Rytuał tabu w języku potocznym

• Druk: Łódź, 2023
• Autor: Ewa Urbaniak
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Przedmiotem monografii jest zjawisko rytuału tabu stosowanego przez uczestników podczas sekwencji traktujących o tematach tabu. Analiza opiera się na danych empirycznych pozyskanych z transkrypcji codziennych rozmów młodych użytkowników języka polskiego. Prezentowane rozważania mają charakter konwersacyjno-interakcyjny i opierają się na założeniu, że poruszając kwestię tabu, rozmówcy stosują rytuał, o konkretnej strukturze, organizacji i bazujący na określonych mechanizmach językowych. Rytuał tabu umożliwia zatem przeprowadzenie rozmowy zgodnie z powszechnie obowiązującymi normami społeczno-kulturowymi nie zagrażając harmonii interakcyjnej. Cel badania stanowi omówienie poszczególnych elementów na poziomie konwersacyjnym oraz interakcyjnym, takich jak typy granic rytuału, jego wewnętrzny układ czy określone mechanizmy pragmatyczne. W ten sposób rytuał tabu traktowany jest jako szczególny rodzaj sekwencji, wyróżniający się określonymi strukturami i pełniący konkretne funkcje socjopragmatyczne i interpersonalne.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Językoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8331-237-8
• ISBN druku: 978-83-8331-236-1
• Liczba stron: 198

Przedmowa 9
Rozdział 1
Tabu w antropologii 11
1.1.	James George Frazer 15
1.2.	Zygmunt Freud 19
1.3.	Bronisław Malinowski 24
1.4.	Arnold van Gennep 27
1.5.	Mary Douglas 29
1.6.	Najważniejsze założenia 33
Rozdział 2
Tabu w językoznawstwie 37
2.1.	Podejście leksykalno-semantyczne 40
2.2.	Podejście socjolingwistyczne 42
2.3.	Podejście kognitywno-pragmatyczne 43
2.3.1.	Maksymy konwersacyjne Grice’a 46
2.3.2.	Teoria relewancji 48
2.3.3.	Teoria grzeczności językowej 51
2.3.3.1.	Grzeczność językowa i teoria argumentacji 54
Rozdział 3
Rytuał tabu 57
3.1.	Założenie nr 1 62
3.1.1.	Tematy tabu 64
3.1.2.	Gradualność tabu 69
3.2.	Założenie nr 2 71
3.2.1.	Rytuał interakcyjny 74
3.2.2.	Model rytuału tabu 76
3.3.	Założenie nr 3 80
3.4.	Metoda badania 82
 
Rozdział 4
Granica rytuału 85
4.1.	Granica rozpoczynająca tabu 86
4.1.1.	Granica nr 1 87
4.1.2.	Granica nr 2 89
4.1.3.	Granica nr 3 91
4.2.	Granica kończąca rytuał tabu 93
4.2.1.	Granica kończąca nr 1 93
4.2.2.	Granica kończąca nr 2 97
4.3.	Znaczenie fazy liminalnej dla rytuału tabu 98
Rozdział 5
Układ sekwencji rytuału tabu 101
5.1.	Sekwencja opowieści z elementami o funkcji fatycznej 106
5.2.	Sekwencja typu wywiad 109
5.3.	Sekwencja typu wywiad z negatywnym nastawieniem pytanego . . .  112
5.4.	Sekwencja tabu jako wtrącenie 114
5.5.	Wybór sekwencji tabu 116
Rozdział 6
Struktury fatyczne 119
6.1.	Interiekcje 123
6.2.	Struktury echo 128
6.2.1.	Powtórzenie echo w wypowiedzi odbiorcy 130
6.2.2.	Powtórzenie echo w wypowiedzi nadawcy 131
6.3.	Komentarz 134
6.4.	Dokończenie wypowiedzi 136
6.5.	Mechanizmy fatyczne – podsumowanie 137
Rozdział 7
Milczenie, przemilczenie, pauza 139
7.1.	Przemilczenie 140
7.2.	Milczenie 143
7.3.	Pauza 145
7.3.1.	Pauzy wypełnione 147
7.3.1.1.	Pauzy wypełnione w komunikacie nadawcy 149
7.3.1.2.	Pauzy wypełnione jako reakcja odbiorcy 152
 
Rozdział 8
Śmiech 155
8.1.	Nadawca lub odbiorca jako inicjatorzy śmiechu 158
8.2.	Śmiech jako akt mowy lub jako pauza wypełniona 160
8.3.	Śmiech vs. milczenie 163
Rozdział 9
Wyrażenia towarzyszące 167
9.1.	Wulgaryzmy 167
9.2.	Wyrażenia eufemistyczne 173
9.2.1.	Że tak powiem 174
9.2.2.	Jakby 176
9.2.3.	Tak zwany 176
9.3.	Wyrażenia towarzyszące – podsumowanie 177
Podsumowanie 179
Bibliografia 189