Nauka logiki Tom 2
Bodaj najdziwniejsza z książek Helga, a także dotycząca najbardziej fundamentalnych zagadnień, które autor określa jako nauki o bycie, istocie i pojęciu. Po z górą 50. latach przedstawiamy czytelnikowi wydanie drugie tego wręcz legendarnego dzieła. Nie jest to proste wznowienie, a tekst starannie przejrzany i skolacjonowany, unowocześniony i odświeżony. Klasyczny przekład Adama Landmana, tak zakorzeniony w polskiej recepcji Hegla, zyskuje tu na jasności i ożywa.
Formy myślenia przejawiają się i utrwalają przede wszystkim w języku ludzkim. W naszych czasach nie można za często przypominać, że tym, co różni człowieka od zwierzęcia, jest myślenie. Język przeniknął we wszystko, co staje się stroną wewnętrzną człowieka, wyobrażeniem w ogóle, we wszystko, co człowiek czyni czymś własnym. A to, co człowiek ujmuje w języku i w nim wypowiada, zawiera w sposób ukryty i pogmatwany lub wyraźny jakąś kategorię – tak bardzo naturalny jest dla człowieka moment logiczny, albo – tak bardzo moment ten jest samą jego swoistą naturą. Jeśli jednak naturę w ogóle jako to, co fizyczne, przeciwstawimy temu, co duchowe, będziemy musieli powiedzieć, że moment logiczny jest raczej czynnikiem nadnaturalnym, który wciska się w całe życie naturalne człowieka, w jego uczucia, poglądy, pragnienia, potrzeby i popędy, przeobrażając je w ten sposób – choć tylko od strony formalnej – w coś ludzkiego, w wyobrażenia i cele.
(Fragment z tekstu)
Hegel Georg Wilhelm Friedrich
(1770–1831); filozof niemiecki; jeden z głównych przedstawicieli klasyków filozofii niemieckiej; przedstawiciel idealizmu obiektywnego.
W latach 1801–1806 wykładał na uniwersytecie w Jenie, w latach 1808–1816 rektor i profesor gimnazjum klasycznego w Norymberdze, w 1816 roku profesor uniwersytetu w Heidelbergu, od 1818 roku — w Berlinie.
Hegel stworzył system filozoficzny stanowiący skrajnie racjonalistyczną i dialektyczną postać idealizmu obiektywnego. System ten obejmował logikę (tj. naukę o formach rozwoju myśli, pełniącą funkcję ontologii), filozofię przyrody i filozofię ducha. Podstawowym założeniem filozofii Hegla było uznanie, że cała rzeczywistość kształtuje się według jednej, rozwijającej się dialektycznie idei, stanowiąc proces realizowania się absolutu (rozumu historycznego, ducha świata) zmierzającego do uświadomienia sobie swojej własnej wolności. Dzieje ludzkości, będąc etapem w tym procesie, przechodzą przez stadia ducha subiektywnego (rozwoju jednostki), ducha obiektywnego (rozwoju społeczeństwa) i ducha absolutnego (rozwoju kultury). Realizacja idei świadomości wolności w dziejach dokonuje się przez instytucje społeczne, stosunki społeczne, moralność, państwo, osiągając formy najwyższe w sztuce, religii i filozofii. Prowadzi ona od wolności jedynie władcy (w despotiach starożytnego Wschodu), przez wolność niektórych (w starożytnej Grecji i Rzymie) do wolności wszystkich, kształtującej się w epoce chrześcijańsko-germańskiej. Przebieg rozwoju historycznego nie jest harmonijny. Dokonuje się w drodze rewolucyjnych skoków, wskutek ujawniania się wewnętrznych sprzeczności w zjawiskach, które wyczerpały już swe możliwości ewolucyjne i podlegają alienacji oraz negacji.
System filozoficzny Hegla charakteryzowały: panlogizm, wyrażający się w tezie o tożsamości myśli i bytu oraz wynikającej z niej rozumności i logiczności praw rozwoju świata i historii; historyzm, zgodnie z którym każde zjawisko jest momentem koniecznym historycznego procesu rozwoju. Filozofia Hegla wywarła znaczny wpływ na dalszy rozwój filozofii europejskiej, zwł. niemieckiej, oraz stała się jednym z głównych źródeł marksizmu, który podejmując jej problemy i metodę, nadał im materialistyczną interpretację.
Główne dzieła Hegla:Fenomenologia ducha (1807, wydanie polskie t. 1–2 1963–64), Nauka logiki (1812–16, wydanie polskie t. 1–2 1967–68), Encyklopedia nauk filozoficznych (1817, wydanie polskie 1990) — stanowiąca wykład pełnego systemu Hegla, Zasady filozofii prawa (1821, wydanie polskie 1969, wydanie ostatnie 1990), oraz wydane pośmiertnie wykłady z estetyki, filozofii historii, historii filozofii, filozofii przyrody, filozofii religii, spośród których w tłumaczeniu polskim wyszły: Wykłady z filozofii dziejów (wydanie polskie 1919, wydanie ostatnie t. 1–2 1958), Wykłady o estetyce (wydanie polskie t. 1–3 1964–67), Wykłady z historii filozofii, t. 1 (wydanie polskie 1994).
Seria BIBLIOTEKA KLASYKÓW FILOZOFII
Dobrze znana czytelnikom seria z długoletnią, bo sięgającą półwiecza tradycją. Powstała w 1952 roku. Stanowi kanon klasyki filozoficznej złożony z dzieł najwybitniejszych myślicieli różnych epok, kręgów kulturowych, nurtów i kierunków, budowany w języku polskim dzięki uczonym tej miary, co Władysław Tatarkiewicz, Tadeusz Kotarbiński, Kazimierz Ajdukiewicz, Roman Ingarden, Leszek Kołakowski, przy współpracy całego polskiego środowiska filozoficznego. Adresowana do przedstawicieli nauki, wykładowców, studentów i wszystkich miłośników filozofii.
