Preambuła aktu normatywnego

• Druk: Lublin, 2009
• Autor: Małgorzata Ewa Stefaniuk
• Wydawca: UMCS

Prezentowana praca jest poświęcona preambule aktu normatywnego. Tematyka ta jest przedstawiona z perspektywy polskiej doktryny prawa, procesów stanowienia prawa oraz jego stosowania, w przedziale czasowym obejmującym lata 1989-2007. Celem przeprowadzonych badań nad preambułą traktowaną jako kategoria prawa jest jej analiza w aspekcie teoretycznoprawnym, dogmatycznoprawnym, socjologicznoprawnym i historycznoprawnym. Zakres przedmiotowy prezentowanej pracy obejmuje: 1) poglądy polskiej doktryny prawa na temat preambuły, ze szczególnym uwzględnieniem jej funkcji i charakteru normatywnego; 2) ragulacje krajowe i wspólnotowe odnoszące się do preambuły oraz jej rolę w wykładni prawa; 3) wpływ zmian społecznych i wprowadzenia zasady demokratycznego państwa prawnego na częstotliwość zamieszczania preambuł w aktach normatywnych i sposoby postępowania z preambułami nieprzystającymi do nowej rzeczywistości; 4) preambuły w polskiej tradycji konstytucyjnej i przebieg prac nad tworzeniem nowej ustawy zasadniczej w aspekcie dotyczącym preambuły oraz dochodzenie do kompromisu konstytucyjnego w zakresie treści poprzedzającej artykułowy tekst konstytucji; 5) charakterystykę preambuły zawartej w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku na tle rozwiązań przyjętych w konstytucjach państw europejskich; 6) poglądy na temat preambuł i ich ocena w wystąpieniach poselskich; 7) rolę preambuły w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i sądów administracyjnych.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-227-3085-0
• ISBN druku: 978-83-227-3085-0
• Liczba stron: 626

