Rokowania zbiorowe a rynek platform cyfrowych. Tradycyjne narzędzie dla nowych modeli biznesowych

• Druk: 2022
• Autor: Barbara Kresal, Daniel Pérez del Prado, Elisabeth Brameshuber, Gábor Kártyás, Jakub Tomšej, Jeremias Adams-Prassl, Jose Maria Miranda Boto, Judith Brockmann, Kübra Doğan Yenisey, Luca Ratti, Łukasz Marek Pisarczyk, Marta Kozak-Maśnicka, Piera Loi, Sylvaine Laulom, Tamás Gyulavári, Teresa Coelho Moreira, Yolanda Maneiro Vázquez
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

Praca platformowa to forma zatrudnienia, w ramach której organizacje lub osoby używają platformy internetowej, aby dotrzeć do innych organizacji lub osób w celu wykonania konkretnych usług w zamian za opłatę. Większość osób pracujących za pośrednictwem takich platform to osoby samozatrudnione, co oznacza, że nie są uznawane za pracowników w rozumieniu przepisów prawa pracy. Jest to jedno z największych wyzwań dla współczesnego prawa pracy. Ustawodawcy, sądy oraz nauka prawa poszukują rozwiązań, które zachowując istotę modelu biznesowego, zagwarantują niezbędną ochronę takim pracownikom.

Środkiem zapewniającym ochronę pracy osobom pracującym za pośrednictwem platform cyfrowych mogą być porozumienia zbiorowe. Autorzy opisują różne aspekty takich rokowań – rozpoczynając od uczestników i procedur, a kończąc na treściach i charakterze prawnym zawieranych porozumień. W książce poddano analizie standardy ponadnarodowe, prawo Unii Europejskiej oraz modele krajowe, w tym rozwiązania przyjęte w ostatnich latach przez niektóre państwa członkowskie. Autorami opracowań są naukowcy od wielu lat badający problematykę relacji zbiorowych zarówno w wymiarze europejskim, jak i krajowym.

Książka jest przeznaczona dla osób zaangażowanych w proces legislacyjny, teoretyków, a także praktyków prawa. Będzie cennym źródłem wiedzy dla wszystkich zainteresowanych zmianami, które dokonują się w sferze społeczno-gospodarczej, przede wszystkim technologicznej.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8328-151-3
• ISBN druku: 978-83-8286-811-1
• EAN: 9788383281513
• Liczba stron: 320

Wykaz skrótów		13

Przedmowa 		15

Przedmowa do wydania polskiego		19

Wstęp		27

Rozdział pierwszy

Rokowania zbiorowe a rynek platform cyfrowych – realia a możliwości (José María Miranda Boto)		31

1.	Różnorodność sytuacji		31

2.	Różne źródła – od prawa w ścisłym znaczeniu po soft law		34

3.	(Stare) związki zawodowe i nowi przedstawiciele		38

4.	Porozumienia na szczeblu branży czy przedsiębiorstwa?		41

5.	Treść rokowań zbiorowych w gospodarce platformowej		45

6.	Podsumowanie		48

Część I

POTENCJALNE ŹRÓDŁA REGULACJI

Rozdział drugi

Granice między układami zbiorowymi pracy a ustawodawstwem w ramach rynku platform cyfrowych (Piera Loi)		53

1.	Dylemat regulacyjny na rynku platform cyfrowych: ustawodawstwo, układy (porozumienia) zbiorowe czy orzecznictwo?		53

2.	Milczenie ustawodawców w kontekście regulacji rynku platform cyfrowych		56

3.	Czy nadal możemy mówić o prawie pomocniczym?		59


4.	Czy potrzebne są nowe przepisy? Różne podejścia do ustawodawstwa dotyczącego pracy za pośrednictwem platform cyfrowych		62

5.	Czy pozostałe kompetencje w zakresie stanowienia prawa należy pozostawić rokowaniom zbiorowym?		66

Rozdział trzeci

Długa droga ku regulacji pracy za pośrednictwem platform cyfrowych w Unii Europejskiej (Luca Ratti)		73

1.	Wstęp		73

2.	Trzy okresy badań nad pracą za pośrednictwem platform cyfrowych – czas na regulacje?		74

3.	Częściowe reakcje – inicjatywy UE		76

4.	Wstępna ocena aktualnego planu Komisji Europejskiej w sprawie uregulowania zatrudnienia za pośrednictwem platform cyfrowych		80

4.1.	Pierwszy etap konsultacji		80

4.2.	Drugi etap konsultacji		82

4.3.	Propozycja dyrektywy w zakresie warunków pracy pracowników platformowych		85

4.4.	Wytyczne Komisji w sprawie rokowań zbiorowych dla osób prowadzących jednoosobową działalność na własny rachunek		89

5.	Zbiorowa samoregulacja pracy za pośrednictwem platform cyfrowych – unijni partnerzy społeczni zostają w tyle		90

6.	Podsumowanie – sectari rivulos?		93

Rozdział czwarty

Rokowania zbiorowe dotyczące pracowników platformowych a Europejska Karta Społeczna (Barbara Kresal)		99

