Zachowania kontrproduktywne w pracy
Co sprawia, że pracownicy szkodzą organizacji? Jakie motywy nimi kierują? Czy zachowania szkodliwe są wynikiem oddziaływań czynników środowiska pracy, czy też względnie trwałych dyspozycji psychicznych? Autor książki od dawna poszukuje odpowiedzi na te i podobne pytania. Swoje przemyślenia, obserwacje, a także wyniki badań zawarł w niniejszej monografii.
Książka podejmuje zagadnienie zachowań kontrproduktywnych w pracy. Chociaż na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat w światowej literaturze psychologicznej obserwuje się wzmożone zainteresowanie tą problematyką, w Polsce rzadko jest ona podejmowana. Powołując się na klasyczne ujęcia tematu, jak również na wyniki najnowszych badań, dr Łukasz Baka przedstawia sposoby konceptualizacji problemu, modele teoretyczne, typologie, metody pomiaru, a także organizacyjne i osobowościowe wyznaczniki zachowań kontrproduktywnych. Następnie prezentuje serię sześciu własnych badań w różnych grupach zawodowych, których wspólnym celem było poznanie mechanizmów rozwoju tego typu zachowań.
Książka adresowana jest zarówno do pracowników naukowych i studentów specjalizujących się w psychologii pracy i organizacji, jak i do praktyków na co dzień zajmujących się zarządzaniem personelem – menedżerów, liderów grup, specjalistów działów kadr.
Łukasz Baka jest psychologiem i pedagogiem społecznym. Pracuje jako adiunkt w Katedrze Psychologii Społecznej Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej oraz w Zakładzie Ergonomii CIOP-PIB w Warszawie. Interesuje się problematyką stresu w pracy oraz jego zdrowotnymi i organizacyjnymi następstwami (m.in. wypaleniem zawodowym i zachowaniami kontrproduktywnymi), jak również pozytywną psychologią pracy (m.in. rozwojem zasobów osobistych, satysfakcją z pracy, zaangażowaniem w pracę i zachowaniami obywatelskimi). Opublikował kilkadziesiąt artykułów na ten temat, a także trzy monografie. Członek Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Organizacji, Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Społecznej oraz European Academy of Occupational Health Psychology i Stress and Anxiety Research Society.
Z recenzji dr hab. Marioli Łaguny, prof. KUL: Przedstawiona do recenzji monografia ujmuje wieloaspektowo zjawisko zachowań kontrproduktywnych, prezentując zarówno jego charakterystyki i typologie, jak i wskazując na różnorodne uwarunkowania związane z osobą pracownika oraz z kontekstem organizacyjnym, w którym ona funkcjonuje. Tym jednak, co stanowi o szczególnej wartości monografii jest analiza mechanizmów regulujących występowanie różnych form zachowań kontrproduktywnych, próba wyjaśnienia złożonych relacji między różnymi czynnikami, które sprzyjają tego typu zachowaniom. Autor dokonał bardzo szerokiej analizy literatury, zarówno światowej, jak i polskiej, prezentując aktualny stan badań w tym zakresie, zwracając przy tym uwagę na szczególnie cenne wyniki metaanaliz dotychczasowych badań. Omówił także wyniki interesującego, rozbudowanego programu własnych badań empirycznych, które testowały te złożone mechanizmy postulowane w literaturze, dając wgląd w złożone zjawisko działań na szkodę organizacji. Książkę czyta się z przyjemnością, wnosi ona nowy wkład w zrozumienie tego zagadnienia, przy tym napisana jest w sposób bardzo klarowny, ładnym językiem.
Z recenzji prof. dr hab. Augustyna Bańki: Recenzowana rozprawa jest obszernym studium naukowym na temat zachowań pracowników, których celem jest intencjonalne szkodzenie organizacji i pracodawcy. Proces ten nazywamy zachowaniami kontrproduktywnymi bądź dewiacyjnymi, ale wciąż mało o nim wiemy. Autor monografii podjął piękne ryzyko poznawcze, zarówno ze względu na ambicje teoretycznego uzasadnienia badań nad owym procesem jak i na trud empirycznego udokumentowania sformułowanych hipotez badawczych weryfikowanych w cyklu sześciu studiów empirycznych.
