Nowe narzędzia informatyczne służące monitorowaniu podatników
Jedynymi skutecznymi sposobami nadzorowania podatników są obecnie narzędzia informatyczne. Publikacja przedstawia nowe metody pozyskiwania i analizy informacji o podatnikach i ich działalności gospodarczej. Celem opracowania jest omówienie: wpływu przepisów dotyczących nowych technologii na proces kształtowania zobowiązań podatkowych, wzrost nadzoru elektronicznego nad podatnikami, płatnikami i importerami wraz z oceną czy działania te przyniosły pożądany efekt fiskalny.
Autor przedstawia m.in.: • funkcje e-Urzędu Skarbowego, • regulacje prawne umożliwiające blokadę rachunku bankowego podatnika (w ramach systemu STIR), • znaczenie utworzenia Systemu Informacji Finansowej (SInF) dla gromadzenia informacji o kontach bankowych, • rolę centralnych rejestrów podatkowych, • funkcjonowanie systemu SENT w praktyce, • systemy monitorowania (śledzenia) wyrobów akcyzowych i tytoniowych, • wady i zalety mechanizmu podzielonej płatności, • kasy rejestrujące on-line, • charakterystykę JPK i JPK_VAT, • cele i założenia krajowego systemu faktur elektronicznych (KSeF).
Książka jest przeznaczona dla doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych, sędziów, , a także pracowników administracji skarbowej oraz księgowych. Zainteresuje również przedstawicieli nauki oraz studentów prawa i administracji.
Wykaz skrótów 11
Wprowadzenie 17
Rozdział I
Środki prawne służące do uzyskania informacji podatkowych przez organy podatkowe, celne oraz kontroli skarbowej 33
I.1. Zagadnienia ogólne 33
I.2. Czynności operacyjno-rozpoznawcze 34
I.3. Informacje podatkowe i specjalna dokumentacja podatkowa 38
I.4. Czynności sprawdzające 46
I.5. Zwykły i szczególny nadzór podatkowy 48
I.6. Przedstawienie uregulowań kontroli podatkowej, skarbowej oraz celnej 52
I.7. Postępowanie procesowe 60
I.8. Kasy rejestrujące 64
I.9. Współpraca organów podatkowych, celnych oraz kontroli skarbowej z innymi organami państwowymi oraz na arenie międzynarodowej celem pozyskania materiału dowodowego 68
I.10. System Poltax jako pierwsza baza danych o podatnikach 75
I.11. Wnioski 79
Rozdział II
e-Urząd Skarbowy 85
II.1. e-Urząd jako docelowy model administracji publicznej, w tym administracji podatkowej 85
II.2. Funkcje e-Urzędu Skarbowego oraz metody korzystania z nich 90
II.3. Oferowane oraz docelowe usługi e-Urzędu Skarbowego wraz z oceną ich przydatności pod kątem wpływu na kształtowanie zobowiązań podatkowych 94
II.3.1. Oferowane oraz docelowe usługi e-Urzędu Skarbowego 94
II.3.2. Ocena przydatności poszczególnych usług e-Urzędu Skarbowego pod kątem ich wpływu na kształtowanie zobowiązań podatkowych 95
II.3.2.1. Usługi Twój e-PIT 95
II.3.2.2. Aplikacja e-mikrofirma 101
II.3.2.3. Informacja o otrzymanych mandatach 107
II.3.2.4. Dostęp do własnych danych podatkowych (dane o podatniku, działalności gospodarczej, mikrorachunku podatkowym i historii logowania) 110
II.3.2.5. Możliwość dokonania płatności on-line za zobowiązania podatkowe 113
II.3.2.6. Możliwość przesłania w formie elektronicznej wybranych pism 115
II.3.2.7. Informacja o zwrotach podatku 118
II.3.2.8. E-zaświadczenia 120
II.3.2.9. Informacja o umowach zawartych przez podatnika w formie aktu notarialnego oraz dokumentach potwierdzających dziedziczenie 122