1.	Wstęp		99

2.	Europejska Karta Społeczna		101

3.	Praca za pośrednictwem platform cyfrowych		103

4.	Prawo do rokowań zbiorowych jako prawo człowieka		106

5.	Sprawa ICTU przeciwko Irlandii		108

6.	Prawo do rokowań zbiorowych w gospodarce platformowej – obowiązek uznania, szanowania i wspierania		111

7.	Podsumowanie		112

Rozdział piąty

Rola sądów krajowych w ochronie pracowników platformowych – analiza porównawcza (Jeremias Adams-Prassl, Sylvaine Laulom, 

Yolanda Maneiro Vázquez)		115

1.	Wstęp		115

2.	Konteksty krajowe		116

2.1.	Francja 		116

2.2.	Hiszpania		118

2.3.	Wielka Brytania		119

3.	Orzecznictwo		121

3.1.	Francja 		121

3.2.	Hiszpania		124

3.3.	Wielka Brytania 		127

3.3.1.	Historia sporu 		127

3.3.2.	W Sądzie Najwyższym 		130

4.	Reakcje		132

4.1.	Francja 		132

4.2.	Hiszpania 		134

4.3.	Wielka Brytania 		136

5.	Refleksje końcowe		138

Rozdział szósty

Dlaczego rokowania zbiorowe są dla pracowników platformowych koniecznością i jak do nich doprowadzić? (Tamás Gyulavári, Gábor Kártyás)		139

1.	Wstęp		139

2.	Zalety rokowań zbiorowych 		140

3.	Układy zbiorowe pracy a inne źródła prawa pracy		143

4.	Czas pracy – popularny temat rokowań		145

4.1.	Czas pracy w porozumieniach zbiorowych w ramach rynku 

platform cyfrowych – przykłady		147

5.	Cele i przeszkody w prawie Unii Europejskiej		151

6.	Przeszkody na szczeblu krajowym – przykład Węgier		154

7.	Wnioski – cele i przeszkody		157

Rozdział siódmy

Dobrowolne zobowiązania jako alternatywne instrumenty normotwórcze? Przykład niemieckiego kodeksu postępowania „Paid Crowdsourcing for the Better” (Judith Brockmann)		159

1.	Wstęp		159

2.	Kodeks postępowania w świetle inicjatyw dotyczących pracy w tłumie w Niemczech		160

2.1.	The Frankfurt Paper on Platform-Based Work 		161

2.2.	Wyzwania dla partnerstwa społecznego i rokowań zbiorowych w gospodarce platformowej		162

2.3.	Opracowanie kodeksu postępowania		164

3.	Kodeks postępowania – krótka prezentacja		164

3.1.	Treść		164

3.2.	Sygnatariusze		168

3.3.	Sprawy stare i nowe		169

4.	Analiza prawna		170

4.1.	Charakter prawny		170

4.2.	Zakres i stosowanie		171

4.3.	Dostęp do praw		173

5.	Wnioski i perspektywy		174

Część II

PODMIOTY I PRZEDMIOT ROKOWAŃ ZBIOROWYCH

Rozdział ósmy

„Inteligentny” związek zawodowy – nowe strategie dla cyfrowego 

rynku pracy (Felicia Roșioru)		179

1.	Wstęp		179

2.	Przeszkody w zbiorowej reprezentacji pracowników platformowych – uwagi wstępne		182

2.1.	Przeszkody prawne uniemożliwiające zbiorową reprezentację osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych		183

2.2.	Przeszkody faktyczne uniemożliwiające zbiorową reprezentację osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych		187

3.	„Inteligentne” związki zawodowe i „inteligentne” strategie		189

3.1.	Budowanie społeczności online		190

3.2.	Podnoszenie świadomości a reputacja platformy		194

4.	Podsumowanie – od „inteligentnych” strategii do „inteligentnej” treści układów zbiorowych		198

Rozdział dziewiąty

Algorytmy, dyskryminacja i rokowania zbiorowe (Teresa Coelho Moreira)		201

1.	Wprowadzenie		201

2.	Dyskryminacja przez algorytmy		204

3.	Dyskryminacja przez algorytmy i rokowania zbiorowe		213

4.	Podsumowanie		216

Rozdział dziesiąty

Ochrona pracowników platformowych przed wypowiedzeniem umowy – nie dla wszystkich? (Jakub Tomšej)		217

