Określanie horyzontu. Studia o polskiej aforystyce literackiej XIX wieku

• Druk: Słupsk, 2003
• Autor: Daniel Kalinowski
• Wydawca: Uniwersytet Pomorski w Słupsku

Określanie horyzontu. Studia o polskiej aforystyce literackiej XIX wieku – to tytuł i zarazem formuła pracy naukowej, które wymagają komentarza. Pierwsza część tytułu – Określenie horyzontu – jest grą słowną, wykorzystującą antyczny źródłosłów terminu „aforyzm” (gr. aphorismós). Aphoridzein oznacza tyle, co odgraniczać, określać, definiować. Ten sam rdzeń zawarty jest również w słowie horyzont (gr. horidzein – rozdzielać, odgraniczać, definiować). Tytuł Określanie horyzontu sugeruje więc różne i nigdy do końca nie zadowalające próby nazwania rzeczywistości, podejmowane przez autorów aforyzmów, a także przez naukowe próby opisu. (Fragment Wstępu)

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• ISBN: 83-88731-42-4
• ISBN druku: 83-88731-42-4
• Liczba stron: 258

Uwagi wstępne  5

Problemy definicyjne  9

I. Między aforyzmem a aforystyką. Współczesne problemy metodologiczne   11
1. Definicje słownikowe  12
2. Definicje okazjonalne  15
3. Definicje językoznawcze  19
4. Definicje syntetyczne  22
5. Wybór definicji  27
6. Wobec genologii współczesnej 32

II. Dziewiętnastowieczne rozumienie aforyzmu w literaturze polskiej 35
1. Wiara w całość  37
2. Rysy na całości  42
3. Preromantyczna wrażliwość na małą formę literacką 48
4. Romantyzm i określenia gatunku 51
5. Aforyzm w pozytywizmie  54

III. Aforyzm w Europie XIX wieku 61
1. Twórcy i teoretycy we Francji 61
2. Niemiecki krąg kulturowy  65
3. Tradycja anglojęzyczna  70
4. Aforyzm w innych literaturach 71

Problemy kultury literackiej 77

I. Aforystyka wobec tradycji biblijnej i retoryki 79
1. Tradycja biblijna jako źródło formalne i tematyczne 79
2. Retoryczność formy Zdań i uwag A. Mickiewicza 82

II. Aforyzmy wśród bons modèles, sztambuchów i immortaliów polskiej literatury XIX wieku  88
1. Oświeceniowe wzory  89
2. Romantyczne pamiątki  91
3. Pozytywistyczne immortalia 95

III. Aforyzm wśród humoru, satyry i dowcipu literatury XIX wieku 110
1. Aforyzm i dziewiętnastowieczny humor 110
2. Aforyzm w satyrze politycznej i społecznej. „Momus” i „Pot-pourri”  118
3. Aforyzm wśród dowcipów. Wydawnictwa K. Bartoszewicza 124

IV. Aforystyka w drukach okolicznościowych XIX wieku 135
1. Jednodniówki i książki zbiorowe 136
2. Albumy literackie  144
3. Kalendarze, almanachy i noworoczniki 145

V. Aforystyka wobec przysłów i synonimów 153
1. Aforystyka dla „ludu”  153
2. Zbieractwo synonimów  160

Problemy kompozycji i narracji 165

Aforyzm wobec tekstu  167
1. Aforyzm i motto  168
2. Aforyzm i cytat  171
3. Struktury aforystyczne w technice narracji 178
4. Aforyzm metaliteracki i jako element krytyki literackiej 187

Mode le poetyki w aforys tyc e l i terackiej XIX wieku 195
1. Poetyka perswazji  199
2. Poetyka autoekspresji  201
3. Poetyka zabawy  204
4. Poetyka metatekstu  206

Bibliografia  209
Summary  247