Relacje w organizacji
Czy można opracować instrukcję obsługi człowieka? Można spróbować, ale liczba oraz złożoność mechanizmów, które wpływają na ludzkie zachowania jest olbrzymia. Nie da się ich zaprezentować w formie algorytmu. Zachowania ludzi są wypadkową czynników indywidualnych, charakteryzujących jednostkę (takich jak osobowość, temperament, system wartości, doświadczenia, etc.) oraz czynników sytuacyjnych (np. stosowanych w firmie rozwiązań organizacyjnych, zachowania przełożonego lub składu zespołu projektowego). Wyniki badań wielu socjologów, psychologów, antropologów czy specjalistów od zarządzania pozwoliły zidentyfikować i opisać wiele mechanizmów wyjaśniających zachowania ludzi w organizacji. Książka stanowi podręcznik kształtowania relacji społecznych w organizacji. Opisywane w niej mechanizmy wyjaśniające zachowania pracowników i przełożonych zostały zilustrowane przykładami płynącymi z praktyki gospodarczej. Dzięki temu zrozumienie prezentowych treści staje się proste, a sama lektura bardzo interesująca. Niniejszą publikację można polecić zarówno tym, którzy mają doświadczenie w zarządzaniu ludźmi i nadal chcą pogłębiać wiedzę w tym obszarze, jak i tym, którzy dopiero stoją przed wyzwaniami menedżerskimi. Ważne jest to, że dzięki niej wszyscy zainteresowani rozwojem kompetencji kierowniczych otrzymają zbiór inspiracji i praktycznych rozwiązań opartych na solidnych naukowych podstawach i najlepszych praktykach zarządzania, wynikających z bogatych doświadczeń autorów.
Wstęp 9
Część 1. Relacje przełożony–podwładny 11
Rozdział 1. Awans przez rekrutację wewnętrzną, czyli członek zespołu zostaje przełożonym (Inez Milopulos) 13
Co oznacza awans przez rekrutację wewnętrzną? 15
Jakie są możliwe reakcje zespołu? 16
Jak rozwiązać problem oporu ze strony pracowników? 17
Zadania dla nowego menedżera 18
Jak pomóc menedżerowi w przystosowaniu się do nowej roli – zadania dla firmy 23
Podsumowanie 27
Rozdział 2. Sytuacje niewygodne w relacjach przełożony–podwładny (Maciej Malarski) 31
Jak radzić sobie z postawą roszczeniową pracowników? 33
Czy można ufać ludziom? W jaki sposób ich kontrolować, stawiać wymagania i rozliczać 36
Czy rozwój zawodowy musi zawsze być związany z awansem? Co zrobić, kiedy awans nie jest możliwy? 39
A jeśli trzeba zwolnić, to kiedy i jak to zrobić? 41
Podsumowanie 45
Rozdział 3. Zasady budowy systemu motywacji w organizacji, czyli jak w pełni wykorzystać siłę wynagrodzeń (Tomasz Czapla) 47
Czym jest motywacja oraz jakie są kluczowe składowe tego zjawiska? 49
Z czego wynika motywacyjny charakter wynagrodzeń? 52
Jakie są najczęstsze błędne wyobrażenia o motywacji? 59
Podsumowanie 61
Część 2. Relacje w zespole 63
Rozdział 4. Jednostka w grupie, grupa w jednostce, czyli jak i dlaczego inni wpływają na nasze zachowanie (Katarzyna Januszkiewicz) 65
Dlaczego obecność innych wpływa na nasze zachowanie? 67
Czy możemy poradzić sobie z siłą grupy? 69
Konformista, czyli kto? 71
Kto ulega grupie? 73
W jakich sytuacjach ulegamy? 75
Jakiej grupie łatwiej nie ulec? 76
Czy jednostka może wpłynąć na grupę? 77
Czy demokracja szkodzi organizacji? 78
Czy wystarczy ukryć się w tłumie, by wyłączyć rozsądek? 79
Jakie czynniki sprzyjają myśleniu grupowemu? 80
Jak obecność innych wpływa na nasze działanie? 82
Kiedy grupa jest wsparciem? 83
Podsumowanie 86