1.	Wstęp		217

2.	Wypowiedzenie stosunku pracy w prawie europejskim		218

3.	Ustalenia z obszaru gospodarki platformowej 		220

4.	Uczciwość i przejrzystość promowane w nowym rozporządzeniu?		222

5.	Stosowanie rozporządzenia 		225

6.	Wnioski – czy rozwiązaniem są negocjacje zbiorowe?		227

Rozdział jedenasty

Podmiotowy wymiar rokowań zbiorowych w gospodarce platformowej – perspektywa hiszpańska (Daniel Pérez del Prado)		231

1.	Wstęp – gospodarka platformowa i praca za pośrednictwem platform w Hiszpanii 		231

2.	Zakres podmiotowy rokowań zbiorowych w gospodarce platformowej – dla kogo i w czyim imieniu?		234

2.1.	Punkt wyjścia – trzy różne kategorie		234

2.2.	Spory prawne i pojawienie się „ustawy o kurierach”		238

2.3.	Podmioty uczestniczące w rokowaniach zbiorowych w kontekście gospodarki platformowej		245

3.	Wnioski – kolejne kroki 		247

Rozdział dwunasty

Wady północnoamerykańskiego modelu rokowań zbiorowych dotyczących pracowników platformowych – perspektywa turecka (Kübra Doğan Yenisey) 		251

1.	Wstęp		251

2.	Heterogeniczność platform i modeli reprezentacji zbiorowej 		254

2.1.	Przegląd istniejących modeli		254

2.2.	Porównanie północnoamerykańskiego i tureckiego modelu 

rokowań zbiorowych		256

3.	Określenie jednostki negocjacyjnej a pracownicy platformowi		258

3.1.	Bliskość geograficzna i dematerializacja produkcji 		259

3.2.	Stabilność		260

3.3.	Solidarność i logika konkurencji 		261

3.4.	Zasada większości a pracownicy platformowi		262

4.	Wnioski		264

Rozdział trzynasty

Rozszerzanie zakresu podmiotowego rokowań zbiorowych 

jako szansa dla pracowników platformowych? Relacje zbiorowe w gospodarce platformowej z polskiej perspektywy (Marta Kozak-Maśnicka, 

Łukasz Pisarczyk)		265

1.	Uwagi wstępne		265

2.	Rozwój gospodarki platformowej w Polsce		267

3.	Nadużywanie statusu niepracowniczego oraz kryzys relacji zbiorowych 		271

4.	Status prawny pracowników platformowych		272

5.	Status prawny pracowników platformowych w sferze wolności 

i praw zbiorowych		275

6.	Procedury zbiorowe 		280

7.	Praktyka relacji zbiorowych		281

8.	Zakończenie		287

Rozdział czternasty

Prawo do rokowań zbiorowych ekonomicznie zależnych podobnych do pracowników (employee-like) (Elisabeth Brameshuber)		289

1.	Wstęp		289

2.	Stan prawny na szczeblu unijnym		291

2.1.	Prawo konkurencji jako ograniczenie układów zbiorowych		291

2.2.	Prawo podstawowe do rokowań zbiorowych zgodnie z art. 28 KPP i art. 11 EKPC 		291

2.3.	Rozwiązanie napięć między art. 101 TFUE a art. 28 KPP w odniesieniu do układów zbiorowych pracy dla niektórych osób niebędących pracownikami		294

2.3.1.	Podejście teleologiczne		295

2.3.2.	Porównywalność sytuacji jako punkt wyjścia 		296

3.	Prawo do rokowań zbiorowych dla osób niebędących pracownikami na szczeblu krajowym		299

3.1.	Formalne uznanie trzeciej kategorii gwarantującej również (niektóre) prawa zbiorowe		300

3.2.	Przykłady państw uznających szczególny status prawny, w tym stworzony na potrzeby gospodarki platformowej, w których nie nastąpiło jednak uznanie praw zbiorowych niepracowników		302

3.3.	Zawieranie układów zbiorowych pracy przez EDELW lub zastosowanie do nich tych układów		304

3.4.	Możliwość zawierania porozumień specjalnych bez typowych skutków prawnych (zwłaszcza bez skuteczności erga omnes)		306

4.	(Potrzebne) działania na szczeblu unijnym		307

4.1.	Inicjatywa Komisji w sprawie rokowań zbiorowych dla osób prowadzących jednoosobową działalność na własny rachunek		308

4.1.1.	Zakres podmiotowy		309

4.1.2.	Krytyczna ocena proponowanych wariantów		310

4.2.	Inicjatywa Komisji w sprawie pracy za pośrednictwem platform cyfrowych i projekt dyrektywy w sprawie pracy platformowej		312

4.3.	Porozumienia zawierane (wskutek rokowań zbiorowych) przez partnerów społecznych na szczeblu UE jako rozwiązanie polityczne		313

5.	Podsumowanie		315

Autorzy 		317