II.3.2.10. Przesyłanie deklaracji PCC-2 oraz SD-2 przez notariuszy 125
II.3.2.11. Informacje o udzielonych pełnomocnictwach 126
II.3.2.12. Usługi dla komorników 127
II.4. Dodatkowe usługi e-Urzędu Skarbowego planowane w przyszłości wraz z oceną ich przydatności pod kątem wpływu na kształtowanie zobowiązań podatkowych 127
II.4.1. Dodatkowe usługi e-Urzędu Skarbowego planowane w przyszłości 127
II.4.2. Ocena przydatności przyszłych usług e-Urzędu Skarbowego pod kątem wpływu na kształtowanie zobowiązań podatkowych 128
II.4.2.1. E-TOLL 128
II.4.2.2. Usługi dla komorników sądowych 132
II.4.2.3. Inne wnioski 133
II.5. Wnioski 134
Rozdział III
System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (STIR) jako środek prawny służący do uzyskiwania informacji z kont bankowych 139
III.1. Cele ustawowe STIR 139
III.2. Zasady przekazywania informacji za pośrednictwem STIR 143
III.3. Zasady ustalania wskaźnika ryzyka, przeprowadzania analizy ryzyka oraz czynności podejmowane na skutek otrzymanych wyników analizy ryzyka 149
III.4. Blokada rachunku bankowego 159
III.5. Kontrola oraz kary pieniężne 167
III.6. Przedstawienie skuteczności systemu STIR na podstawie danych dotyczących liczby zablokowanych rachunków bankowych 169
III.7. Wnioski 172
Rozdział IV
Instrumenty ograniczania obrotu gotówkowego 177
IV.1. Wady i zalety obrotu gotówkowego i bezgotówkowego 177
IV.2. Poziom obrotu gotówkowego w Polsce 181
IV.3. Limity obrotu gotówkowego w UE 184
IV.4. Limity obrotu gotówkowego w Polsce oraz sankcje za ich nieprzestrzeganie 189
IV.5. Wnioski 195
Rozdział V
System Informacji Finansowej (SInF) i jego znaczenie dla zwiększenia monitorowania podatników 201
V.1. Ramy prawne UE obligujące do wprowadzenia SInF 201
V.2. Przyczyny wprowadzenia SInF 209
V.3. Gromadzenie danych o kontach bankowych przed wprowadzeniem SInF 212
V.4. Zasady działania oraz zakres informacji przekazywanych do SInF 219
V.5. Sposoby wykorzystania informacji zgromadzonych w SInF oraz ochrona i kontrola przekazanych danych 222
V.6. Administracyjne kary pieniężne i przepisy karne za niespełnienie nałożonych obowiązków 227
V.7. Wnioski 229
Rozdział VI
Wykaz podatników VAT, Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych, Rejestr Pośredniczących Podmiotów Tytoniowych oraz Centralny Rejestr Danych Podatkowych 233
VI.1. Rys historyczny tworzenia centralnych rejestrów w Polsce 233
VI.2. Obecny stan prawny dotyczący wykazu podatników VAT 245
VI.3. Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych 260
VI.4. Rejestr Pośredniczących Podmiotów Tytoniowych 273
VI.5. Centralny Rejestr Danych Podatkowych 282
VI.6. Wnioski 288
Rozdział VII
System monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (SENT) 297
VII.1. Zakres regulacji dotyczących SENT 297
VII.2. Pozafiskalne obowiązki nałożone przez SENT 302
VII.3. Kontrola SENT oraz obowiązujące sankcje 311
VII.4. Problemy funkcjonowania SENT w praktyce 320
VII.5. Wnioski 322
Rozdział VIII
System śledzenia wyrobów tytoniowych 331
VIII.1. Założenia i cele, a także unijne ramy prawne systemu śledzenia wyrobów tytoniowych 331
VIII.2. Krajowe przepisy w sprawie systemu śledzenia wyrobów tytoniowych 340
VIII.3. Przepisy unijne w sprawie systemu śledzenia wyrobów tytoniowych 345
VIII.4. Wnioski 369