Wstęp   11
Rozdział I. Preambuła w polskiej doktrynie prawa   23
	1.1. Preambuła jako przedmiot badań – ustalenia terminologiczne, geneza i rozwój zjawiska   23
	1.2. Rodzaje aktów normatywnych zawierających preambuły   31
	1.3. Miejsce preambuły w akcie normatywnym i status języka preambuł   39
	1.4. R odzaje preambuł   52
	1.5. Funkcje preambuł   56
	1.6. Spór o charakter normatywny preambuły   63
	1.7. Podsumowanie rozdziału pierwszego   79
Rozdział II. Preambuła wobec multicentryczności polskiego prawa – regulacje krajowe i wspólnotowe oraz rola preambuły w wykładni prawa   81
	2.1. Wprowadzenie do problematyki   81
	2.2. Multicentryczność systemu prawa i jej konsekwencje   82
	2.3. Preambuła w regulacjach techniki prawodawczej   84
		2.3.1. Ewolucja polskich zasad techniki legislacyjnej w odniesieniu do preambuł   84
		2.3.2 Preambuła w regulacjach prawa wspólnotowego   92
	2.4. Rola preambuły w wykładni prawa   96
		2.4.1. Wykładnia funkcjonalna w tradycji polskiego prawoznawstwa   96
		2.4.2. Specyfika wykładni prawa wspólnotowego   103
		2.4.3. Interpretacyjna funkcja preambuły w prawie krajowym   115
		2.4.4. Znaczenie preambuły w wykładni prawa wspólnotowego   118
		2.4.5. Symptomy nowego spojrzenia na wykładnię w polskiej teorii prawa i badaniach empirycznych   121
	2.5. Wykładnia preambuły   140
	2.6. Podsumowanie rozdziału drugiego   141
Rozdział III. Preambuła w polskim ustawodawstwie w obliczu zmian społecznych i zasady demokratycznego państwa prawnego   143
	3.1. Charakter zmiany społecznej i jej wpływ na strukturę normatywną życia społecznego   143
	3.2. Rola wprowadzenia zasady demokratycznego państwa prawnego w przeobrażeniach ustrojowych w Polsce   152
	3.3. Polityka polskiego parlamentu w zakresie preambuł po zmianie demokratycznej 1989 roku   159
		3.3.1. Przejawy nieufności prawodawcy w stosunku do preambuł   160
			3.3.1.1. Uchwalanie nowych preambuł – rozmiary zjawiska   160
			3.3.1.2. Inne sposoby wskazywania na cel regulacji   164
			3.3.1.3. Odnośniki   166
			3.3.1.4. Etapy podejmowania decyzji o poprzedzaniu ustaw preambułami i tryb postępowania z projektami ustaw   167
		3.3.2. Sposoby postępowania z istniejącymi preambułami – przyczyny i zasięg dokonywania zmian   170
	3.4. Charakterystyka preambuł z lat 1989–2007   177
		3.4.1. Sposoby redagowania preambuł   177
		3.4.2. Rodzaje uchwalanych preambuł z punktu widzenia ich treści   180
		3.4.3. Semantyczna zawartość preambuł   183
	3.5. Podsumowanie rozdziału trzeciego   193
Rozdział IV. Preambuła w polskiej tradycji konstytucyjnej i w pracach nad nową Konstytucją RP   195
	4.1. Uwagi wprowadzające   195
	4.2. Polska tradycja konstytucyjna w zakresie zamieszczania preambuł w ustawach zasadniczych   196
	4.3. Preambuła w pracach nad Konstytucją i w jej projektach w latach 1989–1993   210
	4.4. Spór o preambułę w projektach konstytucji w latach 1993–1997   219
	4.5. Preambuła jako element kompromisu politycznego   236
		4.5.1. Ewolucja idei kompromisu w sprawie nowej konstytucji i jej konsekwencje   236
		4.5.2. Kontrowersje związane z treścią preambuły zgłaszane podczas debaty konstytucyjnej i dochodzenie do kompromisu   239
	4.6. Podsumowanie rozdziału czwartego   250
Rozdział V. Preambuła Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku   251
	5.1. Ogólna charakterystyka preambuły konstytucyjnej   251
		5.1.1. Uwagi wprowadzające   251
		5.1.2. Preambuła jako integralny element konstytucji i jej struktura formalna   252
		5.1.3. Invocatio Dei   257
		5.1.4. Określenie autorytetu ustrojodawczego   262
		5.1.5. Rozliczenia z przeszłością   265
		5.1.6. Państwo w preambule   269
		5.1.7. Prawo w preambule   275
		5.1.8. Status obywatela w preambule   281
		5.1.9. Preambuła a wartości   284
		5.1.10. Godność człowieka   303
		5.1.11. Sprawiedliwość   306
		5.1.12. Zasada pomocniczości   313
		5.1.13. Zasada dobra wspólnego   319
		5.1.14. Zasada dialogu społecznego   327
	5.2. Preambuła a bezpośrednie stosowanie konstytucji   330
	5.3. Rola preambuły konstytucyjnej w wykładni przepisów ustawy zasadniczej   341
	5.4. Preambuła a funkcje konstytucji   346
	5.5. Preambuła w projektach nowych konstytucji   354
	5.6. Podsumowanie rozdziału piątego   361
Rozdział VI. Preambuła w wystąpieniach poselskich w latach 1989–2007   363
	6.1. Uwagi wprowadzające   363
	6.2. Wiedza na temat instytucji preambuły w wystąpieniach posłów   365
		6.2.1. Sposoby rozumienia terminu „preambuła”   365
		6.2.2. Charakter normatywny preambuły   368
		6.2.3. Rodzaje aktów normatywnych, których preambuły przywoływano   371
		6.2.4. Zasadność i motywy zamieszczania preambuł w aktach normatywnych   382
	6.3. Cel regulacji prawnej jako element preambuły   394
	6.4. Preambuła jako nośnik wartości   398
	6.5. Ocena preambuł w poglądach posłów   415
		6.5.1. Braki w treści i niezgodność preambuł z rzeczywistością społeczną   415
		6.5.2. Kompatybilność między preambułą a artykułową częścią aktu normatywnego jako kryterium oceny preambuły   421
		6.5.3. Postulat zgodności między preambułą a jej realizacją w rzeczywistości społecznej   424
	6.6. Preambuła Konstytucji rp z 2 kwietnia 1997 roku w wystąpieniach posłów   425
	6.7. Podsumowanie rozdziału szóstego   433
Rozdział VII. Preambuła w orzecznictwie sądowym w latach 1989–2007   435
	7.1. Uwagi wprowadzające   435
	7.2. Sposób rozumienia preambuły i stosowana terminologia   436
	7.3. Tradycja przywoływania preambuł w procesie stosowania prawa oraz formy działalności orzeczniczej sądów   437
	7.4. Podmioty odwołujące się do preambuł i rodzaje aktów, na których preambuły powoływano się w orzecznictwie   439
	7.5. Problem normatywności preambuły   443
	7.6. Rola pozajęzykowych dyrektyw wykładni w kontekście preambuły   451
	7.7. Preambuła Konstytucji rp z 2 kwietnia 1997 roku w orzecznictwie sądowym   457
	7.8. Preambuły zawarte w ustawach w orzecznictwie sądowym   487
	7.9. Preambuły w umowach międzynarodowych w orzecznictwie sądowym   521
	7.10. Preambuły aktów prawa wspólnotowego w orzecznictwie sądowym   538
	7.11. Preambuły aktów podustawowych w orzecznictwie sądowym   557
	7.12. Podsumowanie rozdziału siódmego   559
Wnioski końcowe   561
Bibliografia 575
I. Wykaz aktów normatywnych przywołanych w pracy   575
	1. Polskie akty konstytucje   575
	2. U stawy   576
	3. Dekrety   580
	4. Akty podustawowe   581
	5. Akty prawa wspólnotowego   582
	6. Konwencje i umowy międzynarodowe   583
	7. Konstytucje państw obcych   583
	8. I nne akty   584
II. Wykaz orzeczeń sądowych przywołanych w pracy   585
	Trybunał Konstytucyjny   585
	Sąd Najwyższy   586
	Naczelny Sąd Administracyjny   588
	Wojewódzkie Sądy Administracyjne   591
	Inne sądy   592
III. Opracowania   593
IV. Wykaz badań opinii publicznej wykorzystanych w pracy   615
	Opinie Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów   615
V. Sprawozdania Stenograficzne   616
VI. Biuletyny Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego   624
VII. Druki Sejmowe   625