Rozdział 5. Rywalizacja czy współpraca, czyli jak zorganizować pracę w zespole (Ilona Świątek-Barylska) 89
Jaka jest rola rywalizacji w zespole? 91
Dlaczego pracownicy ze sobą rywalizują? 93
Co się dzieje w sytuacji, gdy rywalizacja przeradza się w „wyścig szczurów”? 95
Czy nadmierna rywalizacja skłania do odejścia z pracy? 97
Jakie jest znaczenie współpracy w zespole? 98
Jak budować kulturę współpracy w firmie? 98
Czy pracując w zespole zawsze uzyskujemy dobre rezultaty? 99
Czy wybór między rywalizacją a współpracą to forma dylematu społecznego? 103
Jakie są determinanty wyboru: rywalizacja czy współpraca? 105
Podsumowanie 108
Rozdział 6. Coaching zespołowy czyli jak prowadzić grupę ku efektywnemu rozwiązywaniu problemów (Małgorzata Kołodziejczak, Piotr Mikosik) 111
Coaching: czym jest a czym nie jest? 113
Jaki wpływ na proces coachingu i jego efekty ma kultura organizacyjna? 116
Co to jest coaching zespołowy 119
Jak przeprowadzić proces moderowanych sesji problemowych? 121
Podsumowanie 133
Rozdział 7. Komunikacja w zespołach zadaniowych, czyli sposób na komunikację w warunkach tymczasowości (Magdalena Zalewska-Turzyńska) 135
Czym jest zespół zadaniowy? 137
Dlaczego heterarchia sprawdza się w zespołach zadaniowych? 137
Na jak długo powoływać zespół? 141
Gdzie napotkasz trudności w zarządzaniu zespołem zadaniowym? 143
Podsumowanie 149
Część 3. Relacje w różnorodności i zmienności 151
Rozdział 8. Znaczenie kultury organizacyjnej w budowaniu relacji społecznych (Izabela Bednarska-Wnuk) 153
Czym jest kultura organizacja? 155
Jak kształtować kulturę organizacyjną? 159
Kultura organizacyjna a relacje społeczne – wzajemne sprzężenie w organizacji? 164
Podsumowanie 167
Rozdział 9. My i oni, czyli jak wygląda świat przez kulturowe okulary (Joanna Małgorzata Michalak) 169
Co to jest etniczna różnorodność kulturowa? 172
Na czym polegają różnice kulturowe między ludźmi? 173
Jakich korzyści może spodziewać się firma, która przeciwdziała dyskryminacji i stosuje w praktyce zarządzanie różnorodnością kulturową? 185
W jaki sposób rozwijać kulturę różnorodności etnicznej w firmie? 187
W jaki sposób rozwijać inteligencję kulturową własną i pracowników? 189
Podsumowanie 193
Rozdział 10. Zarządzanie wiekiem, zarządzanie pokoleniami – czyli jak efektywnie kierować zespołem wielopokoleniowym (Justyna Kliombka-Jarzyna, Patrycja Woszczyk) 195
Jaka sytuacja demograficzna czeka nas w Polsce i jakie są jej skutki dla firm 197
Jakie pokolenia są dziś obecne na rynku pracy 198
Na jakim etapie rozwoju kariery jesteś? 203
W jaki sposób praktycznie wykorzystać wiedzę o pokoleniach i jak dbać o rozwój na każdym etapie życia zawodowego? 205
Jak budować kulturę zaangażowania wśród pracowników z różnych pokoleń? 209
Podsumowanie 214
Rozdział 11. Zarządzanie zmianą, czyli jak radzić sobie ze zmianą z perspektywy organizacji i jednostki (Witold Buraczyński) 217
Jakie jest osiem kroków wprowadzania zmiany według J. Kottera? 219
Na czym polega SDB Change Management Programme? 223
Czy menedżer ma prawo „nie wiedzieć” co się stanie i jaki będzie wynik? 226
Relacje między menedżerami w procesie zmian – czyli dlaczego jedni mogą więcej od innych? 236
Zarządzający w procesie zmiany. Czy menedżer wie więcej o zmianie niż pracownik? 240
Czego oczekuje się od menedżera w procesie zmiany? 242
Kto jest twórcą i hamulcowym zmiany? 246
Podsumowanie 249