Rozdział IX
System przemieszczania i nadzoru wyrobów akcyzowych 373
IX.1. Główne cele oraz ramy unijne EMCS 373
IX.2. Krajowe regulacje prawne dotyczące EMCS 376
IX.3. Wnioski 390
Rozdział X
Obowiązkowy i fakultatywny mechanizm podzielonej płatności 395
X.1. Modele mechanizmu podzielonej płatności 395
X.2. Regulacje prawne UE oraz krajów członkowskich UE dotyczące mechanizmu podzielonej płatności 398
X.3. Zakładane cele mechanizmu podzielonej płatności 406
X.4. Zakres regulacji obowiązkowego oraz fakultatywnego mechanizmu podzielonej płatności 413
X.5. Sposoby gromadzenia i wykorzystania środków pieniężnych na rachunku VAT 415
X.6. Korzyści wynikające ze stosowania mechanizmu podzielonej płatności 428
X.7. Sankcje za niestosowanie mechanizmu podzielonej płatności 435
X.8. Wady mechanizmu podzielonej płatności 441
X.9. Wnioski 446
Rozdział XI
Kasy rejestrujące on-line mające postać urządzenia oraz kasy rejestrujące mające postać oprogramowania jako nowa metoda pozyskiwania informacji podatkowych 453
XI.1. Historia powstania kas rejestrujących 453
XI.2. Cele wprowadzenia dwóch rodzajów kas on-line oraz ich konstrukcja i wymagania techniczne 458
XI.3. Kasy rejestrujące on-line mające postać urządzenia 469
XI.4. Kasy rejestrujące mające postać oprogramowania 482
XI.5. Centralne Repozytorium Kas 495
XI.6. Skuteczność kas rejestrujących zapisujących dane w formie papierowej i elektronicznej oraz możliwości techniczne i organizacyjne kontroli zapisanych na nich danych 505
XI.7. Metody nielegalnego wykorzystywania kas rejestrujących oraz sposoby przeciwdziałania tym procederom 508
XI.8. Wnioski 512
Rozdział XII
Jednolity plik kontrolny JPK_VAT jako obecny odpowiednik centralnego rejestru faktur w Polsce 517
XII.1. CRF w Zielonej księdze w sprawie przyszłości podatku VAT – W stronę prostszego, solidniejszego i wydajniejszego podatku VAT 517
XII.2. Podstawowe modele CRF 521
XII.3. Historia wprowadzania centralnej bazy danych o podatnikach w Polsce 522
XII.4. Historia likwidacji deklaracji podatkowych 525
XII.5. Wprowadzenie JPK i JKP_VAT 529
XII.6. Zakres przesyłanych danych w formie plików JPK_VAT 535
XII.7. Gromadzenie, przechowywanie i przetwarzanie danych na podstawie plików JPK i JPK_VAT 549
XII.8. Wnioski 553
Rozdział XIII
Krajowy System e-Faktur 559
XIII.1. Cele i założenia KSeF 559
XIII.2. Faktura ustrukturyzowana oraz zasady korzystania z KSeF 568
XIII.3. Wnioski 575
Podsumowanie 583
Summary 603
Bibliografia 623
Orzecznictwo 635
Wykaz aktów prawnych 637
Załączniki 645
1. Wykaz towarów i usług, dla których ma zastosowanie obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności 645
2. Wykaz wyrobów akcyzowych, do których stosuje się procedurę zawieszenia poboru akcyzy i których produkcja odbywa się w składzie podatkowym, o których mowa w dyrektywie Rady 92/12/EWG 652
3. Podstawowe wiadomości przesyłane przez podmioty gospodarcze 655
4. Procedura wyboru będących stroną trzecią niezależnych dostawców systemów repozytoriów 691
5. Rodzaje elementów umieszczanych na opakowaniach wyrobów tytoniowych potwierdzających ich autentyczność 694
6. Wymagania techniczne dla kas dotyczące ich zawartości, zapisu i przechowywania danych, wystawianych dokumentów, pracy kasy oraz kas o zastosowaniu specjalnym 696
