Metodyka procesu resocjalizacji w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych
W niniejszej publikacji zajeto się procesem resocjalizacji realizowanym w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych (MOW) typu wychowawczo-resocjalizacyjnego. Niedostosowanie społeczne wychowanków tych ośrodków prowadzi do konieczności stosowania oddziaływań resocjalizacyjnych zgodnie z przesłankami teoretycznymi procesu resocjalizacji. Eliminowanie zachowań antagonistyczno-destruktywnych powinno się odbywać poprzez oddziaływania psychokorekcyjne i psychoterapeutyczne. Takie działania mają za zadanie spowodowanie u jednostek nieprzystosowanych społecznie przemian w sferze motywacji i postaw z destruktywnych na konstruktywne, pożytecznych jednostkowo i społecznie. Wymaga to – oprócz realizacji działań opiekuńczo-wychowawczych – realizacji specjalistycznych zajęć reedukacyjnych w zakresie terapii, psychoedukacji, a także socjoterapii.
[...] Podjęcie przez Autora tej problematyki badawczej wynika z wyraźnego braku w prowadzonych badaniach naukowych ewaluacji pracy resocjalizacyjnej z młodzieżą niedostosowaną społecznie i umieszczaną w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Mowa o takiej ewaluacji, która umożliwiłaby formułowanie nowych, skutecznych form i metod pracy z młodzieżą niedostosowaną społecznie w systemie instytucjonalnym. Wprawdzie wiele się mówi o nowych metodach pracy z rodzinami patologicznymi oraz o programach oddziaływań profilaktycznych i resocjalizacyjnych wobec młodzieży niedostosowanej społecznie, lecz nie przeprowadzono badań ujmujących aktualne uwarunkowania środowiskowe i metodyczne w pracy z wychowankami młodzieżowych ośrodków wychowawczych.
Osobistym źródłem zainteresowań Autora poruszaną problematyką są własne doświadczenia z pracy w młodzieżowym ośrodku wychowawczym. W wyniku obserwacji jako wychowawcy oraz opinii wyrażanych przez innych nauczycieli, wychowawców nasuwa się potrzeba usystematyzowania metodyki pracy resocjalizacyjnej z nieletnimi niedostosowanymi społecznie.
Niewykluczone, że zaprezentowana analiza metod procesu resocjalizacji oraz próba ich usystematyzowania unaoczni każdemu pedagogowi resocjalizacji, z jak szerokim spektrum metodycznym mamy do czynienia we współczesnej praktyce resocjalizacyjnej. Wiedza ta może posłużyć w trafnym doborze metod pracy z młodzieżą niedostosowaną społecznie nie tylko w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, lecz także w innych placówkach zajmujących się resocjalizacją nieletnich.
W toku zrealizowanych badań naukowych Autor przeanalizował realizację powyższych komponentów procesu resocjalizacji w praktyce młodzieżowych ośrodków wychowawczych. Przeprowadzone badania miały na celu dostarczenie odpowiedzi na następujące pytania:
1. Jaka jest struktura i dynamika przyczyn umieszczania objętych badaniami wychowanków w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych?
2. Jakie są przejawy indywidualizacji oddziaływań opiekuńczych wobec wychowanków objętych badaniami?
3. Jakie są przejawy indywidualizacji specjalnych oddziaływań wychowawczych wobec wychowanków objętych badaniami?
4. Jakie są przejawy indywidualizacji oddziaływań terapeutycznych wobec wychowanków objętych badaniami?
Aby uzyskać odpowiedzi na postawione pytania, posłużono się metodą sondażu diagnostycznego przy użyciu takich technik badawczych, jak: kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji, kwestionariusz obserwacji warunków organizacyjnych, analiza dokumentów – akt osobowych wychowanków.
