nienależyte wykonanie zobowiązania 
 str. 241
7.3.5. Szkoda 
 str. 245
7.3.6. Związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź
nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą 
 str. 249
7.3.7. Problem niezachowania należytej staranności 
 str. 252
7.3.8. Wzorzec wymaganej staranności 
 str. 252
7.3.9. Traktowanie niezachowania należytej staranności jako
elementu bezprawności lub winy 
 str. 255
7.3.10. Pojęcie winy i jej rodzaje 
 str. 259
7.3.11. Znaczenie pojęcia bezprawności 
 str. 264
7.4. Odpowiedzialność za czyny własne oraz za czyny
innych osób 
 str. 266
7.5. Ciężar dowodu odpowiedzialności kontraktowej 
 str. 274

Rozdział VIII

Skutki prawne ustanowienia zadatku według art. 394 k.c. 
 str. 281
8.1. Przypadek niewykonania zobowiązania wskutek okoliczności,
za które odpowiedzialność ponosi jedna ze stron 
 str. 281
8.1.1. Pojęcie niewykonania zobowiązania 
 str. 285
8.1.2. Modyfikacje kształtujące uprzywilejowaną pozycję
prawną wierzyciela w porównaniu z ogólnymi regułami
odpowiedzialności kontraktowej 
 str. 287
8.2. Przypadek wykonania zobowiązania 
 str. 305
8.3. Przypadek rozwiązania umowy i jej niewykonania
wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi
odpowiedzialności lub za które odpowiedzialność ponoszą
obie strony 
 str. 311
8.4. Realizacja uprawnień wynikających z zastosowania zadatku
- zagadnienia szczegółowe 
 str. 316
8.4.1. Rozkład ciężaru dowodu 
 str. 316
8.4.2. Problem interpretacji zwrotu "suma dwukrotnie
Wyższa" na gruncie przepisu art. 394 § 1 k.c. 
 str. 318
8.4.3. Ustawowe uprawnienie odstąpienia od umowy 
 str. 322
8.4.4. Wymagalność roszczenia i termin jego przedawnienia 
 str. 327
8.5. Problem obligacyjnych lub rzeczowych skutków
ustanowienia zadatku 
 str. 330
8.5.1. Zastosowanie konstrukcji depozytu nieprawidłowego 
 str. 333
8.5.2. Zastosowanie konstrukcji legis commissoriae 
 str. 339
8.5.3. Zastosowanie konstrukcji przewłaszczenia
na zabezpieczenie 
 str. 342

Rozdział IX

Zadatek a inne instytucje prawne
 str. 344
9.1. Uwagi wprowadzające 
 str. 344
9.2. Zadatek a zaliczka 
 str. 345
9.3. Zadatek a kara umowna 
 str. 351
9.4. Zadatek a umowne prawo odstąpienia i odstępne
 str. 370
9.5. Zadatek a kaucja 
 str. 385
9.6. Zadatek a zastaw 
 str. 392
9.7. Zadatek a wadium 
 str. 399
9.8. Zadatek a premia opcyjna 
 str. 412

Rozdział X

Instytucja prawna zadatku z punktu widzenia ekonomicznej
analizy prawa 
 str. 418
10.1. Uwagi wprowadzające 
 str. 418
10.2. Podstawowe założenia ekonomicznej analizy prawa
i możliwość jej zastosowania do regulacji
cywilnoprawnych 
 str. 418
10.3. Ocena odpowiedzialności kontraktowej przy zastosowaniu
ekonomicznej analizy prawa 
 str. 424
10.4. Ocena instytucji zadatku przy zastosowaniu ekonomicznej
analizy prawa 
 str. 427
10.5. Podsumowanie i wnioski końcowe 
 str. 436

Bibliografia 
 str. 441