Metafory konceptualne jako narzędzia rozumowania i poznania prawniczego
Książka jako pierwsza na naszym rynku wydawniczym prezentuje wyniki interdyscyplinarnych badań przeprowadzonych na polskim języku prawnym i prawniczym z użyciem metodologii kognitywnej teorii metafory konceptualnej. Wykazuje, że na każdym etapie dyskursu prawniczego jego uczestnicy używają w swoim profesjonalnym myśleniu, najczęściej nieświadomie, wielu powszechnych, ale także specyficznie prawnych metafor pojęciowych.
Dzięki licznym przykładom, pochodzącym z różnych obszarów prawa (aktów normatywnych, uzasadnień orzeczeń, piśmiennictwa z zakresu nauk prawnych), teoretyczne dotychczas twierdzenia znalazły swoje bardzo mocne potwierdzenie w praktyce. Dodatkową zaletą książki są rysunki obrazujące metafory, ułatwiające zrozumienie przedstawionych tez.
Monografia jest przeznaczona dla prawników praktyków, legislatorów, pracowników naukowych zajmujących się szeroko rozumianą humanistyką prawników, kognitywistów, lingwistów, filozofów, a także dla tłumaczy tekstów prawnych i prawniczych.
Wykaz skrótów 9
Wstęp 11
Rozdział I Założenia, aparat pojęciowy i metodologia 33 I.1. Założenia, aparat pojęciowy i metodologia badań z perspektywy lingwistycznej 33 I.1.1. Teoria metafory w językoznawstwie współczesnym 33 I.1.2. Metafora kognitywna - wprowadzenie 34 I.1.3. Metafora - ogólna charakterystyka i rys historyczny 37 I.1.4. Współczesna kognitywna teoria metafory pojęciowej 42 I.1.5. Metafora i interdyscyplinarność badań nad językiem 59 I.1.6. Podsumowanie konceptualne 63 I.1.7. Zastosowana metoda 64 I.2. Założenia, aparat pojęciowy i metodologia badań z perspektywy prawniczej 70
Rozdział II Metafora realizowana w polskim języku prawnym 98 II.1. Prawo materialne 98 II.1.1. Obrazowanie metaforyczne w kodeksie cywilnym 98 II.1.2. Obrazowanie metaforyczne w kodeksie karnym 142 II.1.3. Obrazowanie metaforyczne w kodeksie spółek handlowych 187 II.2. Prawo proceduralne 208 II.2.1. Obrazowanie metaforyczne w kodeksie postępowania cywilnego 208 II.2.2. Obrazowanie metaforyczne w kodeksie postępowania karnego 234
Rozdział III Metafora realizowana w polskim języku prawniczym - język orzecznictwa 278 III.1. BIAŁE PLASTIKI - wyrok SA we Wrocławiu z dnia 11 lipca 2008 r., II AKa 143/08 280 III.2. PRZEBIJANIE ZASŁONY KORPORACYJNEJ, OBEJŚCIE PRAWA - wyrok SN z dnia 17 marca 2015 r., I PK 179/14 290 III.3. ODNOWIENIE, UGODA, PRZEDAWNIENIE - wyrok SA w Szczecinie z dnia 30 października 2014 r., I ACa 685/14 300 III.4. OŚMIORNICA - wyrok SA w Łodzi z dnia 30 grudnia 2014 r., I ACa 931/14 311 III.5. PRZESTĘPSTWO TO POJEMNIK - wyrok SA w Katowicach z dnia 15 stycznia 2009 r., II AKa 321/08 322 III.6. ROZKŁAD POŻYCIA - wyrok SN z dnia 13 maja 1998 r., III CKN 484/97 332 III.7. SPROWADZENIE NIEBEZPIECZEŃSTWA - wyrok SA w Katowicach z dnia 30 listopada 2005 r., II AKa 281/05 339 III.8. WDARCIE SIĘ - wyrok SA w Białymstoku z dnia 17 lipca 2014 r., II AKa 140/14 348 III.9. HANDEL LUDŹMI - wyrok SA w Poznaniu z dnia 25 lutego 2014 r., II AKa 247/13 352 III.10. ZATARCIE SKAZANIA, ZBIEG PRZESTĘPSTW, KARA ŁĄCZNA - wyrok SN z dnia 29 sierpnia 2013 r., IV KK 168/13 362 III.11. PODŻEGANIE - wyrok SN z dnia 5 marca 2008 r., V KK 343/07 373
Rozdział IV Metafora realizowana w polskim języku prawniczym - język dogmatyk prawniczych, teorii i filozofii prawa 380 IV.1. RACJONALNY PRAWODAWCA [P] TO RACJONALNY CZŁOWIEK 380 IV.2. PRAWO [P] TO PRZESZKODA 400 IV.3. PRAWO [P] TO BUDOWLA 417 IV.4. CIĘŻAR DOWODU [P] TO CIĘŻAR FIZYCZNY 441
Rozdział V Wnioski 469 V.1. Wnioski z perspektywy językoznawcy 469 V.2. Wnioski z perspektywy tłumacza 479 V.3. Wnioski z perspektywy prawnika 488
Bibliografia 499
Wykaz orzecznictwa 509
