Społeczeństwo – naród – państwo na łamach „Gościa Niedzielnego” (1923-1939)

• Druk: Katowice, 2022
• Autor: Rafał Śpiewak
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Przedmiotem niniejszej monografii jest wydawany w Katowicach tygodnik „Gość Niedzielny” z pierwszego okresu wydawniczego przypadającego na lata 1923-1939. Publikacja – w zamierzeniu o charakterze historycznym, teologicznym i prasoznawczym – ma uzupełnić badania zarówno nad tym śląskim tygodnikiem, jak i polską prasą katolicką okresu II Rzeczypospolitej w ogóle. W przeprowadzonych badaniach starano się odczytać i zinterpretować, w jaki sposób ówcześni redaktorzy definiowali najważniejsze problemy życia społecznego. Jak ukazywali miejsce i rolę Kościoła katolickiego w odradzającym się państwie polskim, uwzględniając specyficzny kontekst Górnego Śląska? Z jakimi wyzwaniami światopoglądowymi i społecznymi musieli się mierzyć? Jakie zajmowali wobec nich stanowisko i jak je uzasadniali? Szczególnie ciekawa wydaje się próba uchwycenia sposobu mierzenia się „Gościa Niedzielnego” z ówczesnymi nurtami światopoglądowymi, często sprzecznymi, a nawet wrogimi wobec wartości chrześcijańskich. Badania pozwoliły określić wskazywane przez „Gościa Niedzielnego” kryteria ładu społecznego, grożące mu niebezpieczeństwa, jak też sposoby ich przezwyciężenia. W pracy starano się pokazać, że zagadnienia dotyczące kształtu państwa, jego kondycji duchowo-moralnej oraz roli Kościoła katolickiego i religii w przestrzeni publicznej, były istotnym, o ile nie głównym motywem publicystyki „Gościa Niedzielnego”.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7875-807-5
• ISBN druku: 978-83-7875-806-8
• Liczba stron: 522

Wstęp	7

Rozdział I. Kontekst społeczno-polityczny „Gościa Niedzielnego” (1923-1939)	17
1. Sytuacja II Rzeczypospolitej po odzyskaniu niepodległości	17
1.1. Wyzwania wewnętrzne i zagrożenia zewnętrzne	17
1.2. Powrót Górnego Śląska do Polski	28
1.3. Województwo śląskie w odrodzonym państwie. Nadzieje i rozczarowania	38
1.4. Znaczenie Górnego Śląska w II Rzeczypospolitej	46
2. Sytuacja Kościoła katolickiego w Polsce w okresie międzywojennym	49
2.1. Kształtowanie się relacji państwo–Kościół	49
2.2. Motywy prasy kościelnej w okresie międzywojennym w Polsce	55
3. „Gość Niedzielny” odpowiedzią na potrzeby lokalnego Kościoła	67
3.1. Geneza profilu religijno-społecznego	67
3.2. Założenia programowe i misja	72
3.3. Redakcja i strona edytorska pisma	84

Rozdział II. Wizja relacji państwo–Kościół kreowana w „Gościu Niedzielnym” (1923-1939)	102
1. Kościół katolicki sprzymierzeńcem czy zagrożeniem państwa?	104
2. Papiestwo rękojmią silnej i bezpiecznej Polski	114
3. „Nie” dla marginalizacji Kościoła w państwie	120
4. Odnowiony katolicyzm moralnym fundamentem państwa	138
5. Prawdziwe i fałszywe pojęcie demokracji	165
6. Pietyzm wobec ojczyzny i narodu	171
7. Współdziałanie Kościoła z państwem – kwestia Zaolzia	182
8. Troska o państwo w obliczu wojny	194

Rozdział III. Zagrożenia światopoglądowe i społeczne ukazywane na łamach „Gościa Niedzielnego” (1923-1939)	216
1. Katolicyzm w obronie racjonalizmu	217
2. Demaskowanie bolszewizmu	222
3. Krytyka bezdusznego kapitalizmu	242
4. Obrona przed ateizacją kultury	246
5. Bolszewizm i narodowy socjalizm – dwie wersje marksizmu	254
6. Masoneria – tajny wróg Kościoła i państwa	266
7. W trosce o kondycję moralną narodu	289
8. Katolicyzm zaangażowany warunkiem odnowy społeczeństwa	313

Rozdział IV. Troska o rodzinę i wychowanie młodego pokolenia na kartach „Gościa Niedzielnego” (1923-1939)	324
1. Moralna kondycja rodziny warunkiem silnego państwa	326
2. Symbioza rodziny i szkoły	342
3. Media – moralność – wychowanie	358
4. Wychowawcza rola katolickich stowarzyszeń młodzieżowych	368

Rozdział V. Zagadnienie mniejszości żydowskiej w Polsce w świetle wypowiedzi w „Gościu Niedzielnym”(1923-1939)	386
1. Pomiędzy antyjudaizmem a antysemityzmem	387
2. Motywy krytyki Żydów	396
3. Niesprawiedliwy antysemityzm czy usprawiedliwiona samoobrona?	415

Rozdział VI. Polskość Górnego Śląska i jego miejsce w II Rzeczypospolitej rozpatrywane na łamach „Gościa Niedzielnego” (1923-1939)	434
1. Diecezja katowicka na polskim Śląsku 	435
2. Promocja i kultywowanie dziedzictwa	445
3. Umacnianie polskiego patriotyzmu	460

Zakończenie	477
Bibliografia	483
Spis elementów graficznych	519