Kreatywność. Mózg w dobie innowacji
Życie w starożytnym Egipcie nie zmieniło się zbytnio od powstania piramidy Cheopsa do czasów panowania Ramzesa Wielkiego, czyli przez jakieś 1300 lat. W naszych czasach zaś spora część wiedzy nabytej na studiach przed dziesięcioma laty dziś jest już przestarzała.
Liczba nowości, z którymi mamy do czynienia nie tylko jako jednostki, lecz także jako społeczeństwo, rośnie w galopującym tempie.
W społeczeństwie, w którym panowała stagnacja informacyjna, a zmiany zachodziły z prędkością lodowca, stosunkowo niewiele jednostek angażowało się w procesy twórcze; egzystencją zdecydowanej większości społeczeństwa rządziła rutyna, która raz opanowana wystarczyła za drogowskaz do końca życia. Ale w społeczeństwie, w którym wiedza i umiejętności odchodzą do lamusa, zanim zdążą stać się rutyną, praktycznie każdy człowiek staje się częścią procesu twórczego: jeśli nawet sam nie tworzy oryginalnych rozwiązań, to przynajmniej wykorzystuje i włącza do swojego życia nowe idee, koncepcje i umiejętności. Czy taka tendencja wymaga od członków społeczeństwa opartego na nowości innego wykorzystywania naszych zasobów neuronalnych, mocy naszego mózgu? Czy to wpłynie na sposób, w jaki zmienia się z wiekiem nasz mózg? Elkhonon Goldberg próbuje dowieść, że odpowiedź na te pytania prawdopodobnie brzmi: „tak”.
Istnieje też druga strona medalu: tworzenie nowości. Jak rodzą się nowatorskie idee? W dobie innowacyjności zrozumienie, w jaki sposób mózg człowieka przetwarza nowość, staje się sprawą ogromnej wagi. Jako społeczeństwo mamy dwojaką motywację, żeby odkryć mózgowe mechanizmy mierzenia się z nowością: chcemy bowiem dowiedzieć się zarówno, jak jest konsumowana, jak i jak jest tworzona. Właśnie ta dwojaka motywacja była dla prof. Goldberga impulsem do napisania tej książki.
Uważam, ze książka Profesora Goldberga jest wyjątkową pozycją z kilku powodów. Po pierwsze, choć tematyka twórczości nie jest nowa, na rynku wydawniczym nie ma publikacji, która w kompleksowy sposób wyjaśniałaby neuronalne, psychologiczne i kulturowe podstawy twórczości. Po drugie, choć bezspornie zrozumienie treści książki wymaga od Czytelnika pewnego poziomu erudycji, książka napisana jest bardzo przyjaznym językiem. Po trzecie, choć stanowi ona tematyczną całość, poszczególne rozdziały napisane są w taki sposób, że Czytelnik może je czytać niezależnie od pozostałych. Po czwarte, książkę wieńczy epilog, w którym Elkhonon Goldberg zarysowuje ważne pytania na temat kreatywności oraz proponuje kierunki dalszych badań tego zjawiska. Rozdział ten stanowi tym samym swoisty drogowskaz dla badaczy zajmujących się tematyką neuronalnych korelatów twórczości.
dr hab. Michał Harciarek,
Uniwersytet Gdański
Strony 9-11.pdf(pdf)
102 KB
