Wprowadzenie. Polacy i Polki w dwóch czasach
(Krzysztof Olechnicki i Tomasz Szlendak) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Siedem tez o przemianach uczestnictwa Polaków w kulturze . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Polki i Polacy w dwóch kulturowych czasach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Kultura i uczestnictwo w „duchu” potransformacyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Model rutynizacji karnawału w kulturze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Model ucieczki w alternatywne subświaty kulturowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
CZĘŚĆ I. MEGACEREMONIAŁY. RÓŻOWE OGRODY
(Tomasz Szlendak)
Rozdział 1. Kultura iwentowa. Wyostrzona charakterystyka problemu . . . 33
Rozdział 2. Wielozmysłowa kultura iwentu. Rozrysowanie konceptu . . . . 37
Współczesne praktyki kulturalne. Dyspozycje mentalne, ograniczenia
strukturalne i atrybuty społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Rozproszenie uwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Rozsypany czas wolny/Czas dla siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Społeczny przymus emitowania wrażeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Efekt 1: Okienkowy odbiór kultury i wszystkożerność kulturalna . . . . . . . . . . . . 44
Efekt 2: Wielozmysłowe preferencje kulturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Efekt 3: Kumulowanie „płaskich” ekscytacji i natychmiastowe dzielenie się
nimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
O charakterze i społecznych uwarunkowaniach lokalnych odmian
wielozmysłowej kultury iwentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Rozdział 3. Niemiejsca i nieczas: pejzaż megawydarzeń . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Rozdział 4. Komercja z niekomercją w komercyjnym splocie . . . . . . . . . . . . 67
Rozdział 5. Biała klacz, ukradkowe psów głaskanie. Wielozmysłowe
(a)traktory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Rozdział 6. Uczestnicy: próba generalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Złoty płaszcz, błyszcząca pidżama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Rozdział 7. Po co? Siedem motywacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Spęd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Piwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Grono . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Marka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
POP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Dystynkcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Zapomnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
W ostatniej chwili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Rozdział 8. Praktyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Wałęsanie się i przyglądanie ludziom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Zbiorowe nieinterakcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Konsumpcja i zabawa ludyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Przymknięte oko kontroli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Sieciowo-gronowe sterowanie strawą kulturalną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Cyfrowłączanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Branie czynnego udziału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Pogoda jako sternik praktyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Materialne rusztowania praktyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Rozdział 9. Nawigowanie po morzu symultaniczności . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Sposoby radzenia sobie z symultanicznością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
Ekonomizacja uczestnictwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Rozdział 10. Zajebiście i letnio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Rozdział 11. Pluszowy apartheid imprezowy. O strukturze utwardzanej
festiwalami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Klasowe uporządkowanie imprez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Kolizje obcych planet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Segregacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
Zagrody dla VIP-ów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Rozdział 12. Nawet darmo nie jest za darmo. O pieniądzach . . . . . . . . . . . 193
Rozdział 13. Przyszłość: nuda i spirala wzrostu oczekiwań . . . . . . . . . . . . . 197
Interludium. Ostentacja jako norma (Tomasz Szlendak) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
Polaków wyjście z szafy, kultura konsumpcji, performans i styl . . . . . . . . . . . . . . 201
Stylistyka godności w czasach strukturalnie zdekrystalizowanych . . . . . . . . . . . . 204
Ułuda codziennej performatyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
Polski pejzaż performansów: klasa a styl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
Dopuśćmy na koniec Interludium pewną myśl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
CZĘŚĆ II. SUBŚWIATY. NA WYSPACH ODSZCZEPIONYCH ZNACZEŃ
(Krzysztof Olechnicki)
Wprowadzenie. Subświaty-wyspy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Rozdział 1. Internetowe subświaty kulturowe: charakterystyka, defi nicja
i typologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
Rozdział 2. Długie odwiedziny: opis subświatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Hyperreal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
Wizaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
Gildia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
But w Butonierce. Bespoke Social Club . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Polski Portal Piwowarski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
Digart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
Rozdział 3. Wyspy odszczepionych znaczeń i zapełnianie próżni
socjologicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Rozdział 4. Produkcja i dystrybucja wiedzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Rozdział 5. Dyskurs profesjonalny, hierarchia, elitarność . . . . . . . . . . . . . . . 257
Rozdział 6. Starzy i młodzi, gapowicze i prosumenci . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Rozdział 7. Jaszczurom wstęp wzbroniony! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Rozdział 8. Chronosocjologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Rozdział 9. R.I.P. dla subświata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
Rozdział 10. Dewirtualizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Rozdział 11. Transformersi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
Rozdział 12. Tożsamość, opór, solidarność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Samokrytyka, tematy niedobadane. Czy dwubiegunowy model tłumaczy
wszystko? (Krzysztof Olechnicki i Tomasz Szlendak) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
Aneks metodologiczny. Jak badaliśmy megaceremoniały i subświaty
(Krzysztof Olechnicki i Tomasz Szlendak) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
Nota bibliografi czna i podziękowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
Spis ilustracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373